Zmierzch w literaturze i malarstwie austriackim na przełomie XIX i XX wieku

• Authors: Hurnik Elżbieta

Title variants

EN

Twilight in the Austrian literature and painting at the turn of the 19th and 20th centuries

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The literature and arts in Austria at the turn of the 19th century developed in the atmosphere of decadence. The Austrian-Hungarian monarchy was falling into a decline and paradoxically, at the same time, the art experienced a tremendous boost. Secession was the main style in architecture and painting as well as impressionism, symbolism and decadence in literature. All the fields of arts reflected the feelings of transition, decline, premonition of death. They gained their deepest expression in the poetry of Georg Trakl, in which the end of a certain historical and cultural formation combined itself with the feeling of self-destruction, one’s own annihilation.

Keywords

PL

zmierzch; modernizm; secesia; jesień

EN

twilight; modernism; secession; decline; autumn

• Publisher: Uniwersytet Bielsko-Bialski
• Journal: Świat i Słowo
• Year: 2013
• Volume: 11
• Issue: 2(21)
• Pages: 187-200

Dates

published

2013-10

Contributors

author

Hurnik Elżbieta

• Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, Jerzego Waszyngtona 4/8, Częstochowa

References

• Andics Hellmut (1991), Kobiety Habsburgów, z niemieckiego przełożył oraz przedmową i komentarzami opatrzył J. Serczyk, Wrocław – Warszawa – Kraków.
• Bahr Hermann (1981), Die Décadence [gekürzt], [w:] Wunberg Gotthart unter Mitarbeit von Braakenburg Johannes J. (hrsg.), Die Wiener Moderne. Literatur, Kunst und Musik zwischen 1890 und 1910, Stuttgart.
• Bisanz Hans (1994), Wien um 1900, Kirchdorf a. Inn.
• Broch Hermann (1975), Die Fröhliche Apokalypse. Wien um 1880, [w:] tegoż, Kommentierte Werkausgabe, hrsg. Lützeler P.M., Bd. 9: Schriften zur Literatur, Frankfurt am Main.
• Doppler Alfred (1990), Mann und Frau im Wien der Jahrhundertwende: Geschichte im Spiegel der Literatur. Aufsätze zur österreichischen Literatur des 19. und 20. Jahrhunderts. Innsbrucker Beiträge zur Kulturwissenschaft, Germanistische Reihe, Bd. 39, Innsbruck.
• Fels Friedrich M. (1981), Nietzsche und Nietzscheaner, [w:] Wunberg Gotthart unter Mitarbeit von Braakenburg Johannes J. (hrsg.) Die Wiener Moderne. Literatur, Kunst und Musik zwischen 1890 und 1910, Stuttgart.
• Balzer Bernd, Mertens Volker (hrsg.) (1990), Fin de Siècle, [w:] Deutsche Literatur in Schlaglichtern, Mannheim – Wien – Zürich.
• Breicha Otto, Fritsch Gerhardt (hrsg.) (1964), Finale und Auftakt. Wien 1898-1914. Literatur. Bildende Kunst. Musik, Salzburg.
• Friedlaender Otto [b.r.], Letzter Glanz der Märchenstadt. Bilder aus dem Wiener Leben um die Jahrhundertwende 1890-1914 , Wien.
• Schweiger Werner J. (1977) (hrsg.), Das grosse Peter Altenberg Buch, Wien – Hamburg.
• Hauser Arnold (1974), Społeczna historia sztuki i literatury, przeł. Ruszczycówna Janina, posłowie Starzyński Juliusz, t. 2, Warszawa.
• Hofmannsthal Hugo von (1984), Liryka, wiersze i dramaty, wybrał i przeł. Lewin Leopold, wstępem opatrzyła Kamińska Krystyna, Warszawa.
• Hofmannsthal Hugo von (1975), Przygoda marszałka de Bassompierre, przeł. Wieniewska Ida, wstępem opatrzył Lichański Stefan, ilustrowała Żukowska Danuta, Warszawa.
• Hurnikowa Elżbieta (2002), Kultura fragmentu. O twórczości Petera Altenberga, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica”, nr 3, Łódź.
• Hurnikowa Elżbieta (2007), Między sentymentalizmem a agonią. O „Anatolu” Arthura Schniztlera, [w:] Ratusza Hanna, Sioma Radosław (red.), Z problemów literatury i sztuki Młodej Polski, t.1: Krótkie formy dramatyczne, Toruń.
• Hurnikowa Elżbieta (2012), „Milknie skarga kosa”. Motyw ptaka w poezji Georga Trakla, [w:] Cetwiński Marek, Czajkowska Agnieszka (red.), Na tropach twórczości i czasów minionych. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Damianowi Tomczykowi, Częstochowa.
• Hurnikowa Elżbieta (2011), Neoromantyzm w poezji Hugo von Hofmannsthala, [w:] Czajkowska Agnieszka, Żywiołek Artur (red.), Romantyczne repetycje i powroty, Seria: Studia o literaturze XIX i XX wieku, t. 1, Częstochowa.
• Hurnikowa Elżbieta (2013), Świadomość końca wieku w sztuce i literaturze austriackiej przełomu XIX i XX wieku (na przykładzie twórczości Hugo von Hofmannsthala, [w:] Kałużny Józef C., Żywiołek Artur (red.), Kulturowe paradygmaty końca. Studia komparatystyczne, Częstochowa.
• Johnston William M. (1993), Österreichische Kultur- und Geistesgeschichte. Gesellschaft und Ideen im Donauraum 1848 bis 1938, aus dem Amerikanischen übertr. von Grohma Otto, Wien – Köln – Weimar.
• Kaszyński Stefan H. (2012), Krótka historia literatury austriackiej, Poznań.
• Kaszyński Stefan H. (1999), Summa vitae Austriacae. Szkice o literaturze austriackiej, Poznań.
• Kuryluk Ewa (1999), Wiedeńska apokalipsa. Eseje o kulturze austriackiej XX wieku, Warszawa (pierwsze wydanie: 1974, Wiedeńska apokalipsa. Eseje o sztuce i literaturze wiedeńskiej około 1900, Kraków).
• Lam Andrzej (2000), Kalendarium, [w:] Trakl Georg, Wiersze z rękopisów, przełożył, komentarzami i kalendarium opatrzył Lam Andrzej, Warszawa.
• Lichański Stefan (1975), Hugo von Hofmannsthal (1874-1929), wstęp [w:] Hofmannsthal Hugo von, Przygoda marszałka de Bassompierre, przeł. Wieniewska Ida, wstępem opatrzył Lichański Stefan, ilustrowała Żukowska Danuta, Warszawa.
• Lipiński Krzysztof (1996), Jesień duszy (o twórczości Georga Trakla), [w:] Trakl Georg, Jesień duszy, przeł. Lipiński Krzysztof, Kraków.
• Lipiński Krzysztof (1998), Niedoskonała pokuta. O życiu i twórczości Georga Trakla, Kraków.
• Madsen Stephen T. (1977), Art Nouveau, przeł. Wiercińska Janina, Warszawa.
• March Ottokar Stauf von der (1981), Die Neurotischen, [w:] Wunberg Gotthart unter Mitarbeit von Braakenburg Johannes J. (hrsg.), Die Wiener Moderne. Literatur, Kunst und Musik zwischen 1890 und 1910, Stuttgart.
• Sármány-Parsons Ilona (1992), Gustav Klimt, aus dem Englischen übersetzt von Bahr Wolfgang, Bindlach.
• Sármány-Parsons Ilona (1991), Die Malerei Wiens um die Jahrhundertwende, aus dem Ungarischen von Szegzárdy-Csengery Klára, Budapest.
• Schnitzler Arthur (1899), Anatol, przeł. Callier Aleksandra, Warszawa.
• Spiel Hilde (1994), Glanz und Untergang. Wien 1866-1938, autorisierte Übersetzung aus dem Englischen von Neves Hanna, München.
• Steiner Reinhard (1991), Egon Schiele 1890-1918. Die Mitternachtsseele des Künstlers, Köln.
• Trakl Georg (1996), Jesień duszy, przeł. Lipiński Krzysztof, Kraków.
• Trakl Georg (1992), Poezje zebrane, przeł. Lam Andrzej, Tarnów.
• Trakl Georg (2000), Wiersze z rękopisów, przełożył, komentarzami i kalendarium opatrzył Lam Andrzej, Warszawa.
• Wechsberg Joseph (1978), Królowie walca. Życie, czasy i muzyka Straussów, przeł. Boduszyńska-Borowikowa Maria, Warszawa.
• Zettl Walter (1986), Kunst und Gessellschaft in Wien um 1900, [w:] Lunzer-Talos Victoria in Zusammenarbeit mit Lunzer Heinz (hrsg.) Kunst in Wien um 1900. Katalog zu einer Ausstellung des Bundesministerium für Auswärtige Angelegenheiten, Wien.

Identifiers

ISSN

1731-3317