Efekt zwierciadła. W poszukiwaniu widza Calderonowskiego theatrum mundi

• Authors: Baczńska Beata

Title variants

EN

The Mirror Effect. In Search for the Spectator of Calderón’s Theatrum Mundi

Abstracts

EN

The article focuses on the theatrum mundi metaphor in Calderón, viewed in the context of the debate concerning the metatheatrical dimension of his plays. It discusses studies on the subject preceding the metatheatre theory by Lionel Abel (Ernst R. Curtius, Walter Benjamin, Jean Jacquot), as well as the ensuing debate on metatheatre among Spanish Golden Age scholars and its implications for the comedia research (Henryk Ziomek, Catherine Larson, Thomas A. O’Connor, F. P. Casa, Urszula Aszyk, Katarzyna Mroczkowska-Brand, Jonathan Thacker, Graciela Balestrino, Kasia Lech). Sławomir Świontek’s concept of metatheatre is applied to analyse La vida es sueño and El gran teatro del mundo, and both are shown to be paradigmatic and exemplary metatheatre plays. The author discusses the meta-enunciative properties of dramatic dialogue and its metatheatrical cues in Calderón and underscores the importance of the mise en abyme effect implied by the distinctly self-reflexive qualities of the plays. The use of metatheatrical devices is studied throughout the playwright’s work, in the comedia (La vida es sueño and Amor, honor y poder), auto sacramental (El gran teatro del mundo and La protestación de la fe), as well as entremés (El toreador), and mojiganga (Mundinovo, Las visiones de la muerte). The resulting metatheatrical quality, achieved through Calderón’s targeting on the spectator-actor and reality-fiction relations, lets the audience look into the mirror of theatre to see infinitely reproducing reflexions of themselves, viz. the theatre of the world.

Keywords

EN

Calderon; theatre history; theatrum mundi; metatheatre

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Pamiętnik Teatralny
• Year: 2016
• Volume: 65
• Issue: 3(259)
• Pages: 81-102

Contributors

author

Baczńska Beata

• Uniwersytet Wrocławski

References

• U. Aszyk, Corrale de comedias. Publiczne i stałe teatry w Hiszpanii, Toruń 2005.
• B. Baczyńska, Dramaturg w wielkim teatrze historii. Pedro Calderón de la Barca, Wrocław 2005.
• eadem, Świat, teatr, życie i sen w dramacie Calderona „Życie jest snem”, [w:] Wielki Teatr Świata – wykłady otwarte na scenie przy Wierzbowej, Warszawa 2003.
• eadem, „Życie jest snem” i „Książę Niezłomny”, czyli dwa «polskie» dramaty Pedro Calderóna de la Barca, [w:] Arcydzieła literatury hiszpańskiej. Dziesięć wykładów, pod red. M. Potok, Poznań 2016.
• E. R. Curtius, Metafory teatralne, [w:] idem, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, przekł. A. Borowski, Kraków 1977.
• H. G. Gadamer, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przekł. B. Baran, Warszawa 2004.
• J. Jacquot, Le „Théâtre du monde”de Shakespeare à Calderón, „Revue de littérature comparée” 1957, XXXI.
• C. Larson, El metateatro, la comedia y la crítica: hacvia una nueva interpretación, [w:] Actas del X Congreso AIH, ed. A. Vilanova, Barcelona 1989.
• K. Mroczkowska-Brand, Overt theatricality and the „theatrum mundi” metaphor in Spanish and English drama, 1570–1640, Kraków 1993.
• S. Świontek, Dialog – Dramat – Metateatr. Z problemów teorii tekstu dramatycznego, Warszawa 1999.
• A. Ubersfeld, Czytanie teatru I, przekł. J. Żurowska, Warszawa 2002.
• H. Ziomek, A New View in Renaissance and Baroque Drama, „Kwartalnik Neofilologiczny” 1986 nr 3.