Retoryki wodzostwa. Kilka uwag o pewnych przypadkach wypowiedzi przywódczych

• Authors: Kloch Zbigniew

Title variants

EN

Chief Command’s Various Kinds of Rhetoric. A Few Remarks on Selected Cases of Leader Speech

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą określenia roli i właściwości gatunkowych różnych odmian wypowiedzi przywódczej w kulturze współczesnej, ich funkcji retorycznych i sytuacyjnego uwikłania. Materiałem porównawczym są tu fragmenty tzw. wielkich mów historii: Hitlera, Stalina, Kennedy’ego, Jana Pawła II, które stanowią odniesienie dla wypowiedzi polskich polityków dzisiejszych, Donalda Tuska i Jarosława Kaczyńskiego. W eseju uwzględniono także praktyki komunikacyjne z czasów faszyzmu (Lingua Tertii Imperii) i polską odmianę nowomowy, opisaną przez Michała Głowińskiego, która była obowiązującym sposobem komunikowania się władzy ze społeczeństwem w czasach PRL-u. Wypowiedzi wodzowskie, przywódcze, to gatunek użytkowy, silnie zakotwiczony sytuacyjnie, zmieniający się zależnie od kultury politycznej, którą mówca reprezentuje. Wypowiedzi przywódcze, te dawniejsze i całkiem współczesne, kreują wzorce politycznego mówienia i utrwalają pewien typ strategii retorycznych. Wyznaczają w dzisiejszej kulturze ważny obszar mowy żywej, dość powszechnie uznawanej za zdeterminowaną przez znak graficzny (pisany) i obraz.

EN

The article is an attempt to define the role and genre property of various leader speeches in contemporary culture, their rhetoric functions and situational involvement. The comparative material are here fragments of so-called great speeches in history delivered by Hitler, Stalin, J. F. Kennedy, John Paul II, all of which serve as a starting point to refer to the speeches of contemporary politicians—Donald Tusk and Jarosław Kaczyński. The essay also includes the communicational practices of the Fascism (Language of the Third Reich) and the Polish variant of newspeak elaborated on by Michał Głowiński—the leader’s binding mode of communication with the society in the time of the Polish People’s Republic. Leader speeches is an applied literary genre, deeply involved into a situation, and changeable according to the political culture which the speaker represents. Such speeches, both the old and the contemporary ones, create the patterns of political speaking and strengthen some kind of rhetoric strategies. Additionally, they mark an important space of living speech quite commonly regarded as determined by a graphic (written) sign and an image.

Keywords

EN

leader speeches; Polish variant of newspeak; mode of communication with the society; patterns of political speaking; rhetoric strategies

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2019
• Volume: 110
• Issue: 4
• Pages: 149-159

Dates

printed

2019-12-27

Contributors

author

Kloch Zbigniew

• Uniwersytet Warszawski

Identifiers

ISSN

0031-0514

DOI

10.18318/pl.2019.4.10