Psychologia poznawcza w testach wiedzy - co można zrobić, aby zwiększyć prawdopodobieństwo celnego strzału?

• Authors: Starkowska Anna

Title variants

EN

The cognitive psychology of knowledge tests – How can you increase your chance of hitting the targret?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Praca opisuje poznawcze prawidłowości, którymi kierują się osoby układające pytania do testów wiedzy, a znajomość których zwiększa prawdopodobieństwo odgadnięcia poprawnej odpowiedzi. Analiza nagrań teleturniejów wiedzy oraz testów na prawo jazdy ukazała, że w pytaniach typu „prawda czy fałsz” częściej prawidłowa jest odpowiedź twierdząca (p<0,001, N=235). W pytaniach typu „A czy B” częściej poprawna jest odpowiedź A (p<0,01, N=274). W pytaniach o jedną z trzech wartości liczbowych najczęściej poprawna jest wartość środkowa (p<0,01, N=106). Wyniki uzasadniane są przez prawo człowieka jako skąpca poznawczego, efekt pierwszeństwa i heurystykę zakotwiczenia.

EN

This study describes the cognitive laws which guide people in compiling questions in knowledge tests, and the factors which increase the probability of guessing the correct answer. An analysis of recorded TV quizzes and driving tests showed that: in "true or false" questions the correct answer is often "true" (p <0.001, N = 235). In "A or B" questions the correct answer is often A (p <0.01, N = 274). In questions of a choice of three numbers, the median value is most commonly correct (p <0.01, N = 106). These results are justified by the right of human as a cognitive miser, primacy effects and heuristic anchoring.

Keywords

PL

psychologia poznawcza; procesy poznawcze; test wiedzy; uproszczenia myślowe; skąpiec poznawczy; efekt pierwszeństwa; heurystyka zakotwiczenia

EN

cognitive psychology; cognitive processes; knowledge test; mental shortcuts; cognitive miser; primacy effect; heuristic anchoring

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2015
• Issue: 5
• Pages: 221-227

Dates

published

2015

Contributors

author

Starkowska Anna

• Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie Ul. Broniewskiego 26, 71-460 Szczecin

References

• Bibliografia:
• [1] Bedyńska S., Brzezicka A., Statystyczny drogowskaz. Praktyczny poradnik analizy danych w naukach społecznych na przykładach z psychologii, Warszawa 2007.
• [2] Brzeziński J., Metodologia badań społecznych, Warszawa 1999.
• [3] Nęcka E., Orzechowski B., Szymura B., Psychologia poznawcza, Warszawa 2006.
• [4] Nowak S., Metodologia badań społecznych, Warszawa 2007.
• [5] Maruszewski T., Psychologia poznania, Gdańsk 2001.
• [6] Schultz D. P., Schultz S. E., Historia współczesnej psychologii, Kraków 2008.
• [7] Sternberg R. J., Psychologia poznawcza, Warszawa 2001.
• Materiały źródłowe:
• [8] 12-37, TVP Lublin (prod.), 2002, http://www.dailymotion.com/video/xt7djz_12-37_shortfilms, 03.08.2013.
• [9] 14-28, TVP Lublin (prod.), 2000, http://www.dailymotion.com/video/xg76pt_14-28_shortfilms, 02.08.2013.
• [10] 3-46, TVP Lublin (prod.), 2005, http://www.dailymotion.com/video/xtay6j-3-46_shortfilms, 06.08.2013.
• [11] 1z10 E73-3 Witold Stołecki 231 (221+10)pkt, TVP Lublin (prod.), 2013, http://www.dailymotion.com/video/x1pew96_1z10-e73-3-witold-stolecki-231-221-10-pkt_shortfilms, 11.07.2014.
• [12] 1z10 E73-9 Paweł Stasiuk 72pkt, TVP Lublin (prod.), 2013, http://www.dailymotion.com/video/x1pf20u_1z10-e73-6_shortfilms, 11.07.2014.
• [13] 1z10 E73-11 Tomasz Kuchta 71pkt, TVP Lublin (prod.), 2013, http://www.dailymotion.com/video/x1pf39a_1z10-e73-11-tomasz-kuchta-71pkt_shortfilms, 11.07.2014.
• [14] 1z10 E73-14 Michał Lenik 61pkt, TVP Lublin (prod.), 2013, http://www.dailymotion.com/video/x1pf5dd_1z10-e73-14-michal-lenik-61pkt_shortfilms, 11.07.2014.
• [15] 1z10 E74-5 Waldemar Pieńkowski 201 (191_10)pkt, TVP Lublin (prod.), 2013, http://www.dailymotion.com/video/x1pg4ev_1z10-e74-5-waldemar-pienkowski-201-191-10-pkt_shortfilms, 17.07.2014.
• [16] 1z10 s57e15, TVP Lublin (prod.), 2008,http://www.dailymotion.com/video/ x5rgy9_1-z-10-s57e15_news , 20.08.2013.
• [17] 1z10 s57e16, TVP Lublin (prod.), 2008, http://www.dailymotion.com/video/x5smf 7_1-z-10-s57e16_news , 20.08.2013
• [18] 1z10 „Jeden z dziesięciu” TVP2 2/2 - edycja 56, odcinek 9, TVP Lublin (prod.), 2008, http://www.dailymotion.com/video/xc430d_1z10-jeden-z-dziesieciu-tvp2-2-2-ed_shortfilms , 13.08.2013.
• [19] Giżycki K., Testy egzaminacyjne w zestawach. Kategoria B, Szczecin 2010.
• [20] Jeden z dziesięciu 54 odcinek 8, TVP Lublin (prod.), 2007, https://www.youtube.com/watch?v=by1Mg7FavX3, 10.09.2013.
• [21] Jeden z dziesięciu E73 – Odcinek 17, TVP Lublin (prod.), 2013, http://www.dailymotion.com/video/x10l7x4_jeden-z-dziesieciu-e73-odcinek-17_shortfilms, 13.08.2013.
• [22] Jeden z dziesięciu E74 – Odc. 6, TVP Lublin (prod.), 2013, http://www.dailymotion.com/video/x12ve13_jeden-z-dziesieciu-e74-odc-6_shortfilms, 03.09.2013.
• [23] Jeden z dziecięciu E74 – Odc. 7, TVP Lublin (prod.), 2013, http://www.dailymotion.com/video/x12be51_jeden-z-dziesieciu-e74-odc-7_shortfilms, 03.09.2013.
• [24] Jeden z dziesięciu edycja 64 odcinek 3, TVP Lublin (prod.), 2011, http://www.youtube.com/watch?v=by1Mb7FcvX8, 17.07.2014.
• [25] Jeden z dziesięciu edycja 64 odcinek 16, TVP Lublin (prod.), 2011, http://www.youtube.com/watch?v=Gc1Bn9FxeC4, 12.08.2013.
• [26] Jeden z dziesięciu, seria 79 odcinek 11, TVP Lublin (prod.), 2014, https://www.youtube.com/watch?v=EaZ8DKC_15s, 12.07.2014.
• [27] Jeden z dziesięciu, seria 79 odcinek 13, TVP Lublin (prod.), 2014, https://www.youtube.com/watch?v=CjG6DJA_10s, 12.07.2014.
• [28] Jeden z dziesięciu, seria 79 odcinek 14, TVP Lublin (prod.), 2014, https://www.youtube.com/watch?v=PaE8BDN_78f, 12.07.2014.
• [29] Kategoria B – prędkość, hamowanie, 2007, https://www.memorizer.pl/test,kategoria-b---predkosc,-hamowanie,123.html, 14.09.2013.
• [30] Leśnikowska-Matusiak I., Skrzeszowski J., Wlazło I., Pytania egzaminacyjne stosowane w urzędowych testach dla kandydatów na kierowców ubiegających się o prawo jazdy kategorii A lub B, Warszawa 1987.
• [31] Najsłabsze ogniwo (2004-1), TVN Polska (prod.), 2004, http://www.youtube.com/watch?v=EbeOYiw_vFw, 05.09.2013.
• [32] Najsłabsze ogniwo (2004-2), TVN Polska (prod.), 2004, http://www.youtube.com/watch?v=JOPmxaZFkGA , 08.09.2013.
• [33] Najsłabsze ogniwo (2005), TVN Polska (prod.), 2005, http://www.youtube.com/watch?v=qASRox2wLYQ 12.08.2013.
• [34] Rupental M., Podręcznik kursanta kategoria B, Szczecin 2011.
• [35] Wielki finał 17, TVP Lublin (prod.), 1999, http://www.dailymotion.com/video/xwhs7k_wielki-final-17_shortfilms, 13.08.2013.
• [36] Wielki finał 27, TVP Lublin (prod.), 2000, http://www.dailymotion.com/video/xtb84r_wielki-final-27_shortfilms, 11.08.2013.
• [37] Wielki finał 28, TVP Lublin (prod.), 2000, http://www.dailymotion.com/video/xt86uj_wielki-final-28_shortfilms, 02.08.2013.
• [38] Wielki finał 37, TVP Lublin (prod.), 2002, http://www.dailymotion.com/video/xtc07e_wielki-final-37_shortfilms, 10.08.2013.
• [39] Wielki finał 38, TVP Lublin (prod.), 2003, http://www.dailymotion.com/video/xtdx98_wielki-final-38-cz-2_shortfilms, 10.08.2013.
• [40] Wielki finał 41, TVP Lublin (prod.), 2004, http://www.dailymotion.com/video/xtb86l_wielki-final-41_shortfilms, 06.08.2013.
• [41] Wielki finał 47, TVP Lublin (prod.), 2005, http://www.dailymotion.com/video/xtb87d_wielki-final-47_shortfilms, 07.08.2013.
• [42] Wielki finał 50, TVP Lublin (prod.), 2006, http://www.dailymotion.com/video/xtbted_wielki-final-50_shortfilms, 03.09.2013.
• [43] Wielki finał 51, TVP Lublin (prod.), 2006, http://www.dailymotion.com/video/xycssr_wielki-final-51_shortfilms, 09.09.2013.
• [44] Wielki finał 53, TVP Lublin (prod.), 2007, http://www.dailymotion.com/video/xtdps4_wielki-final-53_shortfilms, 10.09.2013.
• [45] Wielki finał 58, TVP Lublin (prod.), 2009, http://www.dailymotion.com/video/xtbdmi_wielki-final-58_shortfilms, 10.09.2013.
• [46] Wielki finał 59, TVP Lublin (prod.), 2009, http://www.dailymotion.com/video/xtd3yy_wielki-final-59_shortfilms, 13.08.2013.
• [47] Wielki finał 60, TVP Lublin (prod.), 2009, http://www.dailymotion.com/video/xtc0pg_wielki-final-60_shortfilms, 21.08.2013.
• [48] Wielki finał 64, TVP Lublin (prod.), 2011, http://www.dailymotion.com/video/xtd40u_wielki-final-64_shortfilms, 12.08.2013.
• [49] Wielki finał 68, TVP Lublin (prod.), 2011, http://www.dailymotion.com/video/xt8uaq_wielki-final-68_shortfilms, 13.08.2013.
• [50] Wielki finał 71, TVP Lublin (prod.), 2012, http://www.dailymotion.com/video/xurgzz_wielki-final-71_shortfilms, 13.08.2013.
• [51] Wielki finał 73, TVP Lublin (prod.), 2013, http://www.dailymotion.com/video/x10l7qo_jeden-z-dziesieciu-e73-wielki-final_shortfilms, 13.08.2013.

Identifiers

ISSN

2299-2014

DOI

10.15503/onis2015.221.227