Słoweńskie wybory literatury polskiej: przekłady z lat 1990—2006

• Authors: Tokarz Bożena

Title variants

EN

Slovene choices from Polish literature: translations from 1990—2006

SL

Slovenski izbori poljske literature: prevodi iz let 1990—2006

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Between the years 1990 and 2006, about 50 Polish books (poetry, prose and drama) were translated in already independent Slovenia, also a lot of single poems, short stories and fragments of more substantial compositions. Slovene macrochoices from Polish literature on the one hand constitute continuation of the traditional presence in the Slovene culture, on the other hand they result from increasing language and encyclopedic competencies of the translators. The choices are defined by four criteria: Polishness, empathy, the desire to get to know the Polish mentality, the historically‑literal process and personal motivation. The authors of choices and translations of Polish literature are translators belonging to many generations, differently evaluating the needs of a Slovene reader and the character of Polish literature and mentality. Although Polish literature is distinctly present in the Slovene literary life, in the Slovene choices from it dominates perspective of strangeness, with which translators from different generations familiarise the native recepient, choosing works belonging to the canon and often to the opposite pole.

SL

V letih 1990—2006 je bilo v že samostojni Sloveniji prevedenih okoli 50 poljskih knjig (s področij poezije, proze in dramatike), ob tem pa še veliko posameznih pesmi in pripovedi ter fragmentov večjih literarnih enot. V teh slovenskih izborih poljske literature lahko po eni strani vidimo nadaljevanje njene tradicionalne navzočnosti v slovenski kulturi, po drugi pa izhajajo iz čedalje širših jezikovno‑enciklopedijskih kompetenc prevajalcev. Opredeljujejo jih (izbore) štirje kriteriji: poljskost, empatija, potreba po spoznanju poljske mentalitete in literarnozgodovinskega procesa ter osebna motivacija. Avtorji izborov in prevodov poljske literature so prevajalci, ki pripadajo različnim rodovom in imajo različne poglede na potrebe slovenskega bralca in značaj poljske literature ter mentalitete. Čeprav pripada poljski literaturi v slovenskem literarnem življenju opazno mesto, prevajalske izbore iz nje narekuje opažanje drugačnosti, ki jo prevajalci različnih generacij domačemu prejemniku približujejo skozi izbor del, pripadajočih kanonu, pogosto pa tudi z besedili s slednjemu prav nasprotnega pola.

Keywords

PL

polsko-słoweńskie tłumaczenia literackie; literatura polska; literatura słoweńska; wybory translatorskie

EN

Polish-Slovene literary translation; Polish literature; Slovene literature; choices of translation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2009
• Volume: 1
• Issue: 1
• Pages: 211-226

Dates

published

2009-10-01

Contributors

author

Tokarz Bożena

• Instytut Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet Śląski

References

• Apadurai, Arjun. Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Tłum. Zbigniew Pucek. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2005.
• Balcerzan, Edward. Perehenia i słoneczniki. Poznań: Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, 2003.
• Dedecius, Karl. Notatnik tłumacza. Tłum. Jan Prokop. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974.
• Eco, Umberto. Lector in fabula. Tłum. Piotr Salwa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994.
• Hoffman, Eva. Zagubione w przekładzie. Tłum. Michał Roniker. Londyn: Aneks, 1995.
• Jastrzębski, Zdzisław. Literatura pokolenia wojennego wobec Dwudziestolecia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969.
• Jež, Nikolaj. „W świecie polskiego piśmiennictwa budzi się teraz nowe życie”. Literatura polska w świecie. Zagadnienia odbioru i recepcji. Red. Romuald Cudak. Katowice: Gnome, 2006. 68.
• Kopczyk, Michał. „Rozmowa z dystansu.” Literatura polska w świecie. Zagadnienia odbioru i recepcji. Red. Romuald Cudak. Katowice: Gnome, 2006. 57—66.
• Legeżyńska, Anna. Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.
• Lippman, Walter. Publik Opinion. New York: Macmillan, 1965.
• Morin, Edgar. Duch czasu. Tłum. Aleksandra Olędzka-Frybesowa. Kraków: Znak, 1965.
• Narody i stereotypy. Red. Teresa Walas. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 1995.
• Paternu, Boris. France Prešeren in njegovo pesniško delo. Ljubljana: Mladinska knjiga, 1976, 1977.
• Pretnar, Tone. Prešeren in Mickiewicz. O slovenskem in poljskem romantičnem verzu. Tłum. Nikolaj Jež, Mladen Pavičić. Ljubljana: Slovenska matica, 1998.
• Štefan, Rozka. „Prešeren in Mickiewicz.” Slavistična revija 1963. 181—198.
• Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne. Red. Janusz Anusiewicz, Jerzy Bartmiński. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1998.
• Stereotypy w literaturze (i tuż obok). Red. Włodzimierz Bolecki, Grzegorz Gazda. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2003.
• Tokarz, Bożena. „Gatunek literacki jako forma dialogu z tradycją.” Sonet in sonetni venec. Ur. Boris Paternu. Ljubljana: Filozofska fakulteta, 1997. 135—143.
• Tokarz, Bożena. „Gazele France Prešerna a Sonety odeskie Adama Mickiewicza. Prešernovi dnevi v Kranju. Kranj: Mestna občina, 2000. 261—270.
• Tokarz, Bożena. „Intersubiektywność i intertekstualność przekładu artystycznego.” Wzorzec, podobieństwo, przypominanie. Katowice: Śląsk, 1998. 10—26.
• Tokarz, Bożena. „O empatii v prevodu.” Literatura v večkulturnem položaju in ustvarjalno delo Jolke Milič. Ur. Bogo Pregelj. Nova Gorica: Univerza, 2006. 15—20.
• Tokarz, Bożena. „Osobisty aspekt przekładu.” Radość tłumaczenia. Przekład jako wzbogacenie kultury rodzimej. Między oryginałem a przekładem. T. 7. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2002. 271—284.
• Welsch, Wolfgang. „Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury.” Tłum. Bronisław Susła, Jacek Wietecki. Filozoficzne konteksty rozumu transwersalnego. Cz. 2. Red. Roman Kubicki. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora, 1988. 195—222.

Identifiers

ISSN

1899-9417