Znaczenie turystyki zrównoważonej w rozwoju społeczno-gospodarczym na przykładzie Chorwacji

• Authors: Marcin Popiel

Title variants

EN

The importance of sustainable tourism in the socio-economic development on the example of Croatia

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Turystyka jest jednym z największych i jednocześnie najszybciej rozwijających się działów wielu gospodarek na świecie. Każdego roku miliony osób na naszej planecie podróżują. Kiedy przyjeżdżają do danego regionu, mają duży wpływ na destynację turystyczną, lokalną społeczność, środowisko naturalne i zagospodarowanie przestrzenne. Równocześnie na wielu terenach turystyka stanowi główne źródło rozwoju gospodarczego. Ale interesy turystów, lokalnej gospodarki oraz środowiska są często sprzeczne. Rozwój turystyki może spowodować dużo pozytywnych zmian, jak choćby wzrost jakości życia mieszkańców czy napływ kapitału, może też jednak sprowadzić zmiany negatywne. W szczególności są one widoczne w zanieczyszczeniu środowiska, jego nadmiernej eksploatacji, w braku poszanowania dla kultury i historii regionu. Przykładem jest nieprzemyślane zagospodarowanie przestrzenne, w tym budowa „drugich domów” przy zabytkach albo na unikatowych terenach zielonych. Dotychczas rozwój turystyki opierał się na spełnianiu aspiracji przedsiębiorców czy turystów, ich wygodzie oraz interesie, bez przejmowania odpowiedzialności za zachowanie zasobów naturalnych czy dbanie o lokalną społeczność. Obecnie kluczowe znaczenie dla skutecznego zarządzania i pozycjonowania poszczególnych gałęzi gospodarki, zwłaszcza turystyki, ma zrównoważony rozwój. Turystyka również może być zrównoważona, jeżeli jej rozwój zaspokaja potrzeby zarówno turystów, jak i lokalnych mieszkańców, przy jednoczesnym zachowaniu i ochronie zasobów materialnych i niematerialnych. Cel niniejszego artykułu jest poznawczy – prezentacja zasad zrównoważonego rozwoju na przykładzie sektora turystycznego w Chorwacji. Przedmiotem badania jest analiza pozytywnego i negatywnego wpływu turystyki na destynację turystyczną, lokalną społeczność, środowisko i gospodarkę. Autor pragnie wykazać, iż poprzez wprowadzenie modelu zrównoważonego rozwoju turystyki można uzyskać wzrost społeczno-gospodarczy oraz ogólną stabilność i równowagę regionu.

EN

Tourism is one of the largest and simultaneously the most rapidly expanding industries in the world. Every year, millions of people across the planet are involved in the act of travelling. When vast numbers of tourists travel to a particular location, a tourist destination, they have a considerable impact on the local community and environment, spatial planning and more. Moreover, in many regions, tourism is a major source of economic development. However, often the interests of the tourism sector and the local economy are incompatible with those of the environment. The development of tourism in many cases can cause many positive changes, such as raising the standard of living, the inflow of capital, although – as often happens – along with numerous positive changes, the development of tourism can cause a series of negative changes. These are visible, in particular, in air pollution, overexploitation of the environment, lack of respect for a region’s culture and history, such as non-planned activities and building “second homes” near monuments or on a unique green area. So far, the development of tourism was based on meeting the aspirations of entrepreneurs and tourists, their convenience and interest, without caring about the interests of conserving natural resources or caring for the local community. At present, what is crucial for the successful management and also for the market positioning of each particular branch of the economy, especially tourism, is sustainable development. Tourism can also be sustainable if the development meets the needs of both tourists and local residents, whilst preserving and protecting both tangible and intangible assets. The aim of this article is the presentation of the principles of sustainable development based on the example of the tourism sector in Croatia. The objective of this study is to analyse the positive and negative impact of tourism on tourist destinations, the local community, the environment and the economy. The author wishes to demonstrate that, by introducing a model of sustainable tourism development, it is possible to achieve an increase in socio-economic growth, as well as overall sustainability and balance in the region.

Keywords

PL

Chorwacja; turystyka; wpływ ekonomiczny; wpływ społeczny; wpływ środowiskowy; zrównoważony rozwój

EN

Croatia; economic impact; environmental impact; social impact; sustainable development; tourism

• Publisher: Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Journal: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Year: 2015
• Volume: 29
• Issue: 3
• Pages: 67-82

Contributors

author

Marcin Popiel

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Zakład Gospodarki Turystycznej i Uzdrowiskowej

References

• Andriotis, K. (2006). Hosts, Guests and Politics – Coastal Resorts Morphological Change. Annals οf Tourism Research, 33(4), 1079–1098.
• Butler, R.W. (1980). The Concept of Tourism Area Cycle of Evolution: Implications for Management of Resources. Canadian Geographer, 24(1), 5–12.
• Butler, R.W. (1999). Sustainable Tourism: a state of the art review. Tourism Geographies, 1(1), 7–25.
• Cohen, E. (1972). Toward a Sociology of International Tourism. Social Research, 39, 164–182.
• Doxey, G.V. (1975). A causation theory of visitor – resident irritants: Methodology and research inferences, W: Proceedings of the Travel Research Association 6th annual Conference. San Diego California: Travel Research Association, 98–195.
• Działania na rzecz bardziej zrównoważonej turystyki europejskiej. Raport Grupy ds. Zrównoważonego Rozwoju Turystyki (TSG) (2014, 12 grudnia). Pozyskano z http://www.zarabiajnaturystyce.pl
• Kowalczyk, M. (2011). Wskaźniki zrównoważonego rozwoju turystyki. Człowiek i Środowisko, 35(3–4), 35–50.
• Krstinić-Nižic, M., Drpić, D. (2013). Model for Sustainable Tourism Development in Croatia. W: Tourism in Southern and Eastern Europe. Conference Proceedings from 2nd International Scientific Conference Tourism in South East Europe 2013. Crisis – a Challenge of Sustainable Tourism Development, 2, 159–173.
• Krstinić-Nižic, M., Ivanović, S., Drpić, D. (2009). Spatial planning as the function of sustainability of theisland Krk. Ekonomska istraživanja, 22(3), 98–110.
• Mathieson, A., Wall, G. (1982). Tourism Economic, Physical and Social Impacts. London: Longman.
• Munasinghe, M. (2003). Analysing the Nexus of Sustainable Development and Climate Change: an Overview. Organisation for Economic Cooperation and Development. Pozyskano z http://www.oecd.org/dataoecd/32/54/2510070.pdf
• Murphy, P.E. (1985). Tourism, a Community Approach. Nowy Jork: Methuen.
• Neto, F. (2003). A New Approach to Sustainable Tourism Development: Moving Beyond Environmental Protection. Natural Resources Forum, 27, 212–222.
• Petrić, L. (2012). Croatian Tourism Development Model – Anatomy of an Un/sustainability. W: C. Ghenai (red.). Sustainable Development. Rijeka: InTech, 119–147.
• Popiel, M., Ziółkowska-Weiss, K. (2013). Croatian Tourism Products as a Tourism Generator and Economic and Social Determinant of this Country. W: J. Wyrzykowski, J. Marak (red.). Tourism Role in the Regional Economy. Regional Tourism Products – Theory and Practice. Wrocław: Wyższa Szkoła Handlowa, 543–554.
• Rettinger, R. (2010). Turystyka jako czynnik aktywizacji gospodarki Chorwacji. Przedsiębiorczość– Edukacja, 6, 450–461.
• Ruoss, E., Alfarè, L. (red.) (2013). Sustainable Tourism as Driving Force for Cultural Heritage Sites Development Planning, Managing and Monitoring Cultural Heritage Sites in South East Europe. CHERPLAN project report. Pozyskano z http://www.southeast-europe.net/document.cmt?id=808
• Swarbrooke, J. (1999). Sustainable tourism management. Wallingford, UK: CABI.
• Tourism in Figures 2013 (2014). Croatia Ministry of Tourism. Pozyskano z http://business.croatia.hr/ Documents/3257/Tourism-in-Figures-2013.pdf