Duchowość ekologiczna – wartości i ograniczenia

• Authors: Konrad Waloszczyk

Title variants

EN

Ecological spirituality – its value and limitations

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule najpierw wyjaśnia się wzajemny stosunek zakresowy pojęć takich jak duchowość, religijność, duchowość ekologiczna i nowa duchowość. Proponuje się wyłączenie z zakresu pojęcia duchowości etyki elementarnej i włączenie do niego etyki aspiracyjnej. Następnie charakterystyczne dla paru minionych dziesięcioleci samookreślanie się coraz większej liczby osób jako niereligijnych, ale duchowych obrazuje się danymi socjologicznymi. Wykazują one, przynajmniej w obrębie kultury Zachodniej, rosnący trend w kierunku sprywatyzowanych form wiary. Ostatni papieże oceniają stan duchowy Zachodu przeważnie w tonie pesymistycznym, ale bardziej optymistyczna ocena wydaje się również uzasadniona. W zakończeniu twierdzi się, że zarówno nowym formom duchowości, jak i duchowości religii tradycyjnych można wróżyć dobrą przyszłość w miarę, jak podejmą wyzwania globalizacji i ponowoczesności, która jest „epoką interpretacji”.

EN

In the article I first explain the mutual relationships between concepts such as spirituality, religiosity, ecological spirituality, and new spirituality. I propose to exclude elementary ethics from the concept of spirituality and to include aspirational ethics. Next, sociological data is provided to show that in the last few decades a growing number of persons describe themselves as non-religious but spiritual. This data shows that at least within Western culture there is a growing trend in the direction of privatized forms of faith. Recent popes have described the spiritual state of the West in generally pessimistic terms, but a more optimistic evaluation also seems justified. Finally, I maintain that both new forms of spirituality and the spirituality of traditional religions have good prospects in the measure that they face the challenges of globalization and postmodernity, which is an “era of interpretation”.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2006
• Issue: 9
• Pages: 212-229

Contributors

author

Konrad Waloszczyk

• Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie

References

• Beauchamp [1998] – T. L. Beauchamp, Ideały moralne, w: Encyklopedia filozofii, red. T. Honderich, przeł. J. Łoziński, wyd. Zysk i S-ka, Poznań 1998 (or. 1995).
• Berger [2004] – P. L. Berger, Questions of Faith, Blackwell Publishing, Malden (U.S.A.), 2004.
• Borowik, Doktór [2001] – I. Borowik, T. Doktór, Pluralizm religijny i moralny w Polsce. Raport z badań, Zakład Wyd. „Nomos”, Kraków 2001.
• Bréchon [2004] – P. Bréchon, L’héritage chrétien de l’Europe occidentale: qu’en ont fait les nouvelles générations?, ”Social Compass” n. 51(2), 2004.
• Britannica Book of the Year [2003]; www.gallup-international.com, Nov. 2005.
• Casanova [2006] – J. Casanova, Religia i świeckie tożsamości w procesie jednoczenia Europy, przeł. M. Warchała, „Res Publica Nowa” 1/2006.
• Coelho [2004] – P. Coelho, Wywiad z czerwca 2004 r.; www.beliefnet.com
• Czarnocka [2005] – M. Czarnocka, Źródła filozoficznych koncepcji prawdy, w: Wiedza a prawda, red. A. Motycka, wyd. IFiS PAN, Warszawa 2005.
• Falk [2005] – A. Falk, A Pascal – type Justification of Faith in a Scientific Age, ”Phi- losophy” vol. 80, October 2005.
• Ferry [1998] – L. Ferry, Człowiek – Bóg czyli o sensie życia, przeł. A. i H. Miś, PIW, Warszawa 1998 (or. 1996).
• Fox [1993] – M. Fox, Wywiad udzielony w sierpniu 1993 roku, www.levity.com/ mavericks/fox-int.
• Hervieu – Léger [2006] – D. Hervieu – Léger, Rola religii w integracji społecznej, przeł. A. Lipszyc, ”Res Publica Nowa” 1/2006.
• Jan Paweł II [1980] – Divus in misericordia, 1980, n. 10 – 11; Christifideles laici, 1988, n. 3 – 7, 34.
• Jan Paweł II [1988] – Christifideles laici, 1988, n. 34. Jan Paweł II [1998] – Fides et ratio, 1998, n. 84.
• Krajewski [2003] – S. Krajewski, Twierdzenie Gödla i jego interpretacje filozoficzne. Od mechanicyzmu do postmodernizmu, wyd. IFiS PAN, Warszawa 2003.
• Kudelska [2001] – red. M. Kudelska, Człowiek wobec świata na przełomie wie- ków. Nowe i dawne wzorce duchowości, wyd. Collegium Columbinum, Kraków 2001.
• Küng [1992] – H. Küng, Projekt Welethos, Piper Verlag, München 1992.
• Küng [2002] – ed. H. Küng, Dokumentation zum Weltethos, Piper Verlag, München 2002.
• Luckmann [2003] – N. Luckmann, Transformations of Religion and Morality in Modern Europe, ”Social Compass” vol. 50 (3) 2003.
• Martin [2006] – D. Martin, Religia, świeckość, sekularyzm i integracja europejska, przeł. P. Mościcki, „Res Publica Nowa” 1/2006.
• Motycka [1998] – A. Motycka, Nauka a nieświadomość. Filozofia nauki wobec kontekstu tworzenia, wyd. Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej, Wrocław 1998.
• Niżnik [1999] – J. Niżnik, Arbitralność filozofii, wyd. IFiS PAN, Warszawa 1999.
• Ossowska [1985] – M. Ossowska, Normy moralne, PWN, Warszawa 1985 ( wyd. 1, 1970).
• Pontifical Council [2003] – Pontifical Council for Culture and Interreligious Dialoque, Jesus Christ the Bearer of the Water of Life. Christian Reflection on the ”New Age”, 3 Febr. 2003.
• Ratzinger [2005a] – J. Ratzinger, Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, przeł. ks. S. Czerwik, wyd. Jedność, Kielce 2005 (or. 2004).
• Ratzinger [2005b] – J. Ratzinger, Wiara, prawda, tolerancja, przeł. R. Zajączkowski, wyd. Jedność Herder, Kielce 2005 (or. 2003).
• Ricoeur [2003] – P. Ricoeur, Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, przeł. E. Bieńkowska i in., wyd. Altana i I. W. PAX, Warszawa 2003 (or. 1971).
• Rorty, Vattimo [2005] – R. Rorty, G. Vattimo, The Future of Religion, ed. by S. Zabala, Columbia Univ. Press, New York 2005.
• Scheler [1954] – M. Scheler, Der Formalismus in der Ethik und die materiale Wertethik. Neuer Versuch der Grundlegung eines ethischen Personalismus. Vierte durchges. Aufl., Francke Verlag, Bern 1954.
• Smart [1989] - N. Smart, The World’s Religions, Cambridge Univ. Press, Cambridge 1989.
• Smart [1998] – N. Smart, Wywiad udzielony Scott London, „The Witness Magazine” June 1998, zob. www.scottlondon.com/isight/scripts/smart
• Spretnak [1998] – Ch. Spretnak, The Resurgence of the Real. Body, Nature, And Place in a Hypermodern World, wyd. Routledge, New York 1999.
• Szmyd [2002] – J. Szmyd, Religijność i transcendencja, Of. Wyd. Branta, Bydgoszcz – Kraków 2002.
• Szymańska [2001] - B. Szymańska, Duchowość pogranicza, w: Człowiek wobec świata na przełomie wieków. Nowe i dawne wzorce duchowości, M. Kudelska red., wyd. Collegium Columbinum, Kraków 2001.
• Vattimo [2002] – G. Vattimo, After Christianity, transl. by L. D’Isanto, Columbia Univ. Press, New York 2002.
• Zdaniewicz, Zembrzuski [2000] – W. Zdaniewicz, T. Zembrzuski red., Kościół i religijność Polaków 1945 – 1999, Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, Warszawa 2000.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.9.2006.264