Medykalizacja w kulturze strachu: przykład medialnej ekspozycji grypy A/H1N1

• Authors: Gałuszka Mieczysław

Title variants

EN

Medicalization and the culture of fear: The media’s treatment of the AH1N1 FLU

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Media masowe wspomagają środowisko medyczne w procesach społecznych skutkujących medykalizacją. Tematy zdrowia i choroby przedstawiane są często w kategoriach społeczeństwa ryzyka i kultury strachu. Artykuł analizuje ekspozycję „świńskiej grypy” w mediach polskich w czasie trwania, ogłoszonej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w latach 2009–2010, pandemii grypy wywołanej wirusem A/H1N1. Media masowe uczyniły informacje o grypie tematem dnia (agenda-setting), budując przekonanie odbiorców o ważności problemu i wywierając wpływ na opinie, postawy i zachowanie ludzi. Poprzez określony sposób produkowania informacji o grypie przyczyniły się, w początkowym etapie ekspozycji, do budowania atmosfery zagrożenia i lęku społecznego. W kolejnych etapach dodatkowym przesłaniem tekstów było propagowanie profilaktyki i rozliczania winnych za groźną dla zdrowia publicznego sytuację epidemiologiczną.

EN

Mass media supports the health care industry in a way that results in medicalization. Health topics are often presented in terms of societal risks, creating a culture of fear. This paper analyzes the exposition of swine flu (caused by the AH1N1 virus) in the Polish media during the pandemic promulgated by the World Health Organization in 2009–2010. The mass media made the swine flu the news of the day (agenda-setting), building in the audience the belief that the problem was serious and influencing their opinions, attitudes and behaviours towards it. The mass media, through its specific way of presenting information about the swine influenza, contributed to building an atmosphere of fear and a sense of threat to society. In later stages, the topic of the news turned to a strategy of prevention and holding accountable those responsible for the epidemic which was deemed to present such a danger to public health.

Keywords

PL

medykalizacja; kultura strachu; media masowe; grypa A/H1N1; zdrowie publiczne

EN

medicalization; culture of fear; mass media; influenza A/H1N1; public health

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2017
• Volume: LXVI
• Issue: 1
• Pages: 52-81

Dates

published

2017

Contributors

author

Gałuszka Mieczysław

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

References

• Altheide David L. 2002. Creating fear: News and the construction of crisis. Social problems and social issues. New York: Aldine de Gruyter.
• Bauman Zygmunt. 2004. „Wiek kłamstwa. Z prof. Z. Baumanem rozmawia J. Żakowski”, Niezbędnik Inteligenta. Polityka 50.
• Baran Stanley J., Dennis K. Davis. 2007. Teorie komunikowania masowego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Beck Ulrich. 2004. Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
• Castells Manuel. 213. Władza komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Delemeau Jean. 1994. Grzech i strach. Poczucie winy w kulturze zachodu XIII–XVIII w. Warszawa: Wydawnictwo PAX & Oficyna Wydawnicza Wolumen.
• Entman Robert M. 1993. “Framing: Toward clarification of a fractured paradigm”. Journal of Communication 43(4): 51–58.
• Foucault Michel. 1995. Historia seksualności. Warszawa: Czytelnik.
• Foucault Michel. 2011. Narodziny biopolityki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Furedi Frank. 2006. Culture of fear revisited: Risk-taking and the morality of low expectation. London: Continuum.
• Gałuszka Mieczysław. 2006. Ptasia grypa jako pandemia zagrażająca światowemu ładowi w interpretacji mediów masowych. W: Pokój jako przedmiot badań społecznych i pedagogicznych, W. Leżańska, T. Jałmużna (red.), 172–184. Łódź: WNWSI.
• Gałuszka Mieczysław. 2012. Kompetencja zdrowotna w społeczeństwie ryzyka biomedycznego. W: Społeczne, kulturowe i polityczne uwarunkowania ryzyka zdrowotnego, M. Gałuszka, M. Wieczorkowska (red.), 85–104. Łódź: BPiWUM w Łodzi.
• Giddens Anthony. 2008. Konsekwencje nowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Giddens Anthony, Philip W. Sutton. 2014. Medykalizacja. W: Socjologia kluczowe pojęcia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Glassner Barry. 1999. The culture of fear: Why Americans are afraid of the wrong things. New York: Basic Books.
• Goban-Klas Tomasz. 1978. Komunikowanie masowe. Zarys problematyki socjologicznej. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych.
• Goffman Erving. 2010. Analiza ramowa. Esej z organizacji doświadczenia. Kraków: Nomos.
• Goode Erich, Nachman Ben-Yehuda. 1994. Moral Panics: The Social Construction of Deviance. Oxford-Cambridge: Blackwell.
• Gulisano Paolo. 2007. Pandemie. Od dżumy do ptasiej grypy. Poznań: W Drodze.
• Illich Ivan. 1975. „The medicalization of life”. Journal of Medical Ethics 1: 73–77.
• Jenkins Henry. 2007. Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Karpf Anne. 1988. Doctoring the media. The reporting of health and medicine. London: Routledge.
• Krajowy Ośrodek ds. Grypy. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. Aktualne i archiwalne informacje na temat grypy. www.pzh.gov.pl [dostęp: 25.06.2015].
• McCombs Maxwell, Donald L. Shaw, David H. Weaver. 1997. Communication and democracy: Exploring the intellectual frontiers in agenda-setting theory. New York: Lawrence Erlbaum Associates.
• McCombs Maxwell. 2008. Ustanawianie agendy. Media masowe i opinia publiczna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• McQuail Denis. 2007. Teoria komunikowania masowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Michalczyk Stanisław. 2008. Społeczeństwo medialne. Studia z teorii komunikowania masowego. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• Nowakowski Marek. 2015. Medykalizacja i demedykalizacja, zdrowie i choroba w czasach kapitalizmu zdezorganizowanego. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Karwat Mirosław. 2001. Sztuka manipulacji politycznej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Omyła-Rudzka M. 2013. Stosunek do szczepień przeciwko grypie. Komunikat z badań. BS/169/2013, CBOS. Warszawa.
• Seale Clive. (ed.). 2004. Health and the media. Malden, Oxford, Carlton: Blackwell Publishing.
• Sygit Marian. 2010. Zdrowie publiczne. Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwer bussiness.
• Szczepański M. 2009. Choroba skazana na medialny sukces, wywiad przeprowadził W. Kuta. Rynek Zdrowia. lipiec–sierpień 2009.
• Thompson John. B. 2010. Skandal polityczny. Władza i jawność w epoce medialnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Treder Michalina. 2012. Pandemie zagrożeniem XXI wieku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
• Palczewski Marek. 2011. „Koncepcja framingu i jej zastosowanie w badaniach newsów w Wiadomościach TVP i Faktach TVN”. Studia Medioznawcze 1(44): 31–41.
• Petty Richard E., John T Cacioppo. 1986. The elaboration likelihood model of persuasion. www.uvm.edu/_asnider/campreadings/6_peety_elm [dostęp: 20.08.2010].
• Piekot Tomasz. 2006. Dyskurs polskich wiadomości prasowych. Kraków: Universitas.
• Pisarek Walery. 2000. Kodeksy etyki dziennikarskiej. W: Dziennikarstwo i świat mediów, Z. Bauer, E. Chudziński (red.). Kraków: Universitas.
• Projekt Rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie oceny zarządzania grypą H1N1 w Unii Europejskiej w latach 2009–2010. http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=//EP//T [dostęp: 9.02.2011].
• Raport. 2013. Grypa i jej koszty. Wstępne studium w projekcie dotyczącym wypracowania rozwiązania na poziomie narodowym umożliwiającego istotne zwiększenie wszczepialności przeciw grypie sezonowej w Polsce. Ernst & Young, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. https:www.bcc.org.pl/fileadmin/Piotrek/Raport-i-Grypa-i-jej-koszty.pdf [dostęp: 20.03. 2015].
• Raport. 2013. Narodowy Program Zwalczania Grypy. Ernst & Young, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego. www.wp.npzg.pl/images/PDF/Raport Narodowy Program Zwalczania Grypy. pdf [dostęp: 20.03.2015]
• Wieczorkowska Magdalena. 2012. „Medykalizacja społeczeństwa w socjologii amerykańskiej”. Przegląd Socjologiczny LXI (2): 31–56.
• Wieczorkowska Magdalena. 2015. „Zdrowie i choroba w sieci – o przejawach i konsekwencjach popularyzacji wiedzy medycznej w Internecie”. Człowiek i Społeczeństwo XL.
• Williams Simon J., Michel Calnan. 1996. “The limits of medicalization? Modern medicine and the lay populace in late modernity”. Social Science and Medicine 42(12): 1609–1620.
• Zagorzelska Olga. 2010. Grypa A/H1N1 – ekspozycja w prasie polskiej i meksykańskiej. Praca licencjacka napisana pod kierunkiem M. Legiędź-Gałuszki. Uniwersytet Medyczny w Łodzi.

Identifiers

ISSN

0033-2356