„Giganta opisać – zuchwałe rzemiosło…” Jak powstawała biografia prof. Józefa Kostrzewskiego (1885–1969), czołowego polskiego prehistoryka i muzeologa

• Authors: Prinke Andrzej

Title variants

EN

“Describing a Giant is a Bold Endeavor...” The Biography of Professor Józef Kostrzewski (1885–1969), a Leading Polish Prehistorian and Museologist, and How It Came About

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article presents the sources of inspiration, assumptions and implementation of a long-term (2009–2018) project devoted to the biography of Professor Józef Kostrzewski, a leading 20th-century Polish prehistorian. This project was implemented by the author of the article as an employee of the Archaeological Museum in Poznań, and later, following retirement, as a worker in the Poznań Branch of the Archives of the Polish Academy of Sciences. As a result of an extensive archival and bibliographic query, a number of new facts about the life and work of the Professor were unearthed, especially regarding his activities outside the academic field of interest (including a number of social, patriotic and religious initiatives, often carried out within the underground movement, since Poland existed only as a partitioned land). The results obtained will be soon presented in a monograph entitled Żywot długi, pracowity i spełniony. Profesor Józef Kostrzewski (1885–1969) – prehistoryk, patriota, Europejczyk, which is underway since 2014 in co-authorship with Dr. Jarmila Elżbieta Kaczmarek.

Keywords

PL

biografistyka; prehistoria; archeologia; Józef Kostrzewski; Wielkopolska; niemcoznawstwo; epistolografia; publicystyka; konspiracja

EN

biographical writing; prehistory; archaeology; Józef Kostrzewski; Greater Poland; German studies; epistolography; political writing; underground movement

• Publisher: Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Year: 2019
• Volume: 64
• Issue: 1
• Pages: 97–112

Contributors

author

Prinke Andrzej

• Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie – Oddział w Poznaniu

References

• Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, Oddział w Poznaniu: Materiały Józefa Kostrzewskiego (1885–1969), sygn. III-51 (Korespondencja z abpem Antonim Baraniakiem).
• Archiwum Uniwersytetu Karola w Pradze: sygn. AS_UK 02-03, FF_UK 02, 04 (Doktorat honoris causa dla prof. Józefa Kostrzewskiego).
• Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Oddział Zbiorów Specjalnych: sygn. rkp 1244 (Protest przeciwko procesowi brzeskiemu; 18 XII 1930).
• Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie, Oddział w Poznaniu: sygn. IPN BU 01283/1375, IPN BU 1031/93, IPN BU 1585/9654 (Dokumentacja akcji Służby Bezpieczeństwa MSW przeciwko Filareckiemu Związkowi Elsów; 1956–1959).
• [Kostrzewski J.], Dobrowolna germanizacya, „Lech. Gazeta Gnieźnieńska” 23–24 XII 1905.
• [Kostrzewski J.], 29 listopada, „Lech. Gazeta Gnieźnieńska” 1 XII 1905.
• Kostrzewski J., Czy Poznańskie jest niewątpliwie Polskiem? „Kurjer Poznański” nr 256, 7 XI 1918.
• Kostrzewski J., Gdańsk i Strassburg, „Kurjer Poznański” nr 299, 31 XII 1918.
• Kostrzewski J. (pseudonim: Radzim), Po łebkach, „Kurjer Poznański” nr 242, 21 X 1916.
• Kostrzewski J., Polonia irredenta, „Kurjer Poznański” nr 125, 1 VI 1919.
• Kostrzewski J., Pradzieje Pomorza. Twierdzenia nacjonalistów niemieckich i rzeczywistość, „Za i przeciw” 1959, nr 13.
• Kostrzewski J., Prehistoria niemiecka na usługach polityki, „Strażnica Zachodnia” t. 3, 1928, s. 470–472.
• Kostrzewski J., Stare zbiory w nowej szacie, „Słowo Powszechne” nr 112, 25 IV 1948.
• Kostrzewski J., La voix de la conscience, „Cahiers Pologne-Allemagne” 1959, s. 110n.
• Kostrzewski J., W poszukiwaniu przeszłości, „Za i przeciw” 1962, nr 52, s. 15.
• Kostrzewski J. (pseudonim: VESTER), Wspólne wielkie cele polityki narodowej Niemiec i Polski, „Kurjer Poznański” nr 521, 16 XI 1934.
• Kostrzewski J., Z mego życia. Pamiętnik, Wrocław 1970.
• Kostrzewski J., Znaczenie męczeństwa św. Wojciecha,” Słowo Powszechne” 1947, nr 1 (34).
• Archives, Ancestors, Practices: Archaeology in the Light of its History, red. N. Schlanger, J. Nordbladh, New York, Oxford 2008.
• Archives of European Archaeology. An Institutional Scientific Network on the Archives and History of European Archaeology (AREA phase III). Final Report (1 November 2001 – 31 October 2004), Paris 2004.
• Frankowska-Terlecka M., Poznańska sesja naukowa. Józef Kostrzewski – dzieło i dziedzictwo, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” t. 31, 1986, z. 2, s. 618–620.
• Hensel W., Zamurowana kopalnia bezcennych zabytków przeszłości. Polska z przed X wieków wygląda z pod ziemi, „Ilustrowany Kurier Codzienny” nr 28 (228), 18 VIII 1937.
• Kaczmarek J.E., Organizacja badań i ochrony zabytków archeologicznych w Poznaniu (1720–1958). Poznań 1996.
• Kaczmarek J.E., Prinke A., Archeologia niewłaściwie wykorzystana: Dialog polskoniemiecki w Wielkopolsce w okresie narastających nacjonalizmów (1920–1956), www.area-archives.org/general.html [dostęp 12.02.2018]; wersja angielska: Archaeology misused: Polish-German dialogue in Greater Poland in the period of developing nationalisms (1920–1956), www.area-archives.org/general.html [dostęp: 12.02.2018].
• Kaczmarek J.E., Prinke A., Żywot długi, pracowity i spełniony. Profesor Józef Kostrzewski (1885–1969) – prehistoryk, patriota, Europejczyk, Poznań 2019 (w przygotowaniu).
• Kozłowski S.K., Stefan Krukowski. Narodziny giganta. Warszawa 2007.
• Malinowski T., Moje wspomnienia o profesorze Józefie Kostrzewskim, [w:] Nasi mistrzowie, red. M. Rybicka, M. Rzucek, Rzeszów 2016, s. 125–136.
• „Les Nouvelles de L’Archeologie” 2007, nr 110.
• Prinke A., Córka o Kostrzewskim, „Archeologia Żywa” 2010 nr 3 (49), s. 46–49.
• Prinke A., Dr Nickel w Poznaniu – o ironii historii, „Archeologia Żywa” 2011, nr 1 (53), s. 56–59.
• Prinke A., Droga do wielkości. Józefa Kostrzewskiego edukacja szkolna i akademicka (1891–1918), [w:] „Nie zgaśnie pamięć o Waszej pracy”. Założyciele Uniwersytetu Poznańskiego, red. A. Pihan-Kijasowa, D. Konieczka-Śliwińska, Poznań 2016, s. 77–104.
• Prinke A., Jeszcze o listach profesora Józefa Kostrzewskiego do córki, „Przegląd Archeologiczny” 2011, nr 58, s. 161–169.
• Prinke A., Kierownik magazynu koszykarni: okupacyjny epizod z życia prof. Józefa Kostrzewskiego (1940–1943) w relacji prof. Alfreda hr. Wielopolskiego, „Przegląd Archiwalno-Historyczny” 2016, t. 3, s. 225–232.
• Prinke A., Materiały Józefa Kostrzewskiego (1885–1969) (P.III-51), „Biuletyn Archiwum Polskiej Akademii Nauk” (w przygotowaniu).
• Prinke A., Mekka archeologów. Willa profesora Józefa Kostrzewskiego w Poznaniu-Strzeszynku, jej dzieje i mieszkańcy, „Kronika Miasta Poznania” 2013, nr 3, s. 190–202.
• Prinke A., Od studenta do profesora. Rola Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w karierze czołowego polskiego prehistoryka – Józefa Kostrzewskiego (1885–1969), „Kronika Miasta Poznania” 2017, nr 1, s. 311–322.
• Prinke A., Piąta konspiracja Józefa Kostrzewskiego, „Archeologia Żywa” 2010, nr 6 (52), s. 56–59.
• Prinke A., Początki wielkiej kariery w latach Wielkiej Wojny: Józef Kostrzewski, poznański prehistoryk i muzeolog (1885–1969), „Kronika Miasta Poznania” 2014, nr 3, s. 288–304.
• Prinke A., Polski Październik ’56 w archeologii, „Archeologia Żywa” 2011, nr 3 (55), s. 6–9.
• Prinke A., Poza archeologią. Józefa Kostrzewskiego działalność społeczna, obywatelska i patriotyczna, „Fontes Archaeologici Posnanienses” t. 50/1, 2014, s. 169–181.
• Prinke A., Profesor Józef Kostrzewski – suplement do biografii, [w:] Nasi mistrzowie, red. M. Rybicka, M. Rzucek, Rzeszów 2016, s. 72–124.
• Prinke A., Rekonstrukcja, repolonizacja, reaktywacja. Poznański ośrodek prehistoryczny w pierwszych miesiącach pokoju, ,,Kronika Miasta Poznania”, nr 1:2015, s. 285-296.
• Prinke A., Spór o ogród prepozyta, „Archeologia Żywa” 2011, nr 6 (58), s. 58–61.
• Prinke A., „Upiór” profesora Kostrzewskiego, „Archeologia Żywa” 2010 nr 2 (60), s. 38–61.
• Prinke A., Wielkopolanin w Warszawie. Stołeczne kontakty prof. Józefa Kostrzewskiego (1885–1969) – czołowego polskiego prehistoryka i muzeologa, „Przegląd Archiwalno-Historyczny” t. 4, 2017, s. 37–49.
• Prinke A., Waśkowiak-Czerpińska W., Żywoty Archeologiczne Poznańskie. Poczet archeologów i konserwatorów archeologicznych środowiska poznańskiego, www.muzarp.poznan.pl/zewnetrzne/area_iv/ [dostęp 12.02.2018].

Identifiers

DOI

10.4467/0023589XKHNT.19.005.10113