Formy oboczne miejscownika liczby pojedynczej (w) domu – (w) domie w gwarach polskich na Litwie.

• Authors: Karaś Halina

Title variants

EN

Alternations of the locative case, singular (w) domu – (w) domie in polish dialects in Lithuania.

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule omówiono oboczne formy miejscownika liczby pojedynczej rzeczownika męskiego dom: (w) domu – (w) domie (a więc zgodną z normą ogólnopolską i analogiczną, powstałą w wyniku wyrównania końcówki fleksyjnej do pozostałych rzeczowników męskich twardotematowych) w gwarach polskich na Litwie, ich zakres i zasięg oraz frekwencję. Podstawą materiałową rozważań jest zbiór 235 form miejscownika lp. rzeczownika dom (domu, domie) i 3 przykłady formy doma wyekscerpowane z nagrań dokonanych w 4 podstawowych enklawach polskojęzycznych, tj. na obszarze ignalińskim, jezioroskim, kowieńskim i wileńskim.

EN

In this article, the author presents alternative forms of the locative case in the singular of the masculine noun dom: (w) domu – (w) domie (i.e. one which complies with the general Polish standard and a parallel one, a result of levelling an inflection ending to the remaining hard-stem masculine nouns) in Polish dialects in Lithuania, their ranges and frequency. The article is based on a collection of 235 forms of the locative case singular of the noun dom (domu, domie) and 3 examples of the form doma, excerpted from recordings made in 4 major Polish-speaking enclaves i.e. Ignalin, Jeziorosk, Kaunas and Vilnius.

Keywords

PL

rzeczownik,; fleksja,; analogia,; gwary polskie na Litwie

EN

noun,; inflection,; analogy,; Polish dialects in Lithuania

• Publisher: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
• Journal: Gwary Dziś
• Year: 2018
• Volume: VOL. 10
• Pages: 79-98

Dates

published

2019

Contributors

author

Karaś Halina

• Uniwersytet Warszawski Instytut Języka Polskiego

References

• Bajerowa I. (1992), Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. II: Fleksja, Katowice.
• Cechosz I. (2001), Polska gwara Oleszkowiec na Podolu. Fleksja imienna i werbalna, Kraków.
• Czyżewski F. (1995), Uwagi o gwarze osady Widze koło Brasławia na Białorusi, [w:] Studia nad Polszczyzną Kresową, t. VIII, red. J. Rieger, Warszawa, s. 70–87.
• Dwilewicz B. (1997), Język mieszkańców wsi Bujwidze na Wileńszczyźnie, Warszawa.
• Dzięgiel E. (2001), Polska gwara wsi Zielonej na Podolu na tle innych gwar południowokresowych. Fleksja imienna i werbalna, Kraków.
• Gajda S. (1973), Oboczności końcówkowe rzeczowników polskich w I połowie XIX wieku, „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”, t. 9, s. 93–114.
• Grek-Pabisowa I., Maryniakowa I. (1997), Język polski na Kresach północno-wschodnich dawniej i dziś, [w:] Historia i współczesność języka polskiego na Kresach Wschodnich, red. I. Grek-Pabisowa, Warszawa, s. 27–109.
• Karaś H. (1996), Uwagi o błędach fleksyjnych w języku studentów polonistyki wileńskiej, „Poradnik Językowy”, z. 9, s. 63–70.
• Karaś H. (1999), Uwagi o języku uczniów polskich szkół średnich na Litwie, [w:] Język polski dawnych kresów wschodnich, t. II, red. J. Rieger, Warszawa, s. 47–55.
• Karaś H. (2002), Gwary polskie polskie na Kowieńszczyźnie, Warszawa–Puńsk.
• Karaś H. (2007), Sytuacja języka polskiego na Litwie dziś, [w:] Język polski jako narzędzie komunikacji we współczesnym świecie, red. J. Mazur, M. Rzeszutko-Iwan, Lublin, s. 207–224.
• Karaś H. (2015), Odrodzenie polszczyzny czy jej zanik? O sytuacji języka polskiego na dawnych Kresach Wschodnich, „Poradnik Językowy” 2015, z. 8, s. 18–35.
• Karaś H. (2017), Język polski pogranicza litewsko-łotewsko-białoruskiego w świetle frekwencji cech językowych, Warszawa.
• Karłowicz J. (1882/1984), Podręcznik czystej polszczyzny dla litwinów i petersburszczan, [w:] Studia nad polszczyzną kresową, t, III, red. J. Rieger, W. Werenicz, Wrocław, s. 33–81.
• Karłowicz J. (1900–1911), Słownik gwar polskich, t. I–VI, Kraków.
• Klemensiewicz Z. (1961), Szkic gramatycznej charakterystyki języka Słowackiego, [w:] Z. Klemensiewicz, W kręgu języka literackiego i artystycznego, Warszawa, s. 301–366.
• Kurzowa Z. (1972), Studia nad językiem filomatów i filaretów. Fonetyka, fleksja, składnia, Kraków.
• Kurzowa Z. (1993), Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Warszawa–Kraków.
• L, Linde S.B. (1854), Słownik języka polskiego, t. I, wyd. 2, Lwów.
• Lewaszkiewicz T. (2017), Język powojennych przesiedleńców z Nowogródka i okolicy, Poznań.
• Mędelska J. (1993), Język polski na Litwie w dziewiątym dziesięcioleciu XX wieku, Bydgoszcz.
• Mędelska J. (1999–2001), Język polskiej prasy wileńskiej (1945–1979), t. I–III, Bydgoszcz.
• NSPP, Markowski A. (red.) (2000), Nowy słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa.
• Rudnicki S. (2000), Gwara polska wsi Korczunek koło Żytomierza, Warszawa.
• SJPD, Doroszewski W. (red.) (1965), Słownik języka polskiego, t. II, Warszawa.
• Słownik gwar polskich, oprac. i wyd. w IJP PAN w Krakowie, t. VI, z. 1 (16), Kraków 2001.
• Smolińska B. (1983), Polszczyzna północnokresowa z przełomu XVII i XVIII w.: na podstawie rękopisów Jana Władysława Poczobuta Odlanickiego i Antoniego Kazimierza Sapiehy, Wrocław.
• SPPD, Doroszewski W., Kurkowska H. (red.) (1973), Słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa.
• SPPSzob, Szober S. (1968), Słownik poprawnej polszczyzny, wyd. 6, Warszawa.
• SPXVI, Mayenowa M.R. (red.) (1971), Słownik polszczyzny XVI wieku, t. V, Wrocław.
• Szpiczakowska M. (2001), Fonetyczne i fleksyjne cechy języka „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza na tle normy językowej XIX wieku, Kraków.
• Szwed J. (1931), Mów poprawnie! Słownik błędów językowych, Wilno.
• Trypućko J. (1955–1957), Język Władysława Syrokomli (Ludwika Kondratowicza). Przyczynek do dziejów polskiego języka literackiego w wieku XIX, t. I–II, Uppsala.
• Trypućko J. (1958), Źródła języka Mickiewicza, [w:] Adam Mickiewicz 1855–1955. Księga w stulecie zgonu, Londyn, s. 315–348.
• Trypućko J. (1970), O języku Wspomnień dzieciństwa Franciszka Mickiewicza, Uppsala.
• Turska H. (1939/1995), O powstaniu polskich obszarów językowych na Wileńszczyźnie, oprac. V. Čekmonas, Vilnius.
• Turska H., (1930/1983), Język polski na Wileńszczyźnie [w:] Studia nad polszczyzną kresową, t. II, pod red. J. Riegera i W. Werenicza, Wrocław 1983, s. 15–23 (przedruk z r. 1930).
• Waszkis H. (1973), Język utworów J. U. Niemcewicza. Fonetyka i fleksja, „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”, t. 9, s. 171–215.

Notes

DOI 10.14746/gd.2018.10.7