Epistemologiczny antropocentryzm Locke’a

• Authors: Dawid Misztal

Title variants

EN

Locke’s Epistemological Anthropocentrism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Odczytywanie filozoficznego przedsięwzięcia Locke’a przede wszystkim jako krytyki kartezjańskiego natywizmu przysłania zwykle napięcia, jakimi obciążona jest myśl Anglika oraz skutkuje przemilczeniem sporej części stojących za nią motywów. Choć nie zamierzam w prezentowanym tekście całkowicie zerwać z tą popularną wykładnią, chciałbym zaproponować ujęcie wolne od właściwych jej uproszczeń. Dzięki temu możliwe będzie ukazanie złożoności stosunku filozofii Locke’a do podstawowych idei natywizmu, wydobycie sprzecznych interesów, które Locke chciałby dzięki swojej refleksji pogodzić, oraz zasygnalizowanie w zakończeniu znaczenia wypracowanych przez niego rozwiązań dla późniejszych form antropologicznego dyskursu.

EN

Reading Locke’s philosophy mainly as criticism of the Cartesian innatism results in disguising its tensions and motives. Although the article is not completely free of this popular strategy of interpretation, it aims at avoiding its simplifications. This allows to show the complexity of the relation of Locke’s philosophy to the fundamental ideas of innatism and to bring out contradictory interests he hopes to reconcile.

Keywords

PL

Locke; Descartes; empiryzm; natywizm; epistemologia; antropologia; idea; percepcja; reprezentacjonizm

EN

Locke; Descartes; empiricism; innatism; epistemology; anthropology; idea; perception; representationalism

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2013
• Issue: 37
• Pages: 107-126

Contributors

author

Dawid Misztal

• Uniwersytet Łódzki

References

• Allison [1966] – H.E. Allison, Locke’s Theory of Personal Identity: A Re-Examination, „Journal of History of Ideas” 27 (1) 1966, s. 41-58.
• Ayers [1998] – M. Ayers, Locke: idee i rzeczy, tłum. S. Stecko, Amber, Warszawa 1998.
• Balibar [2002] – E. Balibar, Possessive Individualism Reversed: From Locke to Derrida, „Constelations” 9 (3) 2002, s. 299-317.
• Cudworth [1731] – R. Cudworth, Concerning Eternal and Immutable Morality, London 1731.
• Dainton [2008] – B. Dainton, Phenomenal Self, Oxford University Press, New York, Oxford 2008.
• Descartes [1937] – R. Descartes, Prawidła kierowania umysłem, tłum. L. Chmaj, Warszawa 1937.
• Descartes [1994] – R. Descartes, Rozprawa o metodzie, tłum. T. Boy-Żeleński, Agencja Wydawnicza MOREX, Warszawa 1994.
• Descartes [1960] – R. Descartes, Zasady filozofii, tłum. I. Dąmbska, PWN, Warszawa 1960.
• Hume [1951] – D. Hume, Traktat o naturze ludzkiej, tłum. Cz. Znamierowski, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 1951.
• Locke [1979] – J. Locke, An Essay concerning Human Understandig, Oxford University Press, Oxford 1979.
• Locke [1955] – J. Locke, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B. Gawecki, PWN, Warszawa 1955.
• Lukács [1980] – G. Lukács, Młody Hegel, tłum. M. Siemek, PWN, Warszawa 1980.
• Milton [1994] – J.R. Milton, Locke’s Life and Time, [w:] The Cambridge Companion to Locke, red. V. Chappell, Cambridge University Press, Cambridge 1994.
• Reid [1785] – T. Reid, Essays on the Intellectual Powers of Man, Dublin 1785, dostępne: http://www.earlymoderntexts.com/reip.html.
• Renaut [2001] – A. Renaut, Era jednostki. Przyczynek do historii podmiotowości, tłum. D. Leszczyński, Ossolineum, Wrocław 2001.
• Rickless [2007] – S.C. Rickless, Locke’s Polemic against Nativism, [w:] The Cambridge Companion to Locke’s ‘Essay’, red. L. Newman, Cambridge University Press, Cambridge 2007.
• Rodis-Lewis [2000] – G. Rodis-Lewis, Kartezjusz i racjonalizm, tłum. S. Cichowicz, Prószyński i S-ka, Warszawa 2000.
• Rogers [2007] – G.A.J. Rogers, The Intellectual Setting and Aims of the ‘Essay', [w:] The Cambridge Companion to Locke's ‘Essay’, red. L. Newman, Cambridge University Press, Cambridge 2007.
• Schmaltz [1996] – T.M. Schmaltz, Malebranche’s Theory of the Soul. A Cartesian Interpretation, Oxford University Press, New York Oxford 1996.
• Schnädelbach [2001a] – H. Schnädelbach, Próba rehabilitacji animal rationale, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
• Schnädelbach [2001b] – H. Schnädelbach, Rozum i historia, tłum. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001.
• Sieczkowski [2008] – T. Sieczkowski, Aprioryczne źródła poznania i ich rola w episteologicznym schemacie wiedzy, „Internetowy Magazyn Filozoficzny HYBRIS” (6) 2008, dostępne: http://www.filozof.uni.lodz.pl/hybris/pdf/Sieczkowski%202.pdf http://www.filozof.uni.lodz.pl/hybris/pdf/Sieczkowski2.pdf.
• Taylor [2001] – Ch. Taylor, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, tłum. M. Gruszczyński, O. Latek, A. Lipszyc, A. Michalak, A. Rostkowska, M. Rychter, Ł. Sommer, PWN, Warszawa 2001.
• Uzgallis [1998] – B. Uzgallis, Paideia and Identity: Meditations on Hobbes and Locke, „The 20th World Congress of Philosophy Papers” 1998, dostępne: http://www.bu.edu/ wcp/Papers/Mode/ModeUzga.htm.
• Waldron [2002] – J. Waldron, God, Locke, and Equality. Christian Foundations in Locke’s Political Thought, Cambridge University Press, Cambridge 2002.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.37.2013.531