Correlations between phenomenology and metaphysics in French philosophy

• Authors: Ryszard Moń

Title variants

PL

Zależności między fenomenologią a metafizyką w filozofii francuskiej

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Significant modifications to the understanding of phenomenology were introduced in the second half of the twentieth century in France. Some even speak about a theological turn, which may appear odd when the enlightenment tradition of this country is taken into consideration. The present work focuses mainly on the views of two thinkers, who seem the most representative of the changes, Jean-Luc Marion and Michel Henry. There is much evidence to support the claim that Husserl himself played a role in the changes as his views gave rise to certain interpretative doubts. He did not manage to free himself entirely from metaphysics as first philosophy. Thus many philosophers regarded phenomenology as unreliable, since its conclusions, they claimed, are too subjective and relative when it comes to determining sense. The author investigates whether the understanding of philosophy, and – to be more precise – the attempted transition to metaphysics proposed by the two philosophers is correct. The author discusses also to what extent the differences that occurred resulted from the translation from German into French. The analysis of the conceptions of the two philosophers is placed against a historical background. By referring to the work of philosophers such as Eckhart, Heidegger or Bergson, the author concludes that the main objection was raised not because Husserl proposed a new method, nor even because he referred to eidetics with all its restrictions, but because he claimed that pure phenomenology, considered as a science, can be solely the study of essence and absolutely not the study of existence. It is of no surprise that first Merleau-Ponty, and then Henry, Marion, and Ricoeur wanted to open philosophy to these dimensions, while saving phenomenological restrictions. Phenomenology opened its doors and became something between sciences and more speculative metaphysics. And this caused the theological turn.

PL

W drugiej połowie XX wieku zaszły dość istotne przemiany w sposobie pojmowania fenomenologii. Niektórzy wręcz powiadają o zwrocie teologicznym, co może wydawać się dziwne, jeżeli uwzględni się tradycję oświeceniową Francji. Autor skupia się głównie nad poglądami dwóch myślicieli, którzy wydają się najbardziej reprezentatywni dla owych przemian, tj. Jeana–Luca Mariona I Michela Henry’ego. Wiele wskazuje na to, że sam Husserl przyczynił się do wspomnianych przemian, gdyż jego poglądy rodziły pewne wątpliwości interpretacyjne. Nie do końca zdołał on uwolnić się od metafizyki jako filozofii pierwszej. Dlatego też wielu filozofów podchodziło nieufnie do fenomenologii, uważając że jej ustalenia są zbyt subiektywne I relatywne, gdy idzie o określanie sensu. Autor stara się dociec, na ile propozycje rozumienia filozofii, a dokładniej mówiąc próby powrotu do metafizyki, uczynione przez wspomnianych wyżej filozofów, zostały dokonane w sposób prawidłowy I czy nie były spowodowane samym przekładem tekstów źródłowych z niemieckiego na francuski. Dokonuje też analizy ich poglądów, umieszczając je w kontekście historycznym, nawiązując do rozważań takich filozofów jak Heidegger I Bergson, I dochodzi do wniosku, że sprzeciw wywoływało nie tyle to, że Husserl zaproponował nową metodę ani nawet to, że odwoływał się do eidetyki ze wszystkimi jej rygorami, ale to, że uznał on, iż czysta fenomenologia rozważana jako wiedza może być jedynie badaniem istoty, a nie egzystencji. Nic więc dziwnego, że najpierw M. Merleau–Ponty, a potem M. Henry, J. L. Marion, a także Ricoeur chcieli otworzyć filozofię na te wymiary z zachowaniem rygorów fenomenologicznych. Fenomenologia otwarła więc swoje podwoje, stała się czymś pomiędzy naukami szczegółowymi a metafizyką bardziej spekulatywną. A to spowodowało ów zwrot ku teologii swoiście rozumianej.

Keywords

EN

metaphysics; phenomenology; first philosophy; French philosophy

PL

metafizyka; fenomenologia; filozofia pierwsza; filozofia francuska

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Studia Philosophiae Christianae
• Year: 2011
• Volume: 47
• Issue: 2
• Pages: 103-121

Contributors

author

Ryszard Moń

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Instytut Filozofii, ul. Wóycickiego 1/3, 01-938 Warszawa, Poland