Socjologiczny syndrom Münchhausena. Złożoność w teorii i praktyce

• Authors: Radosław Sojak

Title variants

EN

Complexity in Theory and in Practice

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł reinterpretuje stosunek socjologii do zagadnienia złożoności świata społecznego w kategoriach ogólnej teorii systemów (ze szczególnym uwzględnieniem teorii systemów społecznych Niklasa Luhmanna). W centrum analizy staje proces redukcji złożoności traktowany jako mechanizm wewnątrzsystemowy. Stąd pytanie o to, jak socjologia radzi sobie ze złożonością świata, staje się pytaniem, jak socjologia zarządza własną złożonością. Dla przeprowadzenia wstępnej analizy tego zagadnienia wprowadzona zostaje kategoria stylu badawczego oparta na teoretycznych zapożyczeniach z systemów Harrisona White’a, Pierre’a Bourdieu oraz Ludwika Flecka. Na tej podstawie wyróżnione zostają trzy dominujące style badawcze w socjologii: tekstualny, surveyowy oraz tożsamościowy. Żaden z nich – sugeruje autor – nie sprzyja zarządzaniu złożonością dyscypliny.

EN

The article grasps the relation of sociology towards the issue of social complexity in terms of the general systems theory (particularly – the theory of social systems by Niklas Luhmann). The analysis focuses on the intrasystemic process of complexity reduction. Hence the question: How sociology copes with the world’s complexity turns into the question: How sociology manages its own complexity. The category of ‘research style’ inspired by the theories of Harrison White, Pierre Bourdieu and Ludwik Fleck is introduced for a preliminary analysis of the question. The three dominant research styles within sociology are distinguished: textual, survey and identity style. None of them, as the author argues, facilitates the management of sociology’s complexity.

Keywords

PL

złożoność; redukcja złożoności; style badawcze; socjologia

EN

complexity; reduction of complexity; research styles; sociology

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2013
• Issue: 4(211)
• Pages: 51-66

Contributors

author

Radosław Sojak

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, ul. Fosa Staromiejska 1a, 87-100 Toruń

References

• Afeltowicz, Łukasz i Krzysztof Pietrowicz. 2013. Maszyny społeczne. Wszystko ujdzie o ile działa. Warszawa: WN PWN.
• Baudrillard, Jean. 1996. „Gra resztkami” (wywiad przeprowadzony przez Salvatore Mele i Marka Titmarsha). W: S. Czerniak, A. Szahaj (red.). Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 203–228.
• Bauman, Zygmunt. 1992. Socjologia i ponowożytność. W: H. Kozakiewicz, E. Mokrzycki, M. J. Siemek (red.). Racjonalność współczesności. Między filozofią a socjologią. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 9–29.
• Berger, Peter L. 1992. Sociology: A Disinvitation? „Society” 30:1: 12–18.
• Berger, Peter L. 2002. Whatever Happened to Sociology? „First Things” 126: 27–29.
• Bloor, David. 1991. Knowledge and Social Imagery. Chicago: The University of Chicago Press.
• Bourdieu, Pierre. 1990. The Logic of Practice. Stanford, CA: Stanford University Press.
• Bourdieu, Pierre. 2006. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Burawoy, Michael. 2005. For Public Sociology. „American Sociological Review” t. 70: 4–28.
• Burdziej, Stanisław. 2011. Pułapki socjologicznej mantry. Uwagi na marginesie Petera L. Bergera Zniechęcenia do socjologii. „Stan Rzeczy” 1: 185–192.
• Corning, Peter. 2002. The Re-Emergence of "Emergence": A Venerable Concept in Search of a Theory. “Complexity” t. 7: 18–30.
• Feldman, Marc. 2004. Playing sick?: untangling the web of Münchausen syndrome, Münchausen by proxy, malingering & factitious disorder. Philadelphia: Brunner-Routledge.
• Fleck, Ludwik. 1986. Powstanie i rozwój faktu naukowego: wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
• Goldstein, Joeffrey. 1999. Emergence as a Construct: History and Issues. „Emergence: Complexity and Organization” t. 1: 49–72.
• Harris, Marvin. 1964. The Nature of Cultural Things. New York: Random House.
• Hayek, Friedrich. 1945. The Use of Knowledge in Society. „American Economic Review”.
• Hayek, Friedrich. 1945. Individualism and Economic Order. Chicago: The University of Chicago Press.
• Kelleman, Julia. 1996. Making Sense of Seeing: Autism and David Marr. „Visual Arts Research” t. 22, nr 2: 76–89.
• Knorr-Cetina, Karin i Aaron Cicourel. 1981. Advances in Social Theory and Methodology: Toward an Integration of Micro – and Macro-sociologies. London: Routledge and Kegan Paul.
• Latour, Bruno. 1999. Pandora’s Hope: Essays on the Reality of Science Studies. Cambridge MA: Harvard University Press.
• Luhmann, Niklas. 1998. Observations on Modernity. Stanford, CA: Stanford University Press.
• Marks, Karol i Fryderyk Engels. 1949. Dzieła zebrane, t. II. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Merton, Robert K. 1972. Insiders and Outsiders: A Chapter in the Sociology of Knowledge. „American Journal of Sociology” t. 78, nr 1: 9–47.
• Mills, Charles W. 2007. Wyobraźnia socjologiczna. Warszawa: WN PWN.
• Ossowski, Stanisław. 1983. Wzory nauk przyrodniczych w empirycznej socjologii. W: tegoż. O osobliwościach nauk społecznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 163–213.
• Rorty, Richard. 1996. Przygodność języka. W: S. Czerniak, A. Szahaj (red.). Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 113–142.
• Sojak, Radosław. 2012. Dyscypliny w czasie transformacji. O pożytkach z socjologii wiedzy dla historii socjologii. „Roczniki Historii Socjologii” vol. II, s. 19–37.
• Staniszkis, Jadwiga. 2003. Władza globalizacji. Warszawa: Scholar.
• Strange, Susan. 1986. Casino Capitalism. Oxford: Basil Blackwell.
• Sztompka, Piotr. 1973. Teoria i wyjaśnienie. Z metodologicznych problemów socjologii. Warszawa: PWN, t. XXXV, nr 4; s. 519–530.
• White, Harrison. 2011. Tożsamość i kontrola. Kraków: Nomos.
• Zybertowicz, Andrzej. 1995. Przemoc i poznanie: studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy. Toruń: UMK.