»Nie mam nic przeciwko tym obcym, ale ci obcy nie są stąd«. Konceptualizacja obcości w dyskursie prasowym w Polsce i w Niemczech

• Authors: Zinken Jörg

Title variants

EN

I DON’T MIND FOREIGNERS, BUT THEY AREN’T FROM HERE. THE CONCEPTUALIZATION OF FOREIGNNESS IN JOURNALISTIC DISCOURSE IN POLAND AND GERMANY

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule autor przygląda się zasadniczej dla językowego obrazu świata opozycji między swoim i obcym w przykładowych tekstach przynależnych do polskiego i niemieckiego dyskursu ideologicznego (politycznego). Za van Dijkiem przyjmuje, że charakterystyczne dla dyskursu ideologicznego jest ustalenie i reprodukcja rozróżnienia miedzy grupą własną a innymi grupami. Funkcją dyskursu ideologicznego jest legitymizacja działań i przekonań grupy własnej oraz delegitymizacja działań i przekonań innych grup. W popularnych czasopismach polskich i niemieckich, traktujących o tematach politycznych („Wprost” i „Spiegel”) takie pojmowanie swojego i obcego wydaje się akceptowane. Konkretyzacja abstrakcyjnych pojęć swój i obcy przy tym nie jest stała, a raczej funkcjonalnie zmienna, zależnie od tego, kto ma być postrzegany jako należący do grupy własnej, a kto ma być z niej wyłączony.

EN

The article analyzes the opposition US — THEM, fundamental for the linguistic worldview, in chosen texts of the Polish and German ideological (political) discourse. It is accepted, following van Dijk, that ideological discourse is characterized by establishing and reproducing the distinction between one’s own group and other groups. The function of ideological discourse is, on the one hand, to legitimize actions and beliefs of one’s own group and, on the other, to delegitimize actions and beliefs of other groups. It seems that such conceptualizations of US and THEM are accepted in popular Polish and German magazines {Wprost and Spiegel, respectively). Depending on who is to be considered as belonging to US and who is to be excluded, those abstract concepts are realized in a functionally changeable manner.

Keywords

PL

językowy obraz świata; opozycja swój – obcy; polski i niemiecki dyskurs ideologiczny; Teun van Dijkiem; legitymizacja – delegitymizacja działań

EN

Linguistic Worldview; the oppositionus—them [swój—obcy]; Polish and German ideological discourse; Teun van Dijk; the legitimization—delegitimization of actions

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2000
• Volume: 12
• Pages: 53–62

Contributors

author

Zinken Jörg

References

• Bartmiński Jerzy, Etnocentrizm stereotipa. Pol’skie i nemeckie studenty o svoich sosedach, „Slavjanovedenie” 1/1997, s. 12-24.
• Czyżewski Marek i in. (red.), Nationale Selbst- und Fremdbilder im Gespräch. Kommunikative Prozesse nach der Wiedervereinigung Deutschlands und dem Systemwandel in Ostmitteleeuropa, Opladen 1995.
• Kurcz Ida, Stereotypy, prototypy i procesy kategoryzacji, „Kolokwia Psychologiczne” 1/1992, s. 29-44.
• Quasthoff Uta, Linguistic Prejudice/Stereotypes, [w:] Soziolinguistik. Ein internationales Handbuch zur Wissenschaft non Sprache und Gesellschaft, Ammon, Ulrich i in. (red.). Tom 1, Berlin 1987, s. 785-99.
• Quasthoff Uta, Soziales Vorurteil und Kommunikation. Eine sprachwissenschaftliche Analyse des Stereotyps, Frankfurt/Main 1973.
• Szacki Jerzy, Patriotyzm i kosmopolityzm, „Gazeta Wyborcza”, 30-31 I 1999, s. 22-23.
• van Dijk Teun A., Ideology. A multidisciplinary approach, London 1998.
• Wodak Ruth i in. „Wir sind alle unschuldige Täter!” Diskurshistorische Studien zum Nachkriegsantisemitismus, Frankfurt/Main 1990.
• Zybatow Lew, Russisch im Wandel. Die russische Sprache seit Perestrojka, Wiesbaden 1996.