Małpa, lew i paralityk. Kilka uwag o dekoracji rzeźbiarskiej prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie

• Authors: Jurkowlaniec Tadeusz

Title variants

DE

Affe, Löwe und ein Paralytiker. Einige Bemerkungen zur bauplastischen Dekoration des Chores der Krakauer Marienkirche

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The sculpture decoration of the chancel in St Mary’s Church in Cracow is analysed and interpreted. New attempts to read the sculptures’ content is undertaken, with the Author’s theses being testified to with sources.

Keywords

EN

St Mary’s Church in Cracow; sculpture decoration of the chancel

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Biuletyn Historii Sztuki
• Year: 2010
• Volume: 72
• Issue: 1-2
• Pages: 5-30

Contributors

author

Jurkowlaniec Tadeusz

• Instytut Sztuki PAN, Warszawa

References

• Adhémar Jean, Influences antiques dans l'art du Moyen Âge français. Recherches sur les sources et les thèmes d'inspiration, London 1939 (Studies of the Warburg Institute) 7
• Amedick Rita, „Dornauszieher. Bukolische und dionysische Gestalten zwischen Antike und Mittelalter“, Marburger Jahrbuch für Kunstwissenschaft 32, 2005.
• Bąkowski Klemens Kościół N. P. Maryi w Krakowie, Kraków 1913.
• Bochnak Adam, „Kraków gotycki” [w:] Kraków jego dzieje i sztuka, pod red. Jana Dąbrowskiego, Warszawa 1965.
• Bome Helen, „The ‘Marginal’ Motifs of Karja Church – Magical or Mistical?” [w:] Bilder i marginalen (jak przyp. 29), s. 228.
• Braun Edmund W., „Atlant“ [w:] Reallexikon zur Deutschen Kunstgeschichte, Hrsg. von Otto Schmitt, Bd. I A – Baubetrieb, Stuttgart 1937.
• Bulst Wolfger A. , „Samson” [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, Hrsg. von Engelbert Kirschbaum, Bd. 2, Rom [u.a.] 1990.
• Chrzanowski Tadeusz, Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zarys dziejów, Warszawa 1993.
• Clark Willene B., A Medieval Book of Beasts. The Second-Family Bestiary. Commentary, Art, Text and Translation, Woodbridge 2006.
• Clausberg Karl, Herkules-Metamorphosen. Glanz und Elend der Atlanten im Mittelalter [w:] Herakles. Herkules. Metamorphosen des Heros in ihrer medialen Vielfalt, hrsg. von Ralph Kray und Stephan Oettermann, Basel [u.a.], 1994.
• Dahm Friedrich (Hg.), Das Riesentor. Archäologie – Bau- und Kunstgeschichte – Naturwissenschaften – Restaurierung (1995-1998), Wien 2008 (Veröffentlichungen der Kommission für Kunstgeschichte) 8; (Der Wiener Stephansdom - Forschungen und Materialien) 1.
• Dobrowolski Tadeusz, Sztuka Krakowa, Kraków 1950.
• Estreicher Karol, Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i okolice, wyd. III rozszerzone, Kraków 1938.
• Gerstenberg Kurt, Die deutschen Baumeisterbildnisse des Mittelalters, Berlin 1966.
• Gotfredsen Lise, „Spinario: tornen i foden“ / „Spinario: The Thorn in the Foot“ [w:] Bilder i marginalen. Nordiska studier i medeltidens konst. Images in the Margins. Nordic Studies in Medieval Art, Ed. by Kersti Markus, Tallinn 2006.
• Grandmontagne Michael, Claus Sluter und die Lesbarkeit mittelalterlicher Skulptur. Das Portal der Kartause von Champmol, Worms 2005.
• Gutowski Maciej, Komizm w polskiej sztuce gotyckiej, Warszawa 1973.
• Halm Philipp Maria, „Zur marianische Symbolik des späten Mittelalter. Defensoria inviolate virginitatis b. Mariae”, Zeitschrift für christliche Kunst 17, 1904.
• Hamann-Mac Lean Richard, „Künstlerlaunen im Mittelalter“ [w:] Skulptur des Mittelalters. Funktion und Gestalt, hrsg. von Friedrich Möbius und Ernst Schubert, Weimar 1987.
• Heckscher William S., „Dornauszieher“ [w:] Reallexikon zur Deutschen Kunstgeschichte, Bd IV Dinanderie
• – Elle, beg. von Otto Schmitt, hg. von Ernst Gall und Ludwig Heinrich Heydenreich, Stuttgart 1955-1958.
• Kaczmarek Romuald, Rzeźba architektoniczna XIV wieku we Wrocławiu, Wrocław 1999 (Acta Universitas Vartislaviensis) Nº 2015, (Historia Sztuki) XII.
• Kopera Feliks, Pomniki Krakowa Maksymiliana i Stanisława Cerchów z tekstem..., t. 1, Kraków, Warszawa 1904.
• Kopera Feliks, „O rzeźbach naszych gotyckich budynków w XIV wieku” [w:] Polskie Muzeum. Malarstwo – rzeźba – przemysł artystyczny, wyd. Feliks Kopera, Julian Pagaczewski, I, z. VI, Kraków [1909].
• Kopera Feliks, „Dzieje budownictwa i rzeźby w Polsce” [w:] Polska. Obrazy i opisy, t. II, Lwów 1909 (Wydawnictwo Macierzy Polskiej) Nr 83, (z Fundacji im. Tadeusza Kościuszki) Nr 4.
• Korczyńska Anna, Węcławowicz Tomasz, „Prezbiterium Wierzynkowe. Historia badań i nowe pytania badawcze” [w:] O konserwacji prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie. Materiały sesji zorganizowanej przez Oddział Krakowski Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Archiprezbitera Bazyliki Mariackiej ks. Infułata Bronisława Fidelusa, Kraków 1998.
• Lexikon der Kunst, Red. Harald Olbrich, Bd. 7, [München 1996].
• Lombardi Ferruccio, Roma chiese, conventi, chiostri progetto per un inventario 313-1925, Roma 1993.
• Lucchesi Palli Elisabeth, „Höllenfahrt Christi” [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, Hrsg. von Engelbert Kirschbaum, Bd. 2, Rom [u.a.] 1990.
• Łuszczkiewicz Władysław, Rzeźba kamienna krakowska XIV wieku, jej cechy i artystyczne znaczenie, Kraków 1871.
• Łuszczkiewicz Władysław, „W sprawie rzeźb XIV wieku w kościele Najśw. Panny Maryi w Krakowie i w katedrze gnieźnieńskiej”, Wiadomości Numizmatyczno-Archeologiczne IV, 1900, nr 1 (43).\
• Łuszczkiewicz Władysław, „Rzeźbiarstwo religijne w dawnej Polsce” [w:] Encyklopedia kościelana podług teologicznej encyklopedyi Wetzera i Weltego…, wyd. przez Michała Nowodoworskiego, t. 24, Warszawa 1900.
• Mączyński Franciszek, „Rzeźby na prezbiterium Kościoła Mariackiego w Krakowie” Głos Plastyków 2, 1931, maj.
• Mączyński Franciszek, Kościół Najśw. Panny Marii w Krakowie, Kraków 1938.
• Anna Misiąg-Bocheńska, „Ze studiów nad gotycką rzeźbą architektoniczną w Polsce” Biuletyn Historii Sztuki i Kultury III, 1935.
• Melnikas Anthony, The corpus of the miniatures in the manuscripts of Decretum Gratiani, Rome 1975, (Corpus picturarum minutarum quae in codicibus manu scriptis iuris continentur. Studia Gratiana) 16,.
• Nordrhein-Westfalen I. Rheinland, bearb. von Claudia Euskirchen, Olaf Gisbertz, Ulrich Schäfer u a., mit einer Einführung von Udo Mainzer, [München, Berlin] 2005 (Dehio, Handbuch der deutschen Kunstdenkmäler).
• Panofsky Erwin, „Ikonografia i ikonologia”, tłum. Krystyna Kamińska [w:] Panofsky Erwin, Studia z historii sztuki, wybrał, opracował i opatrzył posłowiem Jan Białostocki, Warszawa 1971.
• Ryken Leland, Wilhoit James C., Longman Tremper III, Słownik symboliki biblijnej. Obrazy, symbole, motywy, metafory, figury stylistyczne i gatunki literackie w Piśmie Świętym, [przekł. Zbigniew Kościuk] Warszawa [2003] (Prymasowska Seria Biblijna).
• Sauerländer Willibald, „Figuren von der Adamspforte des Bamberger Domes: Kaiser Heinrich II., Kaiserin Kunigunde, Eva (Gipsabgüsse), Bamberg, vor 1237“ [w:] Die Zeit der Staufer. Geschichte – Kunst – Kultur. Katalog der Ausstellung, hrsg. Reiner Haussherr, Stuttgart 1977.
• Schmidtke Dietrich, Geistliche Tierinterpretation in der deutschsprachigen Literatur des Mittelalters (1100-1500), Inaugural-Dissertation zur Erlangung des Grades eines Doktors der Philosophie der Philosophischen Fakultät der Freien Universiatät Berlin, Berlin 1968.
• Schottner Alfred, Die "Ordnungen" der mittelalterlichen Dombauhütten. Verschriftlichung und Fortschreibung der mündlich überlieferten Regeln der Steinmetzen, Münster 1995, (Volkskunde) Bd. 7.
• Schweikhart Gunter, „Von Priapus zu Coridon. Benennungen des Dornausziehers in Mittelalter und Neuzeit“ [w:] Die Kunst der Renaissance. Ausgewählte Schriften, hrsg. von Ulrich Rehm und Andreas TönnesmanN unter Mitarb. von Nicole Birnfeld [et al.], Köln [u.a.] 2001.
• Schweitzer Stefan, „Exemplum servitutis? Zum Nachleben des antiken Atlasmotiv und zur Genese architektonischer Stützfiguren im Mittelalter“ [w:] Bilder der Macht in Mittelalter und Neuzeit Byzanz – Okzident – Rußland. International conference proceedings, held in Göttingen, Germany Oct. 21-22, 2002, and in Moscow, Russia Oct. 6-7, 2003, hg. Otto Gerhard Oexle, Michail A. Bojcov, Göttingen 2007.
• Sinko-Popielowa Krystyna, „Maszkary mariackie i przygoda Arystotelesa w Krakowie” Kurier Literacko-Naukowy, dodatek do Ilustrowanego Kuriera Codziennego 16, 1939, nr 9.
• Starzyński Juliusz, Walicki Michał, Rzeźba architektoniczna w Polsce wieków średnich, Warszawa 1931 (Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki Politechniki Warszawskiej. Wydawnictwa Popularno-Naukowe, II).
• Suckale Robert, Die Bamberger Domskulpturen. Technik, Blockbehandlung, Ansichtigkeit und die Einbeziehung des Betrachters „Münchner Jahrbuch des Bildende Kunst” III. Folge 38, 1987.
• Suckale Robert, „Ansichtsfragen. Bemerkungen zur fotografischen Erfassung gotischer Statuen” [w:] Schöne Madonnen am Rhein [Katalog wystawy], hrsg. von Robert Suckale, Leipzig 2009.
• Swarzenski Hanns, Monuments of Romanesque Art. The Art of Church Tresaures in North-Western Europe. Second Edition, Chicago 1974.
• Tauscher Gundula, „Der Dornauszieher: ein paganes Idol im Mittelalter?“ [w:] Zur Architektur und Plastik des Mittelalters in Sachsen-Anhalt, Hrsg. von Wolfgang Schenkluhn, Halle a.d. Saale, 2000 (Institut für Kunstgeschichte der Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg. Hallesche Beiträge zur Kunstgeschichte) 2.
• Tietze Hans, Geschichte und Beschreibung des Stephansdomes in Wien, Wien 1931, (Österreichische Kunsttopographie) Bd. 23.
• Walczak Marek, Rzeźba architektoniczna w Małopolsce za czasów Kazimierza Wielkiego, Kraków 2006 (Ars vetus et nova) t. XX.
• Węcławowicz Tomasz, „Dekoracja figuralna prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie a zagadnienie mecenatu Mikołaja Wierzynka Starszego” Rocznik Krakowski LVI, 1990.
• Węcławowicz Tomasz, „Mikołaja Wierzynka żal za grzechy na Kościele Mariackim przedstawiony” [w:] Klejnoty i sekrety Krakowa. Teksty z antropologii miasta, pod red. Róży Goduli, Kraków 1994.
• Węcławowicz Tomasz, „Droga pielgrzymki drogą zbawienia. Mikołaja Wierzynka żal za grzechy na Kościele Mariackim przedstawiony” Peregrinus Cracoviensis 1, 1995.
• Węcławowicz Tomasz, „Kościół archiprezbiterialny p.w. Wniebowzięcia Panny Marii” [w:] Architektura gotycka w Polsce, red. Teresa Mroczko i Marian Arszyński, vol. 2. Katalog zabytków, red. Andrzej Włodarek, Warszawa 1995 (Dzieje sztuki polskiej) t. 2, 2.
• Węcławowicz Tomasz, „Samson rozdzierający lwa z prezbiterium kościoła Mariackiego, czyli – jak Mikołaj Wierzynek chciał zwalczyć swe grzeszne skłonności” [w:] Renowacja Bazyliki Mariackiej 1989-1999, Kraków 1999.
• Węcławowicz Tomasz, Krakowski kościół katedralny w wiekach średnich. Funkcje i możliwości interpretacji, Kraków 2005.
• Wiegartz Veronika, „Antike Bildwerke im Urteil mittelalterlicher Zeitgenossen“ [w:] Marburger Studien zur Kunst- und Kulturgeschichte, hrsg. von Ingo Herklotz und Ulrich Schütte, Bd. 7, Weimar 2004.