Obcy we własnym domu. O niektórych biograficznych implikacjach pobytów emigrantów w ojczyźnie

• Authors: Katarzyna Waniek

Title variants

EN

Homecomer. Some biographical implications of immigrants’ visit at home

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Traktując klasyczny tekst Alfreda Schütza „Homecomer” jako ramę odniesienia i opierając się na osobistych narracjach osób, które wybrały Niemcy jako kraj życia, artykuł ten zmierza do opisania biograficznych konsekwencji krótkotrwałych pobytów emigrantów w rodzinnych stronach. Znamienny dla procesów emigracyjnych coraz bardziej krytyczny i obiektywny obraz kraju urodzenia oraz narastające poczucie obcości we własnym kraju prowadzi do refleksji nad własnym życiem. Wiedzie ona nieuchronnie do uświadomienia sobie, że dom, który opuścili już nie istnieje, a tam, gdzie wyjechali (w Niemczech) być może nigdy nie poczują się „u siebie”. To budzi u wielu emigrantów ogromy niepokój, któremu starają się zaradzić podejmując znaczące biograficznie decyzje. Zgromadzony materiał empiryczny pokazuje, że u wielu emigrantów brak poczucia wspólnoty doświadczeń w życiu codziennym z bliskimi w Polsce wywołuje potrzebę natychmiastowego powrotu na łono ojczyzny. Dla innych porównanie kraju pochodzenia i kraju emigracji utwierdza ich w przekonaniu o słuszności emigracyjnej drogi. W końcu, niektórym negatywny odbiór Polski z odmiennej kulturowo perspektywy daje możliwość usprawiedliwienia niechęci powrotu do ojczyzny.

EN

This paper considers some of possible implications of emigrants’ visits back home. Alfred Schütz’s seminal paper “The Homecomer” provides a theoretical framework for analysis of autobiographical narrative interviews with �����������������������������������������������������young Polish people living in Germany. An attempt is made to explore why and how – typical for the emigration processes – a more critical and objective image of country of origin and a growing feeling of strangeness at home deepens emigrants’ capacity for reflection on their life and identity. Consequently, most of them painfully realise that they will never fully assimilate with the country of immigration and they no longer find themselves comfortable in their country of origin. This has crucial implications for their biography. The collected empirical data show that some of emigrants plan to immediately return to Poland in order to save their emotional relationship with those back home. Others find their homeland poorer and less prospective in comparison to Germany. This legitimate their residence abroad. And finally, the negative homecoming experience can perform a very important function in the narrators’ common- sense argumentation, i.e., this should reduce psychological and biographical costs of their emigration career.

Keywords

PL

autobiografia; emigracja; powrót do domu; praca biograficzna; marginalność; tożsamość

EN

autobiography; emigration; homecoming; biographical work; marginality; identity

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2008
• Volume: 57
• Issue: 2
• Pages: 45-66

Dates

published

2008

Contributors

author

Katarzyna Waniek

• Zakład Badania Kultury Europejskiej Uniwersytetu Łódzkiego

References

• Berger P. L., Luckmann, T., 1983, Społeczne tworzenie rzeczywistości, PIW, Warszawa.
• Czyżewski M., 1984, Socjolog i życie potoczne. Studium z etnometodologii i współczesnej socjologii interakcj, „Folia Sociologica”, z. 8.
• Davies N., 1986, Heart of Europe: A Short History of Poland, Oxford University Press, Oxford
• Eisenstadt S. N., Giesen, B., 1995, The Construction of Collective Identity, „Archives Européennes de Sociologie”, XXXVI (1).
• Garfinkel H., 1989, Aspekty problemu potocznej wiedzy o strukturach społecznych, [w:] Z. Krasnodębski (red.), Fenomenologia i socjologia, PWN, Warszawa.
• Garfinkel H., 2002, Studies in Ethnomethodology, Polity Press, Cambridge.
• Goffman E., 1972, On Face-Work: An Analysis of Ritual Elements in Social Interaction, [in:] S. Hutcheson J. Laver (red.) Communication in Face to Face Interaction, Penguin Books, London.
• Goffman E., 1974, Frame Analysis. An Essay on the Organization of Experience, Harvard University Press, Cambridge.
• Goffman E., 2000, Człowiek w teatrze życia codziennego, Wydawnictwo KR, Warszawa. Kallmeyer W., Schütze F., 1977, Zur Konstitution Kommunikationsschemata der Sachverhaltsdarstellung, [w:] D. Wegner (red.), Gesprächsanalysen, Buske, Hamburg.
• Kaniowski A. M., 1990, Wokół pojęcia tożsamości w koncepcji Habermasa, [w:] L. Witkowski (red.), Dyskursy rozumu: między przemocą i emancypacją. Z recepcji Jürgena Habermasa w Polsce, Wyd. Adam Marszałek, Toruń.
• Kaźmierska K., 1996, Wywiad narracyjny – technika i pojęcia nalityczne, [w:] M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodow, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Miller H. A., Park R. E., 1969, Old World Traits Transplanted, Harper & Brothers Publishers, London.
• Park R. E., 1950, Race and Culture, The Free Press, New York.
• Park R. E., 1961, Introduction, [in:] E.V. Stonequist, The Marginal Man, A Study In Personality and Culture Conflict, Russell & Russlell INC, New York.
• Piotrowski A., 1996, Wstęp, [w:] M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź:
• Reimann, G., Schütze, F., 1992, Trajektoria jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych, „Kultura i Społeczeństwo” (2).
• Rokuszewska-Pawełek A., 1996, Miejsce biografii w socjologii interpretatywnej. Program socjologii biografistycznej Fritza Schützego, „ASK” (1).
• Rokuszewska-Pawełek A., 2002, Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Prawda M., 1989, Biograficzne odtwarzanie rzeczywistości (o koncepcji badań biograficznych Fritza Schütze), „Studia Socjologiczne” (4).
• Schütz A., 1990a, Collected Papers I: The Problem of the Social Reality, Martinus Nijhoff, The Hague.
• Schütz A., 1990b, Collected Papers II: Studies in Social Theory, Martinus Nijhoff, The Hague.
• Schüzte F., 1981, Prozessstrukturen des Lebensablaufs, [in:] J. Matthes, A. Pfeifenberger, M. Stosberg (red.) Biographie in handlungswissenschaftlicher Perspektive, Verlag der Nürnberger Forschungsvereinigung, Nürnberg.
• Schüzte F., 1983, Biographieforschung und narratives Interview, „Neue Praxis“ 13.
• Schütze F., 1984, Kognitiven Figuren des autobiographischen Stegreiferzälens [1], [in:] M. Kohli, R. Günther (ed.) Biographie und Sozial Wirklichkeit, Metzler, Stuttgart.
• Schütze F., 1987, Symbolischer Interaktionismus, [in:] U. Ammon, N. Dittmar, K.J.­ Mattheier (ed.), Sociolinguistics, Soziolinguistik, Walter de Gruyter, Berlin.
• Schütze F., 1997, Trajektoria cierpienia jako przedmiot badañ socjologii interpretatywnej, „Studia Socjologiczne” (1).
• Schütze F., 2004, Hülya’s Migration to Germany as Self-Sacrifice Undergone and Suffered in Love for Her Parents, and Her Later Biographical Individualization. Biographical Problems and Biographical Work of Marginalisation and Individualisation of a Young Turkish Woman in Germany’, Part I., „Forum Qualitative Socialforschung” [On-line Journal], 4(3), Art. 23, http://www.qualitative-research.net/fqs-texte/3-03/3-03hrsg-e.htm [04.05.04].
• Simmel G., 1975, Obcy, [w:] tegoż Socjologia, PWN, Warszawa.
• Simmel G., 1996, Mosty i drzwi. Wybór esejów, Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Stonequist E. V., 1967, The Marginal Man, A Study In Personality and Culture Conflict, Russell & Russlell INC, New York.
• Strauss A. L., 1969, Mirrors and Masks. The Search for Identity, Sociology Press, Mill Valley.
• Thomas W. I., Znaniecki F., 1976, Chłop polski w Europie i Ameryce, Warszawa.

Identifiers

ISSN

0033-2356