Co dalej z Mikołajem Kopernikiem? Historia, stan aktualny i perspektywy badań kopernikańskich w Polsce

• Authors: KOKOWSKI Michał

Title variants

EN

What next with Nicolaus Copernicus? The history, the current state, and the prospects of Copernican Studies in Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

In this article the author discusses the prospects of Copernican Studies in Poland. He addresses the following six issues: 1. The history of Copernican Studies in Poland in four periods: 1795–1918 (when the First Rzeczpospolita [Republic] lost her independence); 1918–1945 (when the Second Rzeczpospolita existed); 1945–1989 (when the Polish People’s Republic existed, i.e. the period of Communism in Poland), and 1989–2012 (the Third Rzeczpospolita – from the regaining political sovereignty to the present). 2. The key facts about the history of the discipline of history of science in this country, and how it has been organized. Namely, that there have been only one research institute for such study in Poland, i.e. the Institute for the History of Science of the Polish Academy of Sciences, and there is no institute or even a department for history of science at Polish universities, though some historians of science work at these universities. 3. The achievements in the field of Copernican research in two other leading countries, i.e. in Germany and the USA. Some remarks on the mechanism of funding grants for such studies in these countries are made. 4. The current situation in the field of Copernican research in Poland. It is a common view (not only in Poland) that Copernican subjects (regarding the person of Nicolaus Copernicus as well as the essence, the genesis, and the reception of his achievements), have long been exhausted. However, this is a misconception for a number of reasons. In particular, scholars: (a) have not yet found a large portion of writings by Copernicus and writings by Tiedeman Giese’s and Joachim Rheticus’ on the theory and the person of Copernicus; (b) have not yet precisely identified the origins and the content of Copernicus’ achievements and have not thoroughly examined the issue of advocates of Copernicus with the exception of a small group of 10–12 people. 5. The author makes a few suggestions as to why Polish experts in the field should intensify their contacts with the international scientific community, and several comments on the necessity to create in Poland a normal mechanism for funding Copernican Studies, and – more broadly – research in the history of science. 6. In this context, the author formulates two fundamental questions. (a) Will good times ever come to study Copernican subjects in Poland, and in general, the history of science? (b) Will the history of science become a normal field of research supported by normal funding mechanisms? The author hopes that these will not remain only rhetorical questions and that an appropriate response to these questions will come from the relevant scientific authorities in Poland.

• Publisher: Polska Akademia Umiejętności
• Journal: Prace Komisji Historii Nauki PAU
• Year: 2012
• Volume: 11
• Pages: 53-68

Dates

cover

2012

Contributors

author

KOKOWSKI Michał

• Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów PAN

References

• M. Allen, Analiza DNA włosów znalezionych w kalendarzu należącym do Mikołaja Kopernika / DNA analysis of shed hairs from Nicolaus Copernicus calendar [w:] Badania nad identyfikacją grobu Kopernika / The Search for identity of Copernicus Tomb, red. J. Gąssowski, Pułtusk 2008, s. 226–235.
• „Apel Komitetu Ratowania Nauki Polskiej”, http://krnp.ipipan.waw.pl/index.php?podstrona= onas.htm.
• R. Ariew, Phases of Venus Before 1610, „Studies in the History and Philosophy of Science” 1987, t. 18, nr 1, s. 81–92.
• H. Baranowski, Bibliografia Kopernikowska 1509–1955. Warszawa: PWN, 1958.
• H. Baranowski, The Copernican Bibliography, 1970.
• H. Baranowski, Bibliografia Kopernikowska II 1956–1971. Warszawa: PWN, 1972.
• H. Baranowski, J. Goławska, Bibliografia Kopernikowska III 1972–2001. Toruń: Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika, 2003.
• P. Barker, B. R. Goldstein, The Role of Comets in the Copernican Revolution, „Studies in the History and Philosophy of Science” 1988, t. 19, nr 3, s. 299–319.
• E. Barwiński, L. Birkenmajer, J. Łoś, Sprawozdanie z poszukiwań w Szwecji, dokonanych z ramienia Akademii Umiejętności. Kraków: Akademia Umiejętności, 1914.
• A. Birkenmajer, Stan i perspektywy badań kopernikańskich, [w:] Mikołaj Kopernik. Szkice monograficzne, red. Józef Hurwic, Warszawa 1965, s. 281–297.
• A. Birkenmajer, Études d’histoire des sciences et de la philosophie du Moyen Âge, Studia Copernicana, t. 1 (1970).
• L. A. Birkenmajer, Mikołaj Kopernik. Część pierwsza. Studya nad pracami Kopernika oraz materiały biograficzne. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900.
• L.A. Birkenmajer, A. Birkenmajer, 1917-1918. Najważniejsze dezyderaty nauki polskiej w zakresie historii nauk matematycznych”, „Nauka Polska. Jej potrzeby, organizacja i rozwój”, t. 1, s. 87–106, wyd. przez Kasę im. Józefa Mianowskiego.
• L. A. Birkenmajer, Stromata Copernicana. Studia, poszukiwania i materiały biograficzne. Kraków: PAU, 1924.
• W. Bogdanowicz, M. Allen, W. Branicki, M. Lembring, M. Gajewska, T. Kupiec, Genetic identification of putative remains of the famous astronomer Nicolaus Copernicus, „PNAS” („Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”) 2009, July 28, t. 106(30), s. 12279–12282; http://www.pnas. org/content/106/30/12279.full.
• I. B. Cohen, Revolution in Science. Cambridge, Massachusetts, and London, England: The Belknap Press of Harvard University Press, 1985.
• Colloquia Copernicana III: Astronomy of Copernicus and its Background, Studia Copernicana, t. 13 1973.
• J. Drewnowski, Mikołaj Kopernik w świetle swej korespondencji, Studia Copernicana, t. XVIII, 1978.
• J. Jasiński, B. Koziełło-Poklewski, J. Sikorski, Kopernik na Warmii. Życie i działalność publiczna. Działalność naukowa. Środowisko. Kalendarium. Olsztyn: Stacja Naukowa Polskiego Tow. Historycznego (Instytut Mazurski), Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1972.
• J. Gąssowski (red.), Poszukiwanie grobu Mikołaja Kopernika, pod redakcją Jerzego Gąssowskiego, „Castri Dominae Nostrae Letterae Annales” vol. II . Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Bałtycki Ośrodek Badawczy, 2005.
• J. Gąssowski (red.), The Search for Nicolaus Copernicus’s Tomb. Pułtusk: The Pułtusk Academy of Humanities. Institute of Anthropology and Archaeology, Fundacja Kronenberga. Citibank Handlowy, 2006.
• J. Gąssowski (red.), Badania nad identyfikacją grobu Kopernika / The Search for identity of Copernicus Tomb, pod redakcją Jerzego Gąssowskiego. Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Fundacja Kronenberga przy Citi Handlowy, 2008.
• J. Gąssowski (red.), Grób Mikołaja Kopernika. Odkrycie i identyfikacja / Nicolaus’ Copernicus’s Tomb. Discovery and Identification, pod redakcją Jerzego Gąssowskiego. Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora. Instytut Antropologii i Archeologii, 2010.
• O. Gingerich, The Eye of the Heaven. Ptolemy, Copernicus, Kepler. New York: The American Institute of Physics, 1993.
• O. Gingerich, An Annotated Census of De revolutionibus. Leiden: Brill, 2002.
• O. Gingerich, The Book Nobody Read. Chasing the Revolutions of Nicolaus Copernicus. Walker Publishing Company Inc., 2004; pol. tłum.: Książka, której nikt nie przeczytał. Przekład Jarosław Włodarczyk (Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2004.
• A. Goddu, Copernicus and the Aristotelian Tradition. Leiden: Brill, 2004.
• K. Górski, Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne i samotność. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1972; wyd. II – Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.
• E. Hilfsztein, Starowolski’s Biographies of Copernicus, Studia Copernicana, t. XXI, 1980.
• L. Koczy, Mikołaj Kopernik. Samotnik, geniusz, rewolucjonista. Glasgow: Nakładem Społeczności Polskiej w Szkocji, 1977.
• M. Kokowski, Thomas S. Kuhn (1922–1996) a zagadnienie rewolucji kopernikowskiej, Studia Copernicana, t. XXXIX 2001
• M. Kokowski (red.), Ludwik Antoni Birkenmajer w stulecie wydania dzieła pt. Mikołaj Kopernik. Kraków: PAU. Komisja Historii Nauki. Monografie 5, 2002.
• M. Kokowski (red.), Ludwik Antoni Birkenmajer w stulecie wydania dzieła pt. Mikołaj Kopernik, red. M. Kokowski, Polska Akademia Umiejętności. Komisja Historii Nauki. Monografie 5, Kraków 2002.
• M. Kokowski, Rola polskiej historiografii nauki w procesie integracji naszego kraju z Unią Europejską – problemy i perspektywy, „Nauka” 2002, nr 2, s. 147–161 (tekst referatu wygłoszonego na konferencji „Humanistyka Polska wobec integracji europejskiej”, Instytut Badań Literackich PAN, Polska Fundacja Upowszechniania Nauki, Fundacja „Akademia Humanistyczna”, Warszawa, 10–11 grudnia 2001).
• M. Kokowski, Copernicus’s Originality: Towards Integration of Contemporary Copernican Studies. Warsaw–Cracow: Wydawnictwa IHN PAN, 2004.
• M. Kokowski, Aktualne poszukiwania grobu Kopernika: wątpliwości, problemy i perspektywy, http://www.cyfronet.pl/~n1kokows/poszukiwania_pl.html.
• M. Kokowski, Poszukiwania grobu Kopernika. Refleksje advocati diaboli, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2007, nr 1, s. 121–151; wersja internetowa: Poszukiwania grobu Kopernika. Refleksje advocati diaboli, cz. I: http://www.cyfronet.pl/~n1kokows/poszukiwania_1.pdf, cz. II: http://www.cyfronet.pl/~n1kokows/poszukiwania_2.pdf.
• M. Kokowski, Co dalej z Mikołajem Kopernikiem? Historia, stan aktualny i perspektywy badań kopernikańskich w Polsce, który ukazał się w „Kwartalniku Historii Nauki i Techniki” 2008, R. 53, nr 3–4, s. 69–82.
• M. Kokowski, Różne oblicza Mikołaja Kopernika. Spotkania z historią interpretacji. Warszawa: Instytut Historii Nauki PAN, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2009.
• M.Kokowski (red.), Konferencja naukowa, Tajemnica grobu Mikołaja Kopernika. Dialog ekspertów. Kraków 22–23 II 2010 http://www.cyfronet.krakow.pl/~n1kokows/konferencja_tajemnica_pl.html.
• M. Kokowski (red.), Tajemnica grobu Mikołaja Kopernika. Dialog ekspertów. Kraków 22–23 II 2010. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, 2012.
• M. Kopernik, O obrotach sfer niebieskich, Dzieła wszystkie Kopernika t. 2. Przekład: M. Brożek (ks. I) i S. Oświęcimski (ks. II–VI), komentarzem opatrzyli A. Birkenmajer (ks. I) i J. Dobrzycki (ks. II–VI), redaktor J. Dobrzycki. Warszawa–Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
• M. Kopernik, O obrotach sfer niebieskich. Księga pierwsza (ustalenie tekstu łacińskiego R. Gansiniec, przekład M. Brożek, komentarz A. Birkenmajer, redaktor A. Birkenmajer, Warszawa: PWN, 1956.
• M. Kopernik, Rękopis dzieła Mikołaja Kopernika „O Obrotach”. Facsimile. Dzieła wszystkie Mikołaja Kopernika, t. 1. Redaktor Paweł Czartoryski, wstęp Jerzy Zathey, autor techniki faksymile Jan Dorociński. Warszawa–Kraków: PWN, 1972
• M. Kopernik, Complete works, t. II: On the Revolutions, red. J. Dobrzycki, przekład i komentarz Edward Rosen (Warszawa–Kraków: PWN, 1978.
• M. Kopernik, Complete Works, t. III: Minor Works, red. P. Czartoryski, przekład i komentarz Edward Rosen z pomocą Erny Hilfstein. Warszawa–Kraków: PWN, 1985.
• M. Kopernik, Pisma pomniejsze. Mikołaja Kopernika Dzieła Wszystkie, Tom III. Pod redakcją naukową Andrzeja Wyczańskiego, 2007. Warszawa: IHN PAN.
• T. Kuhn, The Copernican Revolution: Planetary Astronomy in the Development of Western Thought. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1957.
• M. Kurdziałek, J. Rebeta, S. Swieżawski (red.), Mikołaj Kopernik. Studia i materiały Sesji Kopernikańskiej w KUL 18–19 II 1972 r. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1973.
• R. Majkowska, Czy Komisja Historii Nauki Polskiej Akademii Umiejętności może szukać swoich korzeni w działalności Komisji Akademii w latach 1873–1952? [w:] Prace Komisji Historii Nauki PAU, t. 5, red. A. Strzałkowski, Kraków 2003, s. 103–118
• Z. Mameła, Kopernik jako lekarz kapituły warmińskiej i medycyna jego czasów. Toruń: Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego, 1997.
• M. Markowski, Burydanizm w Polsce w okresie przedkopernikańskim, Studia Copernicana t. II, 1971.
• M. Markowski, Uniwersytet Krakowski jako miejsce duchowych narodzin Mikołaja Kopernika. Kraków: Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii, 1993.
• K. Mikulski, Mikołaj Kopernik. Życie i działalność. Toruń: Muzeum Okręgowe w Toruniu, 2009.
• O. Neugebauer, The Exact Sciences in Antiquity. Providence, Rhode Island: Brown University Press, 1957.
• O. Neugebauer, On the Planetary Theories of Copernicus, „Vistas in Astronomy” 1968, t. 10, s. 89–103.
• I. Polkowski, Żywot Mikołaja Kopernika. Gniezno: Drukiem J.B. Langiego, 1873.
• I. Polkowski (red.), Czterowiekowy jubileusz urodzin Mikołaja Kopernika. Toruń: Nakładem Komitetu Kopernikowego, 1873.
• I. Polkowski (red.), Kopernikijana czyli materiały do pism i życia Mikołaja Kopernika, t. 1–3. Gniezno: Druk. J.B. Langiego, 1873–1875.
• E. Rosen, Three Copernican Treaties, 1939 (II wyd. 1959; III wyd. New York 1971: Octagon Books).
• E. Rosen, Copernicus and the Scientific Revolution. Anvil Series; Malabar Fla: Robert Krieger Publishing Company, 1984.
• G. Rosińska, Scientific Writings and Astronomical Tables in Cracow, a Census of Manuscripts Sources (XIVth–XVIth Centuries), Studia Copernicana, t. XXII, 1984.
• B. Suchodolski (red.), Odrodzenie w Polsce. Materiały sesji naukowej PAN 25–30 października 1953 roku. Część druga. Historia nauki. Warszawa: PIW, 1956.
• N. M. Swerdlow, The Derivation and First Draft of Copernicus’s Planetary Theory. A translation of the Commentariolus with Commentary, „Proceedings of the American Philosophical Society” 1973, t. 117, s. 423–512.
• N. M. Swerdlow, O. Neugebauer, Mathematical astronomy in Copernicus’s De revolutionibus („Studies in the History of Mathematics and Physical Sciences”, t. 10, New York: Springer-Verlag Inc., 1984.
• B. Średniawa, Historia filozofii przyrody i fizyki w Uniwersytecie Jagiellońskim, Rozprawy z Dziejów Nauki i Techniki, t. 12, Warszawa 2001.
• J. Śniadecki, O Koperniku, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie”, t. 2: 1802, s. 83–192. Mikołaj Kopernik. Dzieła zebrane. Tłum. Jan Baranowski. Warszawa: Druk. St. Strąbski, 1854.
• J. Sikorski, Prywatne życie Mikołaja Kopernika. Olsztyn: Wydawnictwo Pojezierze, 1972; wyd. II – 1985, wyd. III poprawione i uzupełnione – 1999, wyd. IV poprawione i uzupełnione – 2011.
• Z. Wardęska, Teoria heliocentryczna w nterpretacji teologów XVI wieku, Studia Copernicana, t. XII, 1975.
• J. Wasiutyński, Mikołaj Kopernik. Twórca nowego nieba. Warszawa: Wydawnictwo Przeworskiego, 1938.
• J. Wasiutyński, The Solar mystery. An inquiry into the temporal and the eternal background of the rise of modern civilization. Oslo: Solum Vorlag, 2003.
• R. S. Westman, The Copernican Question. Prognostication, Skepticism, and Celestial Order. A Fletcher Jones Foundation Humanities Book, 2011.
• J. Witkowski (red.), Sesja Kopernikowska Polskiej Akademii Nauk 15–16 IX 1953. Warszawa: PWN, 1955.