Ewaluacja programu profilaktyki wczesnego rodzicielstwa

• Authors: Krzysztof Wąż

Title variants

EN

Evaluation of the early parenthood prevention program

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W Polsce sporadycznie są realizowane i poddawane ewaluacji programy profilaktyczne dotyczące zagrożeń związanych z aktywnością seksualną. Tymczasem takie projekty, dotyczące sfery seksualnej i polegające na ingerencji w proces rozwoju psychoseksualnego, wymagają ewaluacji ze względów zarówno merytorycznych, jak i etycznych. W artykule podjęto próbę ukazania złożonej procedury ewaluacyjnej, jaką zastosowano w toku wdrażania do polskiej praktyki edukacyjnej programu profilaktyki wczesnego rodzicielstwa opartego na wykorzystaniu elektronicznego symulatora opieki nad niemowlęciem oraz zaprezentowano jej wyniki. Ewaluacja odbyła się w latach 2004 – 2011 i składała się z trzech odrębnych badań. Etap I obejmował wdrożenie programu do praktyki oświatowej i pomiar jego rezultatów oparty na strategii eksperymentalnej - ewaluacja sumatywna. Etap II ewaluacji nastąpił po upowszechnieniu programu i obejmował pomiar opinii uczniów, rodziców i nauczycieli. Etap III to ewaluacja odroczona. Miała charakter pośredni - informacji udzielali nauczyciele realizujący program w szkołach.

EN

In Poland the prevention programmes concerning the risks of sexual activity are rarely implemented and evaluated. However, such projects which are related to sexual sphere and which interfere in the processes of psychosexual development require evaluation for substantive and ethical reasons. This article attempts to show a complex evaluation procedure which was used in the course of implementing into the Polish educational practice an early parenthood prevention programme based on the use of an electronic nursing simulator. Moreover, the paper also presents the results of the procedure. The evaluation took place in the years 2004-2011 and consisted of three separate studies. Stage I comprised the implementation of the programme into educational practice and the measurement of its results based on the experimental strategy - summative evaluation. Stage II of the evaluation followed the dissemination of the programme and included the measurement of students’, parents’ and teachers’ opinion. Stage III is deferred evaluation. It was indirect - information was given by the teachers who implemented the programme at schools.

Keywords

PL

rodzicielstwo; opieka; rozwój psychoseksualny; profilaktyka

EN

parenthood; care; psychosexual development; prevention

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2014
• Volume: 40
• Issue: 1
• Pages: 193-209

Contributors

author

Krzysztof Wąż

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Babbie E. (2003), Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa.
• Beisert M. (2006), Rozwojowa norma seksuologiczna jako kryterium oceny zachowań seksualnych dzieci i młodzieży, Dziecko Krzywdzone, 16, 1-16.
• Brzeziński J. (2000), Badania eksperymentalne w psychologii i pedagogice. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Crowell J.A., Feldman S.S. (1991), Mother's working models of rela-tionships and mother and child behavior during separation and reunion, Developmental Psychology, 27, 597–605
• Grzelak J. (2006), Profilaktyka ryzykownych zachowań seksualnych młodzieży. Aktualny stan badań i na świecie i w Polsce, Wyd. Scholar, Warszawa.
• Hawkins J. D., Nederhood B. (1994), Podręcznik ewaluacji programów profilaktycznych. Nadużywanie substancji uzależniających i inne problemy społeczne, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Polskie Towarzystwo Psychologiczne Pracownia Wydawnicza, Warszawa-Olsztyn.
• Izdebski Z. (2012), Seksualność Polaków na początku XXI wieku. Studium badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Izdebski Z., Wąż K. (2011), Edukacja seksualna. Potrzeba, oczekiwania społeczne, realizacja, Edukacja. Studia. Badania. Innowacje, 1, 47-60
• Jaczewski A. (1992), Dojrzewanie – szczególny okres rozwoju [w:] Wychowawcze, etyczne i społeczne problemy zachowań seksualnych młodzieży, (red.) Z. Izdebski, Wydawnictwo TRR, Zielona Góra.
• Liberska H. (2004), Perspektywy przyszłościowe młodzieży. Wybrane uwarunkowania, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Nachmias, Ch., Nachmias, D. (2001), Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i spółka, Poznań.
• Niemiec T. (2011), Zdrowotne uwarunkowania aktywności seksualnej młodzieży, [w:] Z. Izdebski, T. Niemiec, K. Wąż. (Zbyt)młodzi rodzice, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
• Obuchowski K. (2000), Galaktyka potrzeb, Zysk i spółka, Poznań.
• Out J. W., Lafreniere K. D. (2001), Baby Think It Over: Using role-play to prevent teen pregnancy, Adolescence, 36, 143, 571–582.
• Skowrońska-Zbierzchowska A. (2010), Doświadczenia małoletnich rodziców. Aspekty socjopedagogiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Somers C.L., Fahlman M.M. (2001), Effectiveness of the “Baby Think It Over” teen pregnancy prevention program, Journal of School Health, 71, 188–195.
• Sułek A. (1979), Eksperyment w badaniach społecznych, PWN, Warszawa.
• Sułek A. (2002), Ogród metodologii socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• The Baby Think It Over with RealCare Baby II. Program manual (2004), Eau Claire: Realityworks.
• Trempała J., Malmberg L.E. (1996), Adolesens. Future orientation. Theory and reaserch. Franfurkt am Mein, Peter Lang, Bruxells, Berlin, Bern, New York, Oxford.
• Trempała J. (2000), Modele rozwoju psychicznego. Czas i zmiana, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz.
• Wąż K. (RED.) (2008), Bądź odpowiedzialny. Wychowanie do odpowiedzialności i partnerstwa w rodzinie. Opis programu edukacyjnego i jego realizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
• Wąż K. (2011a), Profilaktyka wczesnego rodzicielstwa, [w:] Z. Izdebski, T. Niemiec, K. Wąż, (Zbyt)młodzi rodzice, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
• Wąż, K. (2011b), Zjawisko (przed)wczesnego rodzicielstwa, [w:] Z. Izdebski, T. Niemiec, K. Wąż, (Zbyt)młodzi rodzice, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
• Woynarowska B. (2012), Zachowania seksualne młodzieży 15-letniej [w] Tendencje zmian zachowań zdrowotnych i wybranych wskaźników zdrowia młodzieży szkolnej w latach 1990-201, red. B. Woynarowska, J. Mazur. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa.
• Wróblewska W. (2002), Wybrane aspekty zdrowia reprodukcyjnego w Polsce, Studia Demograficzne, 1, (141), 11- 41.
• Zaczyński W. (1968), Praca badawcza nauczyciela, WSiP, Warszawa.
• Zimbardo Ph. G., Ruch F. L. (1994), Psychologia i życie, PWN, Warszawa.