Zakres terytorialny stosowania umów handlowych Unii Europejskiej – pomiędzy teorią a praktyką. Uwagi w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

• Authors: Kalicka-Mikołajczyk Adriana

Title variants

EN

Territorial scope of application of the European Union’s trade agreements – between theory and practice. General remarks in the light of the case law of the Court of Justice of the European Union

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

As a general rule on the territorial scope of treaties, the Vienna Convention on the Law of Treaties of 1969 assumes that a treaty binds each party in respect of its entire territory. However, this is only a presumption, as any party may decide otherwise. In the second half of the 1990s, the European Union concluded the Euro-Mediterranean Association Agreements with Israel and Morocco, which contain in their content, a very generally worded territorial clause, according to which they apply to the territory of the European Union, and Israel or Morocco. However, this seemingly clear and precise rule has in practice caused numerous problems in bilateral relations between the European Union and Israel and between the European Union and Morocco. The purpose of this paper is firstly, to characterise the territorial scope of the Treaties in the light of the case law of the Court of Justice of the European Union, both in theory and in practice, using the example of the trade agreements concluded by the European Union with Israel and Morocco. Secondly, to point out that in practice this scope is much broader, as it includes “third” territories such as those of the West Bank and Gaza Strip. Thirdly, to answer the question whether this practice is compatible with the obligations to respect the principles of the United Nations Charter and international law imposed on the European Union by Articles 3(5) and 21(1) of the Treaty on European Union.

Keywords

EN

European Union; trade agreement; Israel; Morocco; Western Sahara

• Publisher: Kancelaria Sejmu / Chancellery of the Sejm
• Journal: Przegląd Sejmowy
• Year: 2022
• Issue: 6(173)
• Pages: 233–253

Contributors

author

Kalicka-Mikołajczyk Adriana

• Dr Adriana Kalicka-Mikołajczyk Uniwersytet Wrocławski, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Polska University of Wrocław, Faculty of Law, Administration and Economics, Poland [e-mail], https://orcid.org/0000-0002-1250-5052

References

• Decyzja Rady 98/392/WE z dnia 23 marca 1998 r. zatwierdzająca zawarcie w Montego Bay w dniu 10 grudnia 1982 r. Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza, Dz. Urz. UE L 179 z dnia 23 czerwca 1998 r.
• Decyzja Rady 2013/785/UE z dnia 16 grudnia 2013 r. dotycząca zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, protokołu między Unią Europejską a Królestwem Marokańskim ustalającego uprawnienia do połowów i rekompensatę finansową przewidziane w Porozumieniu o partnerstwie w sektorze rybołówstwa pomiędzy Wspólnotą Europejską a Królestwem Marokańskim, Dz. Urz. UE L 349 z dnia 21 grudnia 2013 r.
• Decyzja Rady z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie zawarcia Porozumienia w formie wymiany listów między Unią Europejską a Królestwem Marokańskim dotyczącego wzajemnych środków liberalizacyjnych w odniesieniu do produktów rolnych, przetworzonych produktów rolnych oraz ryb i produktów rybołówstwa, a także zastąpienia protokołów 1, 2 i 3 oraz załączników do nich, jak również zmian do Układu eurośródziemnomorskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Królestwem Marokańskim, z drugiej strony, Dz. Urz. UE L 241 z dnia 7 września 2012 r.
• Deklaracja w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym, zatwierdzona w rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ 1514 (XV) z dnia 20 grudnia 1960 r., A/RES/1514(XV).
• Deklaracje dołączone do Aktu końcowego konferencji międzyrządowej, która przyjęła Traktat z Lizbony, Dz. Urz. UE C 326/337 z dnia 26 października 2012 r.
• Eurośródziemnomorski przejściowy układ stowarzyszeniowy w sprawie wymiany handlowej i współpracy między Wspólnotą Europejską, z jednej strony, a Organizacją Wyzwolenia Palestyny na rzecz Autonomii Palestyńskiej Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy, z drugiej strony, Dz. Urz. UE L 187/3 z dnia 16 lipca 1997 r.
• Izraelsko-palestyńskie porozumienie przejściowe w sprawie Zachodniego Brzegu i Strefy Gazy, <https://www.usip.org/sites/default/files/file/resources/collections/peace_agreements/oslo_09131993.pdf>.
• Konwencja dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej, Dz.U. z 1927 r. nr 21, poz. 161.
• Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza, sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r., Dz.U. 2002 nr 59, poz. 543.
• Konwencja Wiedeńska o Prawie Traktatów sporządzona w Wiedniu dnia 23 maja 1969 r., Dz.U. nr 74, poz. 439.
• Opinia doradcza MTS z dnia 9 lipca 2004 r. na temat skutków prawnych budowy muru na okupowanych terytoriach palestyńskich, C.I.J. Recueil 2004.
• Opinia doradcza MTS z dnia 22 lipca 2010 r. na temat zgodności z prawem międzynarodowym jednostronnego ogłoszenia niepodległości w odniesieniu do Kosowa, C.I.J. Recueil 2010.
• Opinia nr 2 Komisji Arbitrażowej Europejskiej Konferencji na rzecz pokoju w Jugosławii, „International Law Reports” 1993, vol. 92.
• Opinia Rzecznika Generalnego TSUE M. Watheleta przedstawiona w dniu 10 stycznia 2018 r. w sprawie C-266/16, ECLI:EU:C:2018:1.
• Oświadczenia zawarte w dokumencie Rady 15723/13 ADD 1 z dnia 14 listopada 2013 r. dostępnym na stronie internetowej Rady UE, <http://register.consilium.europa.eu/doc/srv?l=EN&f=ST%2015723%202013%20ADD%201>.
• Protokół 4 dotyczący definicji pojęcia „produkty pochodzące” oraz metod współpracy administracyjnej, Dz. Urz. UE L 20/3 z dnia 21 września 2006 r.
• Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 grudnia 2011 r. w sprawie przyszłego protokołu ustalającego uprawnienia do połowów i rekompensatę finansową przewidziane w Porozumieniu o partnerstwie w sektorze rybołówstwa pomiędzy Wspólnotą Europejską a Królestwem Maroka, P7_TA(2011)0573.
• Układ eurośródziemnomorski ustanawiający Stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Państwem Izrael, z drugiej strony, Dz. Urz. UE L 147 z dnia 21 czerwca 2000 r., s. 3–172, <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:22000A0621(01)&from=PL>.
• Vienna Convention on the Law of Treaties between States and International Organizations or between International Organizations [Konwencja wiedeńska o prawie traktatów pomiędzy państwami i organizacjami międzynarodowymi oraz pomiędzy organizacjami międzynarodowymi], sporządzona w Wiedniu w dniu 21 marca 1986 r., <https://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/conventions/1_2_1986.pdf>.
• Wyrok MTS z dnia 24 lipca 1964 r. w sprawie Barcelona Traction, Light and Power Company, Limited, druga faza, C.I.J. Recueil 1970.
• Wyrok MTS z dnia 20 czerwca 1995 r. w sprawie Timoru Wschodniego (Portugalia vs. Australia), C.I.J. Recueil 1995.
• Wyrok MTS z dnia 19 grudnia 2005 r. w sprawie działań zbrojnych na terytorium Konga (Demokratyczna Republika Konga vs. Uganda), C.I.J. Recueil 2005.
• Wyrok Sądu z dnia 10 grudnia 2015 r. w sprawie Front populaire pour la libération de la saguia-el-hamra et du rio de oro (Front Polisario) vs. Rada Unii Europejskiej, sprawa T-512/12, ECLI:EU:T:2015:953.
• Wyrok TSUE z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie Aktiebolaget NN vs. Skatteverket, sprawa C-111/05, ECLI:EU:C:2007:195.
• Wyrok TSUE z dnia 3 września 2008 r. w sprawie Yassin Abdullah Kadi i Al Barakaat International Foundation vs. Rada Unii Europejskiej i Komisja Wspólnot Europejskich, sprawy połączone C-402/05 P oraz C-415/05 P, ECLI:EU:C:2008:461.
• Wyrok TSUE z dnia 12 lutego 2009 r. w sprawie Dietmar Klarenberg vs. Ferrotron Technologies GmbH., sprawa C-466/07, ECLI:EU:C:2009:85.
• Wyrok TSUE z dnia 25 lutego 2010 r. w sprawie Firma Brita GmbH vs. Hauptzollamt Hamburg-Hafen, sprawa C-386/08, ECLI:EU:C:2010:91.
• Wyrok TSUE z dnia 21 grudnia 2011 r. w sprawie Air Transport Association of America i in. vs. Secretary of State for Energy and Climate Change, sprawa C-366/10, ECLI:EU:C:2011:864.
• Wyrok TSUE z dnia 19 grudnia 2013 r. w sprawie Rahmanian Koushkaki vs. Bundesrepublik Deutschland, sprawa C-84/12, ECLI:EU:C:2013:862.
• Wyrok TSUE z dnia 15 grudnia 2015 r. w sprawie Parlament Europejski i Komisja Europejska vs. Rada Unii Europejskiej, sprawy połączone od C-132/14 do C-136/14, ECLI:EU:C:2015:813.
• Wyrok TSUE z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie Rada Unii Europejskiej vs. Front populaire pour la libération de la saguia-el-hamra et du rio de oro (Front Polisario), sprawa C-104/16 P, ECLI:EU:C:2016:973.
• Wyrok TSUE z dnia 27 lutego 2018 r. w sprawie Western Sahara Campaign UK vs. Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs in Secretary of State for Environment, Food and Rural Affairs, sprawa C-266/16, ECLI:EU:C:2018:118.
• Wyrok TSUE z dnia 31 stycznia 2020 r. w sprawie Republika Słowenii vs. Republika Chorwacji, sprawa C-457/18, ECLI:EU:C:2020:65.
• Benvenisti E., The International Law of Occupation, 2nd ed., Oxford University Press, Oxford 2012, <https://doi.org/10.1093/ejil/cht003>.
• Bothe M., The Administration of Occupied Territory, [w:] The 1949 Geneva Conventions: a Commentary, red. A. Clapham, P. Gaeta i M. Sassòli, Oxford University Press, Oxford 2015.
• Chinkin C., Laws of Occupation, [w:] Multilateralism and International Law with Western Sahara as a Case Study, red. N. Botha, M. Olivier i D. van Tonder, VerLoren van Themaat Centre, University of South Africa, Pretoria 2010.
• Crawford J., Third Party Obligations with Respect to Israeli Settlements in the Occupied Palestinian Territories, opinia prawna z dnia 24 stycznia 2012 r., pkt 26, <https://www.tuc.org.uk/sites/default/files/tucfiles/LegalOpinionIsraeliSettlements.pdf>.
• Dawidowicz M., Trading Fish or Human Rights in Western Sahara? Self-Determination, Non-Recognition and the EC–Morocco Fisheries Agreement, [w:] Statehood, Self-Determination and Minorities: Reconciling Tradition and Modernity in International Law, red. D. French, Cambridge University Press, Cambridge 2013, <https://doi.org/10.1017/CBO9781139248952>.
• Dinstein Y., The International Law of Belligerent Occupation, Cambridge University Press, Cambridge 2019, <https://doi.org/10.1017/9781108671477>.
• Doehring K., Self-Determination, [w:] The Charter of the United Nations: A Commentary, 2nd ed., red. B. Simma, Oxford University Press, Oxford 2002, vol. 1.
• Frankowska M., Prawo traktatów, Szkoła Główna Handlowa. Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2007.
• Gasser H.P., The Conflict in Western Sahara – an Unresolved Issue from the Decolonization Period, „Yearbook of International Humanitarian Law” 2002, vol. 5, <https://doi.org/10.1017/S1389135900001185>.
• Groux J., Territorialitè et droit communautaire, „Revue Trimestrielle de Droit Européen” 1987, vol. 23, nr 1.
• Kalicka-Mikołajczyk A., Kilka uwag o ewentualnej podmiotowości Sahary Zachodniej, [w:] Podmiotowość prawnomiędzynarodowa i jej współczesne aspekty, red. E. Cała-Wacinkiewicz, J. Menkes, J. Nowakowska-Małusecka, W.S. Staszewski, C.H.Beck, Warszawa 2020.
• Kalicka-Mikołajczyk A., Rola Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych w procesie zawarcia umowy międzynarodowej przez Unię Europejską, „Przegląd Sejmowy” 2020, nr 2, <https://doi.org/10.31268/ps.2020.19>.
• Kalicka-Mikołajczyk A., The International Legal Status of Western Sahara, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” 2020, t. 18, z. 4, <https://doi.org/10.25167/osap.3429>.
• Kontorovich E., Economic Dealings with Occupied Territories, „Columbia Journal of Transnational Law” 2015, vol. 53.
• Koutroulis V., The Application of International Humanitarian Law and International Human Rights Law in Prolonged Occupation: Only a Matter of Time?, „International Review of the Red Cross” 2012, vol. 94, <https://doi.org/10.1017/S1816383112000616>.
• Mik C., Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, t. 1, C.H.Beck, Warszawa 2000.
• Oeter S., Self-Determination, [w:] The Charter of the United Nations: a Commentary, 3rd ed., red. B. Simma, D.E. Khan, G. Nolte i A. Paulus, vol. 1, Oxford University Press, Oxford 2012.
• Ziller J., Champ d’application du droit de l’Union – Application territoriale, „JurisClasseur Europe Traité” 2013, nr 470.
• Ziller J., The European Union and the Territorial Scope of European Treaties, „Victoria University Wellington Review” 2007, vol. 38, nr 51.

Identifiers

DOI

10.31268/PS.2022.162