Performatywna funkcja języka homilii

• Authors: Michał Klementowicz

Title variants

EN

The Performative Function of the Homily Language

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Począwszy od pierwszej połowy XX wieku rozwija się tzw. teoria aktów mowy. W jej ramach angielski filozof John L. Austin zwrócił uwagę na funkcję performatywną języka. Chodzi tutaj o wypowiedzi, które nie tylko coś stwierdzają, ale wprowadzają także realną zmianę w rzeczywistości. W języku religijnym, którego używa się w czasie homilii, także może wystąpić funkcja performatywna. Jest to związane z dwoma sytuacjami. Po pierwsze: wynika z użycia określonych wyrażeń języka religijnego. Po drugie: może łączyć się z tzw. funkcją mistagogiczną w homilii.

EN

The speech act theory has been developing since the beginning of the XX century. In its scope English philosopher of a language John L. Austin presented the theory where he emphasized the presence of performative function of language. What is meant here is an utterance in which particular sentences are not only a description of action. Using the expressions sets out a creation of a particular reality. In the religious language which we use during preaching homily performative function of language may also occur. The pragmatic analysis of language of the homily demonstrates that performative function of language may occur in homilies in two cases. First one it comes from the pragmatic analysis of expressions of religious language. The second it may be associate with a function that we can call the mystagogical function of homily.

Keywords

PL

performatywna funkcja języka; homilia; język religijny; mistagogia

EN

performative function of language; homily; religious language; mystagogy

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2015
• Volume: 62
• Issue: 12: Homiletyka
• Pages: 161-174

Contributors

author

Michał Klementowicz

• Katedra Homiletyki w Instytucie Liturgiki i Homiletyki, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• Austin J.L.: Jak działać słowami. W: Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne. Tł. B. Chwedeńczuk. Warszawa: PWN 1993 s. 543-713.
• Bajerowa I.: Język religijny W: Encyklopedia katolicka t. VIII. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2000 kol. 19.
• Bajerowa I.: Szanse języka religijnego w świecie kultury masowej W: Teologia kultura współczesność. Materiały z sympozjum w Instytucie Teologicznym w Tarnowie 09.04.1994. Red. Z. Adamek. Tarnów: Wydawnictwo Biblios 1995 s. 99-113.
• Benedykt XVI.: Posynodalna adhortacja o słowie Bożym w życiu i misji Kościoła „Verbum Domini”. Poznań: Pallottinum 2010.
• Bronk A.: Charakterystyka języka religii w filozofii analitycznej. „Zeszyty Naukowe KUL” 17:1973 z. 3-4 s. 29-45.
• Bronk A.: Język W: Encyklopedia katolicka t. VIII. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2000 kol. 1.
• Broński W.: Homilia W: Leksykon teologii pastoralnej. Red. R. Kamiński, W. Przygoda, M. Fiałkowski. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2010 s. 288-291.
• Broński W.: Homilia w dokumentach Kościoła Współczesnego. Lublin: Wydawnictwo Biblos 1999.
• Congregation for Divine Worship and the Discipline of the Sacraments. Homiletic Directory. Vatican 2014; http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/ccdds/documents/rc_ con_ccdds_doc_20140629_direttorio-omiletico_en.html (dostęp: 24.02.2015).
• Dolak M.: Język religijny z punktu widzenia semiotyki logicznej. Stanowisko Józefa Herbuta. W: Człowiek wobec wyzwań współczesnego świata. Red. M. Białonoga-Gosik, T. Łach, E. Bal, K. Zaborowski. Lublin: Wydawnictwo KUL 2013 s. 127-134.
• Dyk S.: „Jedność tematyczna” homilii w świetle adhortacji „Evangelii gaudium”. „Roczniki Teologiczne” 61:2014 z. 12 s. 35-51.
• Dyk S.: Mistagogiczna natura i funkcja homilii. „Przegląd Homiletyczny” 11:2007 s. 103-112.
• Halik M.: Performatywna funkcja języka religijnego na przykładzie sakramentu chrztu; http://logic.amu.edu.pl/images/a/ac/Chrzest.pdf (dostęp: 30.05.2015).
• Herbut J.: Funkcje języka religijnego. W: W służbie nauce. Red. M. Studnik. Warszawa: Warszawa: Verbinum 1992 s. 49-61.
• Herbut J.: Język religijny. W: Encyklopedia katolicka t. VIII. Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego KUL 2000 kol. 15.
• Herbut J.: Język religijny. W: Leksykon filozofii klasycznej. Red. nauk. J. Herbut. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1997 s. 322-323.
• Herbut J.: Logiczna charakterystyka języka religijnego. Przyczynek do dyskusji miedzy chrześcijanami a marksistami. W: J. Herbut. Artykuły i szkice. Z metodologii i teorii metafizyki, filozoficznej analizy języka religii oraz etyki i metaetyki. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego (1992) 2008 s. 279-304.
• Herbut J.: Logika religii a teologia. „Collectanea Theologica” 46:1976 s. 71-79.
• Herbut J.: Pojęcie i założenia funkcjonalnej analizy języka religijnego. W: J. Herbut. Artykuły i szkice. Z metodologii i teorii metafizyki, filozoficznej analizy języka religii oraz etyki i metaetyki. Opole: Wydawnictwo Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego (1978) 2008 s. 205-222.
• Herbut J.: Semantyczne i pragmatyczne reguły tworzenia wypowiedzi modlitewnych. W: Z metodologii i teorii metafizyki, filozoficznej analizy języka religii oraz etyki i metaetyki. Artykuły i szkice. Z metodologii i teorii metafizyki, filozoficznej analizy języka religii oraz etyki i metaetyki. Opole: Wydawnictwo Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego (2003) 2008 s. 327-336.
• Herbut J.: Wypowiedzi twórcze języka religijnego w świetle teorii aktów mowy W: J. Herbut. Artykuły i szkice. Z metodologii i teorii metafizyki, filozoficznej analizy języka religii oraz etyki i metaetyki. Opole: Wydawnictwo Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego (1978) 2008 s. 317-325.
• Katechizm Kościoła Katolickiego. Poznań: Pallottinum 1994.
• Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum concilium”. W: Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie. Poznań: Pallottinum 2012 s. 23-78.
• Mszał Rzymski dla Diecezji Polskich. Wyd. II poszerzone i uzupełnione. Poznań: Pallottinum 2012.
• Nossol A.: Prawdziwie zmartwychwstał. Kazania paschalne. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża 2005.
• Nowy Słownik Fundacji Kościuszkowskiej. Angielsko-polski. Red. Nacz. Jacek Fisiak. Red. tomu A. Adamska-Sałaciak. Warszawa: The Kosciuszko Fundation, Inc 2003.
• Obrzędy Sakramentu Chrztu dostosowane do zwyczajów diecezji Polskich. Wyd. III. Katowice: Księgarnia św. Jacka 2004.
• Obrzędy Sakramentu Małżeństwa. Dostosowane do zwyczajów diecezji polskich. Wydanie trzecie według drugiego wydania wzorcowego. Katowice: Księgarnia św. Jacka 2006.
• Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego. Z trzeciego wydania Mszału Rzymskiego. Rzym 2002. Poznań: Pallottinum 2004.
• Przyczyna W., Siwek G.: Język w Kościele. W: Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci. Red. W. Pisarek. Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Ośrodek Badań Prasoznawczych 1999.
• Sławiński H.: Język współczesnego przekazu Ewangelii z uwzględnieniem sugestii papieża Franciszka. „Roczniki Teologiczne” 61:2014 z. 12 s. 53-71.
• Szewczyk L.: „Evangelii gaudium” o homilii jako części liturgii. „Roczniki Teologiczne” 61:2014 z. 12 s. 21-33.
• Sztajer S.: Rola języka w konstytuowaniu świata religijnego. „Przegląd Religioznawczy” 218:2005 nr 4 s. 33-44.
• The Oxford English Dictionary. Second Edition. Vol. XI. Ow-Poisant. Prepared by J.A. Simpson, E. S.C. Weiner. Oxford: Clarendon Press 1989.
• Zdunkiewicz D.: Akty mowy. W: Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej 2010 s. 269-280.
• Zdunkiewicz-Jedynak D.: Językowe środki perswazji w kazaniu. Kraków: Poligrafia Salezjańska 1996.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.2015.62.12-9