KONCEPCJE I PLANY ROZWOJU WOJSK OBRONY TERYTORIALNEJ W POLSCE PO 1945 ROKU

• Authors: Kajetanowicz Jerzy

Title variants

EN

PLANS AND CONCEPTS OF THE TERRITORIAL DEFENCE FORCES DEVELOPMENT IN POLAND AFTER 1945

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Utworzenie wojsk obrony terytorialnej w Polsce było w okresie powojennym przedmiotem częstych rozważań i analiz. Wynikało to z wnikliwej oceny sytuacji polityczno-militarnej w świecie i związanych z nią potencjalnych zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa, a także analizy doświadczeń II wojny światowej, podczas której terytoria uczestniczących w niej państw były obiektem licznych ataków ze strony lotnictwa oraz jednostek specjalnych prowadzących działania dywersyjne i organizujących ruch oporu na tyłach przeciwnika. Koncepcje i plany rozwoju tego typu wojsk miały różnorodny charakter i ukierunkowane były głównie na maksymalne zaangażowanie całego społeczeństwa do działań o charakterze obronnym. Ich stopniowa ewolucja związana była głównie z pojawieniem się nowych rodzajów zagrożeń terytorium kraju wynikających z dynamicznego rozwoju środków napadu powietrznego, w tym zwłaszcza broni rakietowo-jądrowej i bojowych samolotów odrzutowych, intensywnej rozbudowy flot wojennych państw sojuszu NATO oraz wojsk specjalnych przygotowywanych do prowadzenia działań na głębokich tyłach przeciwnika. Dodatkowym czynnikiem były doświadczenia z konfliktów lokalnych, jak wojna w Korei, wojny na Bliskim Wschodzie, czy wojna wietnamska, które pokazywały praktyczne zastosowanie nowych metod walki i nowoczesnych technologii wojennych.

EN

Creation of the Territorial Defence Forces in the post-war Poland was a matter of military and political analysis. The need of its implementation was a result of the political-military Cold War era situation and potential threats. World War II had shown how the states may be vulnerable for the aerial attacks, subversion and sabotage. Conceptions and plans of the Territorial Defence Forces development aimed on maximal engagement of whole society into the Polish defence system. Its evolution was related to the new arms and armament (air, rocket, ballistic missiles, subversion special units, etc.) used by NATO countries, and local wars (Korea, Vietnam, Middle East) experiences.

Keywords

PL

obrona terytorialna; Polska; Zimna Wojna; Układ Warszawski; NATO

EN

Territorial Defence Forces; Poland; Cold War; Warsaw Pact; NATO

• Publisher: Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim
• Journal: Ante Portas – Studia nad Bezpieczeństwem
• Year: 2016
• Volume: 2(7) Obrona Terytorialna i jej rola we współczesnych systemach bezpieczeństwa
• Pages: 45-64

Contributors

author

Kajetanowicz Jerzy

References

• Centralne Archiwum Wojskowe: Główne założenia organizacyjne i główne kierunki perspektywicznego rozwoju Sił Zbrojnych PRL w latach 1966-1985 z dnia 12.06.1967 r.
• Centralne Archiwum Wojskowe: Koncepcja rozwoju jednostek obrony terytorialnej kraju w l. 1966-1970 z dnia 6.03.1965 r.
• Centralne Archiwum Wojskowe: Krótkie tezy o wprowadzeniu systemu terytorialnego w Wojsku Polskim z dnia 30.08.1948 r.
• Centralne Archiwum Wojskowe: Plan operacyjny obrony terytorialnej kraju z dnia 16.11.1962 r.
• Centralne Archiwum Wojskowe: Plan zamierzeń organizacyjnych na l. 1951-1952 z dnia 12.02.1951 r.
• Centralne Archiwum Wojskowe: Plan zamierzeń organizacyjnych WP na l. 1956-1960 zatwierdzony 6.11.1956 r.
• Centralne Archiwum Wojskowe: Plan zamierzeń organizacyjnych Wojska Polskiego na l. 1966-1970 z 17.03.1966 r.
• Centralne Archiwum Wojskowe: Plan dodatkowych zamierzeń organizacyjnych Wojska Polskiego na l. 1967-1970 z dnia 21.08.1967 r.,
• Centralne Archiwum Wojskowe: Protokół uzgodnień w sprawie zmian w planie rozwoju Sił Zbrojnych PRL z 19.10.1955 r.
• Centralne Archiwum Wojskowe: Terminowy plan rozbudowy Wojska Polskiego na czas wojny 1950-1955 z 19.10.1955 r.
• Centralne Archiwum Wojskowe: Uchwała KOK z dnia 14.05.1959 r. w sprawie stanu organizacyjnego Sił Zbrojnych na wypadek wojny oraz ich rozwoju w latach 1959-1965
• Centralne Archiwum Wojskowe: Założenia operacyjne obrony terytorialnej kraju z 18.04.1964 r.
• Dominiczak H., Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945-1948, Warszawa 1971
• Jakubczak R., Współczesne wojska obrony terytorialnej, Warszawa 2016
• Jaworski M., Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego 1945-1965, Warszawa 1984
• Kmiecik T., Polskie lotnictwo wojskowe 1945-1962, Warszawa 2001
• Lewandowski G., Modele organizacyjne Sil Zbrojnych RP, praca doktorska, AON, Warszawa 2006
• Kaleta W., Żołnierz w każdej wsi, „Polska Zbrojna” 2000, nr 15
• Mikołajczuk M., Rozwój lotnictwa polskiego w latach pięćdziesiątych. III etap lata 1957–1958, „Lotnictwo Wojskowe” 2001, nr 2
• Prochwicz J., Powstanie wojsk ochrony pogranicza, Biuletyn „Problemy Ochrony Granic” 2011, nr 15
• Rochowicz R., Stara nazwa, nowa koncepcja, „Polska Zbrojna” 1999, nr 15,
• Rochowicz R., Z dziejów polskiej Marynarki Wojennej. Rok 1962, „Morza, Statki i Okręty” 2000, nr 4
• Wystąpienie gen. Jerzego Baranowskiego na posiedzeniu Komisji Obrony Narodowej, „Biuletyn Komisji Obrony Narodowej”, 2005, nr 4489/IV
• Szef MON podpisał koncepcję obrony terytorialnej kraju, <http://www.pap.pl/aktualnosci/news,510965,szef-mon-podpisalkoncepcje-obrony-terytorialnej-kraju.html>
• Szef MON: obrona terytorialna będzie nowym rodzajem sił zbrojnych. <http://wiadomosci.wp.pl/kat,8311,title,Szef-MON-obronaterytorialna-bedzie-nowym-rodzajem-silzbrojnych,wid,18571286,wiadomosc.html>
• Wojska obrony terytorialnej w Polsce w latach 1990-2008, <http://militarium.net/wojska-obrony-terytorialnej-w-polsce-w-latach1990-2008-czesc-i/>