Wybrane aspekty czasu wolnego uczniów klas I–III szkoły podstawowej

• Authors: Marek Banach

Title variants

EN

Selected Aspects of Students’ Free Time in Primary-School Grades I–III

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poruszone zostały treści dotyczące pojęcia czasu wolnego, jego funkcje i aspekty. Czas wolny to czas, który spełnia w życiu każdego człowieka rozmaite, wzajemnie przenikające się funkcje. Najczęściej w literaturze jako podstawowe pojawiają się cztery funkcje czasu wolnego: wypoczynek, rozrywka, rozwój zainteresowań i uzdolnień oraz poszukiwanie własnego miejsca w społeczeństwie. Pojęcie to jest definiowane w różnych dyscyplinach naukowych od ekonomii po pedagogikę, gdzie pojawia się stosunkowo najczęściej. Wśród nich spotkać możemy definicje różnicujące czas wolny w zależności od grupy wiekowej, np. czas wolny dzieci, młodzieży dorosłych czy starszych. W każdej z grup pojawia się, pomimo licznych podobieństw, także sporo rozbieżności. Przez pojęcie czasu wolnego rozumie się czas poza pracą lub nauką, obowiązkami zawodowymi i szkolnymi, domowymi czy czynnościami fizjologicznymi. Jest to czas przeznaczony na wypoczynek, relaks, odnawianie sił życiowych, odprężenie psychiczne i fizyczne po pracy, nauce i innych zajęciach, które wymagają włożenia w nie określonego wysiłku. W opracowaniu skoncentrowano się przede wszystkim na czasie wolnym dzieci. Przedstawiono jego specyfikę i uwarunkowania. W dalszej kolejności przybliżono teoretyczne aspekty spędzania czasu wolnego przez dzieci klas I–III szkoły podstawowej oraz ich faktyczne preferencje w tym zakresie w oparciu o dostępny materiał badawczy. W artykule przedstawiono różnorodne sposoby spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież, od zabaw i gier po różnorodne formy aktywności społecznej, rodzinnej i towarzyskiej. Zwrócono uwagę na konwencjonalne formy jego spędzania, np. uczestnictwo w zespołach artystycznych oraz takie, które coraz częściej pojawiają się w opracowaniach naukowych, jak spędzanie czasu wolnego w centrach handlowych czy zajęcia ze sportów walki. Słowa kluczowe

EN

This article explores the concept of free time, including its various functions and aspects. Free time is time that fulfils various complementary functions within the life of every human being. According to the literature on this subject, leisure time has four basic functions: rest, entertainment, the development of one’s interests and abilities, and the search for one's place in society. The concept has been defined in a variety of disciplines from economics to pedagogy, where it occurs relatively frequently. There are, inter alia, definitions distinguishing free time by age group: for example, the leisure time of children, young people, adults and the elderly, respectively. In each group, in spite of numerous similarities, there are also quite a few differences. The term is understood as time spent away from work or study, from the responsibilities associated with work, school and home, or from physiological activities. This is time intended for rest, relaxation and the renewal of one’s vitality, and for mental and physical relaxation after work, school or other activities such as require a particular effort. The present elaboration focuses primarily on children's leisure time. I present its special characteristics and conditions. Furthermore, I attempt a closer view of the theoretical issues specifically connected with leisure time as it pertains to children from primary-school classes I to III, taking account of their actual preferences in this area on the basis of the currently available research. The article presents various ways in which free time is spent by children and young people, from fun and games to the various forms of social and family life. Attention is drawn to conventional ways of spending free time, such as participation in artistic groups, and to those that increasingly show up in research publications, such as the spending of one’s free time in shopping malls, or attendance at martial arts classes.

Keywords

PL

czas wolny; czas wolny dzieci; funkcje czasu wolnego; formy spędzania czasu wolnego; wypoczynek / rekreacja

EN

free time; children’s leisure time; function of free time; ways of spending free time; leisure / recreation

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2015
• Issue: 1(35)
• Pages: 193-208

Contributors

author

Marek Banach

References

• Banach M., Gierat T.W., Formy spędzania czasu wolnego, Wyd. „Scriptum”, Kraków 2013.
• Banach M., Gierat T.W., Pach K., Czas wolny studentów, [w:] Z problematyki rodziny i szkoły w początkach XXI wieku, red. Z. Brańka, Wyd. Nauk. UP, Kraków 2008.
• Banach M., Edukacyjne aspekty pracy amatorskich zespołów folklorystycznych, Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2002.
• Biała J., Zagrożenia w wychowaniu dziecka we współczesnej rodzinie polskiej, Wyd. Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2006.
• Sakowicz T, Gąsior K, Zawadzka B. (red.), Dziecko w rodzinie, nadzieje i zagrożenia, Wyd. UJK, Kielce 2011.
• Kowalik A., Czas wolny w centrum handlowym, [w:] Formy spędzania czasu wolnego, red. M. Banach, T.W. Gierat, „Scriptum”, Kraków 2013.
• Lebioda L., Czas wolny, „Wychowawca” (2004)7-8.
• Ligęza A., Brazylijskie Jiu-Jitsu jako propozycja spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży, [w:] Formy spędzania czasu wolnego, red. M. Banach, T.W. Gierat, „Scriptum”, Kraków 2013.
• Matejek J., Rola seniorów w rodzinie w procesie organizacji czasu wolnego dzieci, [w:] Sociální pedagogika v kontextu životních etap člověka, red. M. Bargiel, E. Janigowa, E. Jarosz, Institut mezioborových studií Brno, ČR, 2013.
• Matyjas B., Czas wolny, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, T. Pilch (red.), t. 1., „Żak”, Warszawa 2003.
• Pięta J., Pedagogika czasu wolnego, Wyd. Almamer, Warszawa 2008.
• Urbanek J., Wilk A., Walory wolnoczasowe Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca „Lachy” w Nowym Sączu, [w:] Formy spędzania czasu wolnego, red. M. Banach, T.W. Gierat, „Scriptum”, Kraków 2013.
• Wroczyński R, Pedagogika społeczna, PWN, Warszawa 1985.
• Wydatki rodziców związane z nowym rokiem szkolnym opinie z lat 1997-2008. Komunikat z Badań, http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2008/K_160_08.PDF (dostęp: 26.01.2015 r.)