Topographical survey in the area of two Christian buildings outside the city walls of Ptolemais (Cyrenaica, Libya)

• Authors: Bogacki Miron , Małkowski Wiesław

Title variants

PL

Badania topograficzne w obrębie dwóch budowli chrześcijańskich położonych poza murami Ptolemais (Cyrenajka, Libia)

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

PL

W ramach badań nad architekturą chrześcijańską Ptolemais (Cyrenajka, Libia) wykonano pomiary topograficzne dwóch budowli, które sklasyfikowano jako chrześcijańskie bazyliki. Oprócz pomiarów geodezyjnych wykonano też fotografie lotnicze z użyciem latawca. Obrazy lotnicze zostały połączone z planem sytuacyjnym jako kartometryczne fotomapy. Umożliwiło to analizę poglądową dokumentowanego obszaru, jak i wykonywanie pomiarów bezpośrednio na zdjęciu. Opracowanie wyników w formie fotomap pozwoliło na rysunkową rekonstrukcję planów budowli. Obydwie budowle o cechach chrześcijańskich bazylik zlokalizowane są na obszarze nekropoli poza wschodnimi murami antycznego miasta. Pierwszą omawianą w tekście jest budowla u stóp wzgórz Gebel al-Akhdar. Jest to obiekt, w przypadku którego zaadaptowano w dużej mierze wcześniejszą architekturę do funkcji kościoła lub kaplicy chrześcijańskiej. Przypisanie funkcji bazyliki wynika głównie z obecności absydy po wschodniej stronie oraz przedstawienia krzyża na dekorowanym reliefem bloku kamiennym. W odległości około jednego kilometra na północ, stosunkowo blisko wybrzeża morskiego, znajduje się druga budowla - bazylika przy Wadi Ziwana/Omran. Obiekt zlokalizowany jest w przestrzeni kamieniołomu, który pełnił później funkcje sepulkralne. Bazylika została odkryta w 2004 roku przez Prof. Tomasza Mikockiego podczas eksploracji sarkofagu attyckiego, datowanego na II w n.e.; około V wieku został poddany przeróbce rzeźbiarskiej i następnie, ze zmienioną dekoracją, umieszczony był w przedsionku kościoła. Do pomiaru odczyszczono elementy planu kościoła: narożniki murów, bazy kolumn, ściany narteksu (w którym znajdował się sarkofag). W oparciu o analizę fotografii lotniczych, a także danych pochodzących z pomiarów, wykonano hipotetyczny plan bazyliki. W sąsiedztwie budowli znajdują się współczesne domy pasterskie z zagrodami dla zwierząt, częściowo wykorzystujące zachowane ściany bazyliki. Szczęśliwie dla pozostałości budynku kościoła, współczesna architektura oparła się jedynie na murze południowym, dzięki czemu wnętrze planu jest zapewne w całości nienaruszone. Nie ma jednak co do tego pewności, ponieważ, jak dotąd, nie przeprowadzono tu szerokopłaszczyznowych badań wykopaliskowych. Rekonstrukcja planu tego założenia pozwala jednak dość precyzyjnie określić wymiary oraz proporcje budowli, dzięki czemu możliwe są porównania z innymi znanymi obiektami tego typu.

• Publisher: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Światowit
• Year: 2009-2010
• Volume: Tom VIII (XLIX), fasc. A
• Pages: 45-50

Contributors

author

Bogacki Miron

author

Małkowski Wiesław