Sposoby zaspokajania potrzeb kulturalnych w różnych typach gospodarstw domowych w Polsce

• Authors: Anna Murawska

Title variants

EN

Ways to Meet Cultural Needs in Different Types of Households in Poland

RU

Способы удовлетворения культурных потребностей в разных типах домохозяйств в Польше

• Languages of publication: PL EN RU

Abstracts

PL

Cel artykułu: charakterystyka aktualnych sposobów zaspokajania potrzeb kulturalnych w gospodarstwach domowych. W szczególności dokonano analizy wydatków na kulturę ponoszonych przez gospodarstwa domowe, wyposażenia gospodarstw domowych w wybrany sprzęt audiowizualny oraz dzieła sztuki i antyki oraz sposobów i możliwości zaspokajania potrzeb kulturalnych w zależności od cech gospodarstwa domowego, takich jak region, klasa miejscowości zamieszkania oraz typ społeczno-ekonomiczny. Materiał i metody: do realizacji celu wykorzystano wyniki badania modułowego przeprowadzonego w czwartym kwartale 2014 roku metodą reprezentacyjną na próbie z badania budżetów gospodarstw domowych w Polsce. Skorzystano również z innych opracowań i materiałów źródłowych o charakterze wtórnym. Podczas analiz zastosowano metody statystyczne, opisowe i porównawcze, zaprezentowano wskaźniki struktury oraz miary położenia. Wyniki i wnioski: z przeprowadzonych analiz wynika, że dla większości mieszkańców Polski kultura jest ważnym elementem zaspokajania potrzeb i kojarzy się przede wszystkim ze sztuką, stylem życia i obyczajami. W celu zaspokojenia potrzeb kulturalnych gospodarstwa zaopatrują się w różnego rodzaju sprzęt audiowizualny, większość z nich posiada książki, kupuje czasopisma lub gazety oraz świętuje uroczystości. Poziom i sposoby zaspokajania potrzeb kulturalnych są zróżnicowane w zależności od typu gospodarstwa domowego. Najwięcej gospodarstw domowych o wyższej jakości zagospodarowywania czasu wolnego znajdowało się w regionie centralnym, w największych miastach oraz w gospodarstwach domowych pracujących na własny rachunek, a najmniej w regionie wschodnim, na wsiach oraz w gospodarstwach rencistów. Implikacje praktyczne i społeczne: widoczny istniejący dystans między Polską centralną i południową a wschodnią, dużymi miastami a wsią, gospodarstwami osób pracujących i posiadających własną firmę a rencistów i emerytów, powinien być przesłanką dla nich samych, gospodarstw domowych, a także władz centralnych lokalnych, aby z większą skutecznością i odpowiednią jakością zaspokajać bądź pobudzać i intensyfikować potrzeby kulturalne we wszystkich regionach i miejscowościach, a także typach gospodarstw domowych. Rodzaj artykułu: badawczy.

EN

Aim of the article: The aim of the article is to characterise the current ways of meeting the cultural needs of households. In particular, an analysis of spending on culture incurred by households, households equipped with the selected audio-visual equipment and works of art and antiques as well as ways and means of satisfying cultural needs, depending on the characteristics of the household, such as region, class place of residence and socioeconomic type, was carried out. Material and methods: The goal was based on the results of the module survey conducted in the fourth quarter of 2014 using a sample representative of the household budget survey in Poland. They were also used in other studies and source materials of the secondary nature. During the analysis, there were used statistical methods, descriptive and comparative one, presented indicators of the structure, and measures of the position. Main research findings: The carried out analyses show that most residents of Polish culture is an important part of meeting needs and is associated primarily with art, lifestyle and customs. In order to meet the cultural needs households supply themselves with all kinds of audio-visual equipment, most of them have a book, buy magazines or newspapers, and celebrates ceremonies. The level and ways of meeting the cultural needs are varied depending on the type of household. Most households with a higher quality of managing free time were located in the central region, in the largest cities and in the households of self-employed, while the least in the eastern region, in villages and pensioners’ households. Practical and social implications: The visible existing distance between central, southern and eastern parts of Poland, big towns and cities, and rural areas, employees’ households and those having their own firm and pensioners should be a prerequisite for themselves, households as well as the central and local authorities to meet or stimulate and intensify the cultural needs with greater effectiveness and proper quality in all regions and localities as well as types of households. Type of the article: research.

RU

Цель статьи: характеристика текущих способов удовлетворения культурных потребностей в домохозяйствах. В особенности провели анализ расходов на культуру, которые несут домохозяйства, на оснащение домохозяйств избранными аудиовизуальными аппаратами, а также на произведения искусства и предметы старины, равно как анализ способов и возможностей удовлетворения культурных потребностей в зависимости от свойств домохозяйства, таких как регион, класс местожительства и социальнэкономический тип. Материал и методы: для осуществления цели использовали результаты модульного исследования, проведенного в четвертом квартале 2014 г. по пред- ставительному методу на выборке из обследования бюджетов домохозяйств в Польше. Воспользовались тоже другими разработками и материалами из первоисточников вторичного характера. По ходу анализов применили статистические методы, описательные и сравнительные, представили показатели структуры и меры положения. Результаты и выводы: из проведенных анализов вытекает, что для боль- шинства жителей Польши культура – важный элемент удовлетворения потребностей, и она прежде всего ассоциируется с искусством, образом жизни и обычаями. Для удовлетворения культурных потребностей домохозяйства снабжаются разновидными аудиовизуальными аппаратами, большинство из них имеют книги, покупают журналы или газеты, а также отмечают праздники. Уровень и способы удовлетворения культурных потребностей диффе- ренцируются в зависимости от типа домохозяйства. Самое большое число домохозяйств с более высоким качеством проведения досуга находилось в центральном регионе, в самых крупных городах и в домохозяйствах работающих не по найму, самое же меньшее – в восточном регионе, на селе и в домо- хозяйствах пенсионеров по инвалидности. Практические и социальные импликации: заметный существующий разрыв между центральной и южной Польшей, с одной стороны, и восточной, с другой, крупными городами и селом, домохозяйствами работников и владельцами собственной фирмы, с одной стороны, и пенсионерами по старости и инвалидности, с другой, должен быть предпосылкой для них самих, для домохозяйств, а также для центральных и местных органов власти, чтобы с большей результативностью и соответствующим качеством удовлетворять или стимулировать и интенсифицировать культурные потребности во всех ре- гионах и местностях, а также типах домохозяйств. Вид статьи: исследовательская статья.

Keywords

PL

kultura; czas wolny; gospodarstwo domowe; konsumpcja; wydatki

EN

culture; leisure; household; consumption; expenditure

RU

культура; досуг; домохозяйство; потребление; расходы

• Publisher: Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur
• Journal: Handel Wewnętrzny
• Year: 2017
• Issue: 1 (366)
• Pages: 240-255

Contributors

author

Anna Murawska

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy

References

• Appadurai (2005), Nowoczesność bez granic, Universitas, Kraków.
• Bombol M. (2008), Czas wolny jako kategoria diagnostyczna procesów rozwoju społeczno-gospodarczego.
• „Monografie i Opracowania”, nr 555, SGH, Warszawa.
• Boni M. (red.), (2011), Młodzi 2011, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa.
• Bywalec Cz., Rudnicki L., (2002), Konsumpcja, PWE, Warszawa.
• Bywalec Cz., (2010), Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, C.H. Beck, Warszawa.
• Gotowska M., (2013), Współczesne uwarunkowania poziomu i jakości życia ludzi w Polsce, Wydawnictwo Uczelniane UTP w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
• Gutkowska K., Murawska A. (2011), Zagospodarowanie czasu wolnego w miejskich i wiejskich gospodarstwach domowych, „Polityka Społeczna”, nr 8, IPiSS, Warszawa.
• Kultura w 2014 r., (2015), „Informacje i Opracowania Statystyczne”, GUS, US w Krakowie, Warszawa, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka-sport/kultura/kultura-w-2014-r-,2,12.html [dostęp: 05.07.2016].
• Makówka M. (2006), Społeczno-ekonomiczne aspekty czasu wolnego. „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie”, nr 716.
• Murawska A. (2013), Poziom wydatków na rekreację i kulturę jako wyznacznik konsumpcji w czasie wolnym w okresie kryzysu gospodarczego, „Handel Wewnętrzny”, nr 4, tom II.
• Murawska A., (2012), Poziom zaspokojenia potrzeb kulturalnych na obszarach wiejskich, „Roczniki Naukowe SERIA”, Zeszyt nr 3, Tom XIV, Warszawa, Poznań, Białystok.
• Murawska A. (2009), Rozwój społeczno-ekonomiczny a poziom życia w gospodarstwach domowych w Polsce, praca doktorska (maszynopis niepublikowany), SGGW, Warszawa.
• Podoski K., Turnowiecki W. (2001), Polityka społeczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Panek T., Szulc A. (red.) (2004), Statystyka społeczna. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo SGH, Warszawa.
• Uczestnictwo ludności w kulturze w 2014 r., (2016), „Informacje i Opracowania Statystyczne”, GUS, Warszawa,
• http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/kultura-turystyka-sport/kultura/uczestnictwo-ludnosci-w-kulturze-w-2014-r-,6,2 [dostęp: 05.07.2016].