Prawa człowieka i obywatela jako moralny kierunkowskaz ustrojowy Republiki Federalnej Niemiec

• Authors: Tkaczyński Jan Wiktor

Title variants

EN

Human and citizen rights as moral and political indicator of German Federal Republic legal system

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Koniec ustawowego bezprawia w przebraniu narodowosocjalistycznym dowiódł ponad wszelką wątpliwość, że istnieją wartości, które są trwałe i niezniszczalne. Starzeją się, to prawda, jak wszystko na świecie, lecz nie stają się przestarzałe. Stąd biorąc za punkt wyjścia rozważań doświadczenia zbiorowe i jednostkowe wyniesione z okresu narodowosocjalistycznego panowania nie można zapomnieć o ówczesnym kontekście historycznym: tak państwo jak społeczeństwo zostało poddane ideologicznym eksperymentom, które sprowadzają do wspólnego mianownika pogarda dla jednostki i kult mas. Nigdy przedtem indywidualizm nie znaczył tak mało. I nigdy przedtem wolność jednostki nie stanowiła tak deficytowego towaru. Zastanowić się zatem głębiej, to można bez obawy popełnienia pomyłki zaryzykować tezę, że u autorów niemieckiej konstytucji z 1949 r. musiały wyniesione doświadczenia najwidoczniej przeorać wyobraźnię ustrojową w sposób gruntowny, skoro otwierające Ustawę Zasadniczą zdanie brzmi: „Godność człowieka jest nienaruszalna”. Z ustrojowego punktu widzenia przyjęte rozwiązanie także dlatego zaskakuje, ponieważ w typowym (i dodajmy nadal szeroko praktykowanym) uregulowaniu pierwszego artykułu konstytucji czytamy o tym, do kogo w państwie należy władza, albo jaką formę ustrojową dane państwo przyjęło.

EN

The end of Nazism lawlessness, proved – beyond reasonable doubt – that values which are sustainable and unbreakable exists. These values are getting older – as everything in this world, but does not become outdated. As a starting point shall be taken joint and individual experiences from National-Socialists period, which cannot be forgotten, especially from perspective of historical context: the state and society were impact by ideological experiment. The experiment had a common meaning – individuals disregard and cult of masses. Never individualism did not mean so few. And never the freedom of individual was so deficit commodity. When thinking deeper on this subject, it is – without any doubts, possible to assumed, that these past experiences had strong and thorough influence on authors of German constitution from 1949. It shall be emphasized that the opening word of the German Basic Law is: „The human dignity is irrebuttable”. From the point of legal system, it is striking, because in typical (and – commonly used in other democratic systems) opening constitutional provisions, we can read, to whom the power in the state is dedicated, or what is the legal form of state.

Keywords

PL

prawo konstytucyjne; Niemcy; prawa człowieka

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2018
• Issue: 3 (43)
• Pages: 19-57

Dates

published

2018-06-30

Contributors

author

Tkaczyński Jan Wiktor

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Cremer W., Gewinnstreben als öffentliche Unternehmen legitimierender Zweck: Die Antwort des Grundgesetzes, “Die Öffentliche Verwaltung” 2003, nr 22.
• Dörr O., Der europäisierte Rechtsschutzauftrag deutscher Gerichte. Art. 19 Abs. 4 GG unter dem Einfluß des europäischen Unionsrechts, Tübingen 2003.
• Fest J.C., Das Gesicht des Dritten Reiches. Profile einer totalitären Herrschaft, München 1980.
• Fleiner F., Institutionen des Deutschen Verwaltungsrechts, Tübingen 1928.
• Fritze L., Verführung und Anpassung. Zur Logik der Weltanschauungsdiktatur, Berlin 2004.
• Hain K.-E., Zur Frage der Europäisierung des Grundgesetzes – Eine kritische Analyse, „Deutsches Verwaltungsblatt“ 2002, nr 3.
• Hayek F.A., Der Weg zur Knechtschaft, München 2003.
• Hoffmann-Riem W., Grundrechtsanwendung unter Rationalitätsanspruch. Eine Erwiderung auf Kahls Kritik an neueren Ansätzen in der Grundrechtsdogmatik, “Der
• Staat” 2004, nr 43.
• Huber P.M., Die unternehmerische Betätigung der öffentlichen Hand. Ein verwaltungsrechtliches Phänomen vor der Neubewertung, [w:] Der Staat des Grundgesetzes. Kontinuität und Wandel, Hrsg. M. Brenner, P.M. Huber, M. Möstl, Tübingen 2004.
• Jellinek G., System der subjektiven öffentlichen Rechte, Freiburg i. B. 1892.
• Johnson P., Historia świata, London 1992.
• Kotzur M., Der Begriff der inländischen juristischen Person nach Art. 19 Abs. 3 GG im Kontext der EU, “Die Öffentliche Verwaltung” 2001, nr 5.
• Mager U., Einrichtungsgarantien. Entstehung, Wurzeln, Wandlungen und grundgesetzgemäße Neubestimmungen einer dogmatischen Figur des Verfassungsrechts, Tübingen 2003.
• Morgenthaler G., Freiheit durch Gesetz. Der parlamentarische Gesetzgeber als Erstadressat der Freiheitsgrundrechte, Tübingen 1999.
• Nettesheim M., Rationierung im Gesundheitswesen – Möglichkeiten und Grenzen, „Verwaltungsarchiv” 2002, nr 93.
• Pieroth B., Artikel 142, [w:] H.D. Jarass, B. Pieroth, Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland. Kommentar, München 2007.
• Pünder H., Zu den Vorgaben des grundgesetzlichen Gleichheitssatzes für die Vergabe öffentlicher Aufträge, “Verwaltungsarchiv” 2004, nr 95.
• Radbruch G., Gesetzliches Unrecht und übergesetzliches Recht, [w:] Gustav Radbruch Gesamtausgabe, Hrsg. A. Kaufmann, Heidelberg 1987–2003, t. III.
• Roth W., Die Grundrechte Minderjähriger im Spannungsfeld selbständiger Grundrechtsausübung, elterlichen Erziehungsrechts und staatlicher Grundrechtsbindung, Berlin 2003.
• Siehr A., Die Deutschenrechte des Grundgesetzes. Bürgerrechte im Spannungsfeld von Menschenrechtsidee und Staatsmitgliedschaft, Berlin 2001.
• Wahl R., Die objektiv-rechtliche Dimension der Grundrechte im internationalen Vergleich, [w:] Handbuch der Grundrechte in Deutschland und Europa, t. I Entwicklungen und Grundlagen, Hrsg. D. Merten, H.-J. Papier, Heidelberg 2004.
• Wilms J., Roth J., Die Anwendbarkeit des Rechts auf informationelle Selbstbestimmung auf juristische Personen i.S. von Art. 19 III GG, “Juristische Schulung” 2004, nr 7.
• Zehnpfennig B., Hitlers Mein Kampf. Eine Interpretation, München 2000.
• Zippelius R., Allgemeine Staatslehre, München 2007.
• Zippelius R., Würtenberger Th., Deutsches Staatsrecht, München 2008.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2018.03.01