Myśl polityczna twórców konstytucji V Republiki Francuskiej

• Authors: Szymanek Jarosław

Title variants

EN

Political thought of the creators of the Constitution of the French Republic

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia tło ideowe powstania konstytucji Piątej Republiki Francuskiej. Punktem wyjścia jest założenie, że reforma państwa dokonana w 1958 r. miała swoje źródło w kryzysie wewnętrznym, jak i w otoczeniu międzynarodowym Francji. Kryzys wewnętrzny był związany z niestabilnością polityczną, a przede wszystkim zbyt silną pozycją parlamentu oraz chaotycznym systemem partyjnym. Otoczenie zewnętrzne z kolei to upadek międzynarodowej roli Francji oraz problemy dekolonizacji, szczegól-nie w Algierii. Artykuł przedstawia myśl polityczną osób tradycyjnie postrzeganych jako „ojcowie” konstytucji z 1958 orku. Zalicza się do nich André Tardieu, Raymon-da Carré de Malberga, Rene Capitanta, Michela Debré i Charlesa de Gaulle’a. Artykuł udowadnia, że nie mieli oni identycznych pomysłów, że czasami ich poglądy ewolu-owały. Ostatecznie jednak złożyły się na spójną myśl polityczną, która zapoczątkowała gaullizm, a w sensie ustrojowym położyła fundament pod konstytucję Piątej Republi-ki. Kluczowe dla tej myśli politycznej są: osadzenie systemu politycznego w tle warto-ści, pośród których znaczenie zasadnicze ma idea silnego państwa; uznanie koniecz-ności zrównoważenia władz; wyeksponowanie roli prezydenta postrzeganego, niczym wojskowy, jako szef państwa.

EN

The article presents the background of the ideological formation of the Constitution of the French Fifth Republic. The starting point is the assumption that the state reform made in 1958 had its origin in the crisis internally and in the international environment of France. The internal crisis was associated with political instability, and above all very strong position of Parliament and the chaotic party system. The external environment, in turn, is the collapse of the international role of France and the problems of decoloni-zation, particularly in Algeria. The article presents the political thought of traditionally perceived as the creators of the Constitution 1958. These include André Tardieu, Raymond Carré de Malberg, Rene Capitanta, Michel Debré and Charles de Gaulle. Article proves that they did not have identical ideas that sometimes their views have evolved. Ultimate-ly, however, they contributed to a coherent political thought, which began gaullism, and in the sense of the political system laid the foundation for the constitution of the Fifth Republic. Keywords for this political thought are the rear of the political system in the background values, among which is crucial idea of a strong state; recognition of the ne-cessity to balance the authorities; visibility of the role of the president is perceived, like the military, as chef of state.

Keywords

PL

konstytucja; V Republika; gaullizm; myśl polityczna; reforma państwa

EN

constitution; Fifth Republic; Gaullism; political thought; state reform

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2017
• Issue: 3 (37)
• Pages: 53-95

Contributors

author

Szymanek Jarosław

• Uniwersytet Warszawski

References

• Aromatario S., La pensée politique et constitutionnelle de Michel Debré, Paris 2006.
• Avril P., Signification de la Ve République, „Pouvoirs” 1977, nr 4.
• Azéma J.-P., Winock M., La IIIe Republikque, Paris 1970.
• Barthélemy J., Duez P., Traité de droit constitutionnel, Paris 2004.
• Blachèer P., Le Parlement en France, Paris 2012.
• Brazidec de G., René Capitant, Carl Schmitt: Crise et réforme du parlementarisme, Paris 1998.
• Capitant R., Konstytucja demokratyczna, konstytucja republikańska, [w:] V Republika Francuska Idee, Konstytucja, Interpretacje, wybór i oprac. K.M. Ujazdowski, Kraków 2010.
• Capitant R., Reforma parlamentaryzmu, [w:] V Republika Francuska Idee, Konstytucja, Interpretacje, wybór i oprac. K.M. Ujazdowski, Kraków 2010.
• Carré de Malberg R., Contribution à la théorie générale de l’État (spécialement d’après les données fournies le droit constitutionnel français), Paris 1962.
• Carré de Malberg R., Teoretyczne rozważania na temat związku między referendum a systemem parlamentarnym, [w:] V Republika Francuska Idee, Konstytucja, Interpretacje, wybór i oprac. K.M. Ujazdowski, Kraków 2010.
• Chevalier J., Histoire des institutions politiques de la France moderne. 1789–1945, Paris 1958.
• Clague M., Vision and Myopia in the New Politics of André Tardieu, „French Historical Studies”, 1973, vol. 8, nr 1.
• Debré M., Konstytucyjny problem Francji, [w:] V Republika Francuska Idee, Konstytucja, Interpretacje, wybór i oprac. K.M. Ujazdowski, Kraków 2010.
• Debré M., La nouvelle Constitution, [w:] Naissance de la Cinquième République, red. M. Debré, N. Wahl, Paris 1990.
• Decaumont F., Discours de Bayeux: hier et d’aujourd’hiu, Paris 1991.
• Duverger M., La monarchie républicaine, Paris 1974.
• Ehrmann H.W., Direct Demokracy in France, „The American Political Science Review”, 1963, vol. 57, nr 4.
• Esmein A., Zasady prawa konstytucyjnego, tłum. K. Lutostański i W. Konopczyński, Warszawa 1904.
• Gaulle de Ch., Wystąpienie w Bayeux, [w:] V Republika Francuska Idee, Konstytucja, Interpretacje, wybór i oprac. K.M. Ujazdowski, Kraków 2010.
• Gaulle de Ch., Wystąpienie w Épinal, [w:] V Republika Francuska Idee, Konstytucja, Interpretacje, wybór i oprac. K.M. Ujazdowski, Kraków 2010.
• Gicquel J., Gicquel J.-É., Droit constitutionnel et institutions politiques, Paris 2007.
• Ghevontian R., Czy prezydent V Republiki jest monarchą republikańskim?, „Przegląd Sejmowy” 2008, nr 6.
• Hall A., Naród i państwo w myśli politycznej Charles’a de Gaulle’a, Warszawa 2005.
• Jakubiak Ł., Francuska izba druga na tle przekształceń parlamentarnego system rządów (od III do V republiki), Kraków 2016.
• Kukułka J., Przedmowa do wydania polskiego, [w:] Ch. de Gaulle Pamiętniki nadziei, Warszawa 1974.
• Leroy P., Les régimes politiques du monde contemporain, Grenoble 2001, t. I.
• Lindseth P.L., The Paradox of Parliamentary Supremacy: Delegation, Democracy, and Dictatorship in Germany and France, 1920s-1950s, „The Yale Law Journal”, 2004, vol. 113, nr 7.
• Massot J., L’arbitre et le captaine. La responsabité présidentielle, Paris 1987.
• Mineur D., Carre de Malberg – le positivisme impossible, Paris 2010.
• Monnet F., Refaire la République. André Tardieu, une dérive réactionnaire, 1876–1945, Paris 1993.
• Morelou J.-P., René Capitant: Souveraineté populaire et alternance dans la Ve République, „Pouvoirs” 1977, nr 1.
• Quagliariello G., La religion gaulliste, Paris 2006.
• Ricci J.-P., Les idées politiques à l’origine de la Comstitution de 1958, [w:] Les 50 ans de la Constitution, red. D. Chagnollaud, Paris 2008.
• Rouvillois F., Les origines de la Ve République, Paris 1998.
• Rudelle O., Le général de Gaulle et l’élection directe du Président de la République, „Revue Française de Science Politique” 1984, nr 4–5.
• Roussel É., De Gaulle, Paris 2008. Sobolewski M., Od Drugiego Cesarstwa do Piątej Republiki. Z dziejów politycznych Francji 1870–1958, Warszawa 1963.
• Szymanek J., Emmanuel-Joseph Sieyès i jego doktryna konstytucyjna, [w:] E.-J. Sieys, Czym jest stan trzeci? Esej o przywilejach, tłum. M. Jarosz, Warszawa 2016.
• Szymanek J., Filozofia ustroju politycznego w konstytucji V Republiki Francuskiej, [w:] Ustrój polityczny Francji współczesnej, red. J. Szymanek, Warszawa 2013.
• Szymanek J., Parlament we francuskiej tradycji ustrojowej, „Przegląd Sejmowy” 2013, nr 6.
• Tardieu A., La Réforme de l’Etat, les idées maîtresses de «l’heure de décision», Paris 1934.
• Tardieu A., La révolution à refaire. II. la profession parlementaire, Paris 1937.
• Tardieu A., Reforma państwa, [w:] V Republika Francuska Idee, Konstytucja, Interpretacje, wybór i oprac. K.M. Ujazdowski, Kraków 2010.
• Ujazdowski K.M., Geneza i tożsamość konstytucji V Republiki Francuskiej, Kraków 2013.
• Wahl N., Aux origines de la nouvelle constitution, [w:] Naissance de la Cinquième République, red. M. Debré, N. Wahl, Paris 1990.
• Wahl N., The French Constitution of 1958: II. The Initial Draft and Its Origins, „American Political Science Review”, 1969, vol. 53, nr 2.
• Wincok M., Nationalisme, antisémitisme et fascisme en France, Paris 2014. Viansson-Ponte P., Histoire de la République gaullienne, Paris 1984.
• Zakrzewska J., Tryb przygotowania i uchwalania Konstytucji V Republiki Francuskiej z 4 października 1958 roku, „Studia Konstytucyjne” 1990, t. VI.

Identifiers

DOI

DOI 10.15804/ppk.2017.03.03