Zmiana – ewolucja – rewolucja. O języku, normie i metodach na przykładzie rekcji dopełniaczowej czasownika polskiego

• Authors: Wiśniewiecka-Brückner Katarzyna

Title variants

Change – evolution – revolution. About language, norm and methods on the example of genitive government of the Polish verb

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Digitalizacja zasobów językowych umożliwia przeprowadzanie badań nad językiem na niespotykaną dotąd skalę. Komputerowe bazy językowe i nowoczesne oprogramowanie w postaci analizatorów tekstu różnego typu (semantycznych, morfosyntaktycznych i innych) wykorzystują w swoich badaniach zarówno językoznawcy deskryptywiści, jak i przedstawiciele lingwistyki preskryptywnej. Artykuł oferuje analizę aktualnej sytuacji badawczej uzusu językowego i normy językowej, uwzględniając nie tylko literaturę normatywną, lecz także obszerne studia deskryptywne, w celu wskazania konieczności syntezy obustronnej recepcji i wzajemnego uwzględniania wyników badań wymienionych gałęzi językoznawstwa w procesie aktualizacji standardu językowego, jak też konieczność sprecyzowania użycia kryterium kwantytatywnego w działaniach związanych z prognostyką rozwoju normy. Artykuł ogranicza się do schematycznego i egzemplarycznego przedstawienia obszaru rekcji dopełniaczowej czasownika polskiego.

EN

The digitization of language resources enables to explore natural languages in a previously unprecedented scale. In their research descriptive linguistic researcher as well as prescriptive linguists make use of computer based language resources and modern software in the form of text analyzers of various types (semantic, morphosyntactic). The article offers an analysis of the current research situation on language use and language norm taking into consideration not only normative linguistic literature, but also extensive descriptive language studies to indicate the necessity for synthesis of mutual reception and mutual consideration of research results of both linguistic research areas in the process of the actualizing language standard, as well as the need to clarify the application of quantitative criterion in development of standard prognosis related activities focusing schematic and exemplary the genitive government of the polish verb.

Keywords

PL

norma językowa; uzus; wariancja; frekwencja; rekcja dopełniaczowa czasownika polskiego

EN

language norm; usus; variation; frequency; genitive government of the polish verb

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
• Year: 2016
• Volume: LXII
• Pages: 191-202

Dates

published

2016

Contributors

author

Wiśniewiecka-Brückner Katarzyna

• Justus-Liebig-Universität Gießen Institut für Slavistik, Gießener Zentrum Östliches Europa

References

• Gajda Stanisław, 2013, Współczesna polska polityka językowa, w: A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, red., 70 lat współczesnej polszczyzny. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 61–74.
• Hajnicz Elżbieta, 2011, Automatyczne tworzenie semantycznych słowników walencyjnych, Akademicka Oficyna Wydawnicza Exit, Warszawa.
• Hajnicz Elżbieta, 2012, Autoreferat, http://www2.ipipan.waw.pl/council/Hajnicz/E_Hajnicz_Autoreferat.pdf (dostęp: 12.10.2015).
• Kawka Maciej, 1980, Słownik syntaktyczno-semantyczny czasowników polskich. Czasowniki bezprzedrostkowe, t. 1, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
• Kretschmer Anna, 1999, Norm und Sprachkultur, w: H. Jachnow, Hrsg., Handbuch der sprachwissenschaftlichen Russistik und ihrer Grenzdisziplinen, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden, s. 639–659.
• Lewandowska-Tomaszczyk Barbara, red., 2005, Podstawy językoznawstwa korpusowego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Łozińska Malwina, Zdunek Urszula, 2012, Kryterium uzualne, w: A. Markowski, red., Nowe spojrzenie na kryteria poprawności językowej, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 56–62.
• Mańczak Witold, 1970, Z zagadnień językoznawstwa ogólnego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Markowski Andrzej, red., 2004, Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Markowski Andrzej, 2006a, Językoznawstwo normatywne dziś i jutro: stan, zadania, szanse, zagrożenia, w: M. Czerwińska, red., Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków, 22–25 września 2004, t. 1, Universitas, Kraków, s. 535–546.
• Markowski Andrzej, red., 2006b, Słownik poprawnej polszczyzny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Miodek Jan, 2001, O normie językowej, w: J. Bartmiński, red., Współczesny język polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, s. 73–83.
• Muszyńska Marzena, 2009a, Składnia dopełniaczowa czasowników polskich w dawnej i współczesnej polszczyźnie, t. 1, Instytut Śląski, Opole.
• Muszyńska Marzena, 2009b, Słownik rekcyjny. Składnia dopełniaczowa czasowników polskich w dawnej polszczyźnie, t. 2 (CD), Instytut Śląski, Opole.
• Pastuchowa Magdalena, Siuciak Mirosława, 2014, Współczesne zmiany rekcji czasowników jako przejaw stałej tendencji w dziejach polszczyzny (na przykładzie dopełniacza i biernika), „Forum Lingwistyczne”, z. 1, s. 77–87.
• Polański Kazimierz, red., 1980–1992, Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników polskich, t. 1–5, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław.
• Polski słownik walencyjny (Walenty), http://zil.ipipan.waw.pl/Walenty (dostęp: 19.10.2015).
• Przepiórkowski Adam, Skwarski Filip, Hajnicz Elżbieta, Patejuk Agnieszka, Świdziński Marek, Woliński Marcin, 2014, Modelowanie własności składniowych czasowników w nowym słowniku walencyjnym języka polskiego, „Polonica”, XXXIII, s. 159–178.
• Vetulani Grażyna, 2012, Kolokacje werbo-nominalne jako samodzielne jednostki języka. Syntaktyczny słownik kolokacji werbo-nominalnych języka polskiego na potrzeby zastosowań informatycznych, cz. I, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
• Zbróg Piotr, 2015, Zagadnienia poprawności językowej w Wielkim słowniku języka polskiego PAN, „Język Polski”, z. 3, s. 214–230.
• Zdunek Urszula, 2013, Rola kryterium frekwencyjnego w ocenie poprawności leksykalnej w słownikach poprawnej polszczyzny, https://depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/626/Doktorat%20ca%C5%82o%C5%9B%C4%875.pdf?sequence=1 (dostęp: 23.03.2016).
• Żmigrodzki Piotr, 2000, Właściwości składniowe analitycznych konstrukcji werbo-nominalnych w języku polskim, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Żmigrodzki Piotr, 2015a, O błędach (nie tylko) językowych, stylu odbioru dzieła leksykograficznego i perspektywach polskiej normatywistyki ęzykowej (w odpowiedzi Piotrowi Zbrógowi), „Język Polski”, z. 3, s. 231–238.
• Żmigrodzki Piotr, 2015b, Wielki słownik języka polskiego PAN. Zasady opracowania, http://www.wsjp.pl/pobieranie/Zasady_opracowania_WSJP.pdf (dostęp: 23.03.2016).
• Żmigrodzki Piotr, red., Wielki słownik języka polskiego, www.wsjp.pl (dostęp: 23.03.2016).

Identifiers

ISSN

0076-0390