Ks. Kajsiewicz i zmartwychwstańcy wobec duchowieństwa uczestniczącego w powstaniu styczniowym

• Authors: Mleczko CR Wojciech

Title variants

EN

Rev. Kajsiewicz and the Resurrectionistis in connection with the participation of clergy in January Uprising

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie postawy ks. Hieronima Kajsiewicza i zmartwychwstańców wobec duchowieństwa uczestniczącego w powstaniu styczniowym. Po pierwsze, autor przybliża okoliczności publikacji i treść słynnego listu otwartego ks. Kajsiewicza. Po drugie, przypomina zasługi ks. Aleksandra Jełowickiego wobec polskich księży-emigrantów w Paryżu. Po trzecie, ukazuje dwa konkretne przypadki relacji między zmartwychwstańcami a duchownymi uczestniczącymi w powstaniu styczniowym (ks. Wincenty Barzyński oraz ks. Adolf Bakanowski). W końcu, prezentuje wizję kapłana i jego posługi, jaką mieli ówcześni zmartwychwstańcy i ich wysiłki na rzecz formacji duchowieństwa (Kolegium Polskie w Rzymie). Postawę ks. Kajsiewicza i zmartwychwstańców wobec księży uczestniczącego w powstaniu styczniowym można określić jako ściśle chrześcijańską: piętnowali grzech, ale przyjmowali grzesznika. Przestrzegali kapłanów przed niewłaściwą drogą, ale przymusowych emigrantów przyjmowali z wyciągniętą pomocną dłonią. Niestety, taka postawa często nie spotykała się z pozytywnym odzewem. Ks. Kajsiewicz zyskał miano zdrajcy, a ks. Jełowickiemu odpłacano zawiścią. Tylko pewna liczba kapłanów potrafiła zrozumieć prawdę głoszoną przez zmartwychwstańców: że największym patriotą jest ksiądz, który prowadzi głębokie życie duchowe i intelektualne; jak wiele dla Ojczyzny może zdziałać duchowny, który przede wszystkim jest kapłanem.

EN

The aim of the article is to present the attitude of Rev. Hieronim Kajsiewicz and the Resurrectionists towards priests taking part in January Uprising. Firstly, the author explains the circumstances of publication and the contents of the famous open letter of Rev. Kajsiewicz. Secondly, he recalls the merits of Rev. Aleksander Jełowicki towards Polish emigrant priests in Paris. Thirdly, he presents two specific instances of relations between the Resurrectionists and priests participating in January Uprising (Rev. Wincenty Barzyński and Rev. Adolf Bakanowski). Last but not least, the author presents the notion of priestly service in the eyes of contemporary Resurrectionists and their efforts for the benefits of priestly formation (Polish College in Rome). The attitude of Rev. Kajsiewicz and the Resurrectionists towards priests participating in January Uprising can be defined as strictly Christian: they condemned the sin but accepted the sinner. They warned priests against choosing a wrong way but gave forced emigrants a helping hand. Unfortunately such attitude often met with negative reception. Rev. Kajsiewicz was pronounced a traitor and Rev. Jełowicki met with envy. Only some priests were able to understand the truth preached by the Resurrectionists: that the greatest patriot is a priest who leads a deep spiritual and intellectual life and that more can be done for the homeland by being first and foremost a priest.

Keywords

PL

powstanie styczniowe; duchowieństwo; Hieronim Kajsiewicz; zmartwychwstańcy; Aleksander Jełowicki; Wincenty Barzyński; Adolf Bakanowski

EN

The January Uprising; clergy; Hieronim Kajsiewicz; Congregation of the Resurrection of our Lord Jesus Christ; Aleksander Jełowicki; Wincenty Barzyński; Adolf Bakanowski

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2017
• Volume: 128
• Pages: 111-130

Contributors

author

Mleczko CR Wojciech

References

• Opracowania:
• Bakanowski A., Moje wspomnienia 1840–1863–1913, wydał i objaśnieniami opatrzył ks. Tadeusz Olejniczak CR, Lwów 1913.
• Davis N., Boże Igrzysko. Historia Polski, Kraków 2010.
• Dylągowa H., Duchowieństwo katolickie wobec sprawy narodowej (1764–1864), Lublin 1981.
• Gawlik M., Niezwykła osobowość, [w:] A. Bakanowski, Osiem błogosławieństw, Kraków 2001, s. 9–32.
• Górski K., Zarys dziejów katolicyzmu polskiego, Toruń 2008.
• Iwicki J., Charyzmat Zmartwychwstańców. Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, t. I (1836–1886), przy współpracy J. Wahla, tłum. J. Zagórski, Katowice 1990.
• Jełowicki A., List do C. Norwida, Paryż, 27 lutego 1863, [w:] C. K. Norwid, Listy do zmartwychwstańców, wydał i przypisami opatrzył F. German, Kraków 1960, s. 44.
• Kajsiewicz H., Ksiądz a polityka, Kraków 2000.
• Kajsiewicz H., List otwarty do braci księży grzesznie spiskujących i do braci szlachty niemądrze umiarkowanych, [w:] tegoż, Pisma, t. III (Rozprawy, Listy z podróży, Pamiętnik o Zgromadzeniu), Berlin–Kraków 1872.
• Kajsiewicz H., Nauka 29 listopada 1861 r. w Paryżu, [w:] tegoż, Pisma, t. I (Kazania przygodne), Berlin 1870.
• Kajsiewicz H., Pamiętnik o początkach Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, [w:] tegoż, Pisma, t. III (Rozprawy, Listy z podróży, Pamiętnik o Zgromadzeniu), Berlin–Kraków 1872.
• Kajsiewicz H., Pisma, t. III (Rozprawy, Listy z podróży, Pamiętnik o Zgromadzeniu), Berlin–Kraków 1872.
• Kajsiewicz H., Wycinki nabożne, wybrał i wstępem opatrzył ks. A. Kardaś CR, Kraków 2011.
• Kardaś A., Droga charyzmatyczna Hieronima Kajsiewicza, Kraków 2006.
• Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa 1983.
• Korcz D., Kapłanie, gdzie jesteś? Duchowy wymiar kapłańskiego życia i misji w nauczaniu o. Piotra Semenenki CR, [w:] Sługa Boży o. Piotr Semenenko CR i zmartwychwstańcza szkoła duchowości. Materiały z sympozjum. Centrum Resurrectionis, Kraków 15 marca 2011 r., red. W. Misztal, W. Mleczko, Kraków 2011.
• Koźmian J., Mowa na cześć śp. o. Hieronima Kajsiewicza, Poznań 1873.
• Królikowski J., Piotr Semenenko i zmartwychwstańcy jako autorzy duchowi i ich oddziaływanie, [w:] Sługa Boży o. Piotr Semenenko CR i zmartwychwstańcza szkoła duchowości. Materiały z sympozjum. Centrum Resurrectionis, Kraków 15 marca 2011 r., red. W. Misztal, W. Mleczko, Kraków 2011.
• Kumor B., Rola Kościoła w utrzymaniu jedności w utrzymaniu jedności narodu polskiego i idei niepodległości, [w:] Historia Kościoła w Polsce, t. II, cz. 1, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań – Warszawa 1979.
• Lis K., Pius IX a Polska w dobie powstania styczniowego, Lublin 1996.
• Micewski B., Bakanowski Adolf Sykstus, [w:] Encyklopedia katolicka, t. I, Lublin 1985.
• Micewski B., Barzyński Michał Wincenty CR, [w:] Encyklopedia katolicka, t. II, Lublin 1976.
• Micewski B., Polonijna działalność zmartwychwstańców, [w:] Działalność męskich zgromadzeń zakonnych wśród Polonii, red. J. Bakalarz, Lublin 1982.
• Mleczko W., Nauka i świętość. Formacja kapłańska w myśli i działalności zmartwychwstańców, Kraków 2014.
• Niebelski E., Stowarzyszenie Kapłanów Polskich we Francji po 1863 roku, [w:] Emigracja postyczniowa 1863 roku, red. E. Niebelski, Lublin 2010.
• Siatka S., Krótkie wspomnienie i życiu i działalności ks. M. Wincentego Barzyńskiego, C.R., Chicago 1901.
• Smolikowski P., Historya Kolegium Polskiego w Rzymie, Kraków 1896.
• Szlachta B., Hieronim Kajsiewicz – krytyk politycznego radykalizmu, [w:] H. Kajsiewicz, O duchu rewolucyjnym. Wybór pism, Kraków 2009.
• Umiński J., Historia Kościoła, t. II, Opole 1960.