Picture booki Iwony Chmielewskiej jako medium otwierające na Innego

• Authors: Baszewska Marta

Title variants

EN

Iwona Chmielewska’s Picture Books as a Medium Opening to Otherness

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Picture book to medium epoki obrazu, które na polskim gruncie popularyzuje toruńska artystka Iwona Chmielewska. Jej książki poruszają trudne tematy, często marginalizowane we współczesnym dyskursie literackim, społecznych i artystycznym. Należy wśród nich wymienić: niepełnosprawność, chorobę, śmierć, nierówności społeczne, dojrzewanie kobiece, Holocaust, nietolerancję. Książka obrazowa to gatunek hybrydowy, postrzegany holistycznie jako dzieło autorskie, bliski koncepcji książki artystycznej czy liberatury. Picture book funkcjonuje w złożonym modelu odbioru, nie jest przeznaczony wprost dla dzieci, ale raczej dla ludzi w każdym wieku. Idealnym modelem odbioru książek I. Chmielewskiej jest zespół złożony z rodzica i dziecka (dual audience). Specyficzne połączenie dwóch mediów: słowa i obrazu (ikonotekst) nie tylko tworzy w książce obrazowej nową jakość poznawczą, ale jednocześnie zmusza odbiorców do aktywnego analizowania i interpretowania, nie proponuje zarazem łatwych, oczywistych i jednowymiarowych sensów. Problematyka społeczna zawarta w picture bookach I. Chmielewskiej świadczy o pojmowaniu dzieciństwa przez artystkę jako stanu etycznej i politycznej potencjalności. W ten sposób lektura jej książek niesie humanistyczne przesłanie otwarcia się na Innego, przed którym nie należy ukrywać niewygodnych dla dorosłych tematów i czynić z nich tabu.

EN

Picture books, a medium from the “picture age”, are being popularised in Poland by Iwona Chmielewska, an artist from Toruń. Her works discuss difficult issues which are often marginalized in the modern public discourse. Among them we can mention handicapped persons, illness, death, social inequality, feminine adolescence, the Holocaust, intolerance. Picture books are a hybrid art genre which has to be perceived holistically as an author’s piece close to the conception of artistic book or liberature. Picture book perception model is complex, it’s not only for children but for all, in this case age does not matter. An ideal way of experiencing a picture book is the so called Dual Audience mode in which a child reads it with a parent. The specific combination of two medias (word and image) not only provides a brand new quality for the reader, but also drives him into active analysis and interpretation, as the work does not suggest obvious solutions. Social issues presented by Iwona Chmielewska in her picture books prove that the artist perceives childhood as a state of ethical and political potentiality. Her works convey a humanistic message about the need of being open to the Other who should not meet taboo issues in its world experience.

Keywords

PL

Chmielewska Iwona; dzieło totalne; Inność; książka obrazowa; picture book

EN

Chmielewska Iwona; Otherness; picture books; total work

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Toruńskie Studia Bibliologiczne
• Year: 2016
• Volume: 9
• Issue: 2(17)
• Pages: 59-77

Dates

published

2016-12

Contributors

author

Baszewska Marta

References

• Cackowska Małgorzata, O pojęciu i pojmowaniu książki obrazkowej na świecie i w Polsce, [w:] Przestrzenie teraźniejszości i ich społeczno-edukacyjne sensy, pod red. Marii Szczepskiej-Pustkowskiej, Małgorzaty Lewartowskiej-Zychowicz, Adeli Kożyczkowskiej, Toruń 2010.
• Chmielewska Iwona, Do połowy pełne czy do połowy puste?, Seul 2009.
• Chmielewska Iwona, Książki dla ludzi, a nie dla dzieci – wywiad z Iwoną Chmielewską. Rozm. przepr. Agnieszka Sikorska-Celejewska (5.02.2013) [online]. Qulturka. Dziecko i Kultura [dostęp 31 lipca 2016]. Dostępny w World Wide Web: http://www.qlturka.pl/czytelnia,sztuki_plastyczne, ksiazki_dla_ludzi_a_nie_dla_dzieci__wywiad_z_iwona_chmielewska,1368.html.
• Chmielewska Iwona, Książki na długim sznurku… Rozm. przepr. Anita Jarzyna, „Polonistyka” 2014, nr 2, s. 35–38.
• Chmielewska Iwona, Oczy, Wrocław 2014.
• Eliade Mircea, Traktat o historii religii, przeł. J. Wierusz-Kowalski, Warszawa 2000.
• Gage John, Kolor i kultura. Teoria i znaczenie koloru od antyku do abstrakcji, Kraków 2008.
• Gage John, Kolor i znaczenie. Sztuka, nauka i symbolika, Kraków 2010.
• Iwona Chmielewska [online] [dostęp 31 lipca 2016]. Dostępny w World Wide Web: http://culture.pl/pl/tworca/iwona-chmielewska.
• Lipka-Sztarbałło Krystyna, Przestrzeń zakręcona, czyli między oknem, lustrem a komputerem, „Świat Książki Dziecięcej” 2010, nr 6, s. 1–3.
• Lurker Manfred, Przesłanie symboli. W mitach, kulturach i religiach, przeł. Ryszard Wojnakowski, Kraków 1994.
• Męczkowska-Christiansen Astrid, Dyskursy dzieciństwa a polityka. Pomiędzy wykluczeniem a obywatelskim uczestnictwem, „Problemy Wczesnej Edukacji” 2010, nr 2, s. 25–38.
• Nikolajeva Maria, Scott Carole, How Picturebooks Work, New York 2006.
• Popek Stanisław, Barwy i psychika. Percepcja, ekspresja, projekcja, Lublin 2012.
• Szyłak Jerzy, To ptak! To samolot! To ikonotekst! Książka – komiks – picturebook (medium czy media?), [w:] Komiks i jego konteksty, pod red. Izoldy Kiec i Michała Traczyk, Poznań 2014, s. 11–22.
• Cackowska Małgorzata, O pojęciu i pojmowaniu książki obrazkowej na świecie i w Polsce, [w:] Przestrzenie teraźniejszości i ich społeczno-edukacyjne sensy, pod red. Marii Szczepskiej-Pustkowskiej, Małgorzaty Lewartowskiej-Zychowicz, Adeli Kożyczkowskiej, Toruń 2010.
• Chmielewska Iwona, Do połowy pełne czy do połowy puste?, Seul 2009.
• Chmielewska Iwona, Książki dla ludzi, a nie dla dzieci – wywiad z Iwoną Chmielewską. Rozm. przepr. Agnieszka Sikorska-Celejewska (5.02.2013) [online]. Qulturka. Dziecko i Kultura [dostęp 31 lipca 2016]. Dostępny w World Wide Web: http://www.qlturka.pl/czytelnia,sztuki_plastyczne, ksiazki_dla_ludzi_a_nie_dla_dzieci__wywiad_z_iwona_chmielewska,1368.html.
• Chmielewska Iwona, Książki na długim sznurku… Rozm. przepr. Anita Jarzyna, „Polonistyka” 2014, nr 2, s. 35–38.
• Chmielewska Iwona, Oczy, Wrocław 2014.
• Eliade Mircea, Traktat o historii religii, przeł. J. Wierusz-Kowalski, Warszawa 2000.
• Gage John, Kolor i kultura. Teoria i znaczenie koloru od antyku do abstrakcji, Kraków 2008.
• Gage John, Kolor i znaczenie. Sztuka, nauka i symbolika, Kraków 2010.
• Iwona Chmielewska [online] [dostęp 31 lipca 2016]. Dostępny w World Wide Web: http://culture.pl/pl/tworca/iwona-chmielewska.
• Lipka-Sztarbałło Krystyna, Przestrzeń zakręcona, czyli między oknem, lustrem a komputerem, „Świat Książki Dziecięcej” 2010, nr 6, s. 1–3.
• Lurker Manfred, Przesłanie symboli. W mitach, kulturach i religiach, przeł. Ryszard Wojnakowski, Kraków 1994.
• Męczkowska-Christiansen Astrid, Dyskursy dzieciństwa a polityka. Pomiędzy wykluczeniem a obywatelskim uczestnictwem, „Problemy Wczesnej Edukacji” 2010, nr 2, s. 25–38.
• Nikolajeva Maria, Scott Carole, How Picturebooks Work, New York 2006.
• Popek Stanisław, Barwy i psychika. Percepcja, ekspresja, projekcja, Lublin 2012.
• Szyłak Jerzy, To ptak! To samolot! To ikonotekst! Książka – komiks – picturebook (medium czy media?), [w:] Komiks i jego konteksty, pod red. Izoldy Kiec i Michała Traczyk, Poznań 2014, s. 11–22.

Identifiers

DOI

10.12775/TSB.2016.020