Fałszywe przekonania na temat działania mózgu i zjawisk psychicznych, czyli neuromity i psychomity w edukacji

• Authors: Monika Szczygieł , Krzysztof Cipora

Title variants

EN

False beliefs about the brain and psychic phenomena: neuro and psycho-myths in education

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W związku z szybkim rozwojem neurobiologii i psychologii poznawczej rosną nadzieje rodziców i nauczycieli wobec możliwości wykorzystania osiągnięć tych dziedzin wiedzy w edukacji. Metody i techniki kształcenia, które u podstaw teoretycznych posiadają wiedzę na temat struktury i funkcji mózgu uważane są powszechnie za bardziej skuteczne niż inne. Przekładanie wyników badań naukowych na konkretne metody wspomagające edukację, a w szczególności ocena ich skuteczności przy zachowaniu wysokich standardów metodologicznych, jest złożonym i trudnym zadaniem. Z tego względu pojawia się szerokie pole do nadmiernych uproszczeń wyników badań, a na tej podstawie tworzone są niesprawdzone metody „wspomagania” nauczania. „Innowacyjne” metody kształcenia (niejednokrotnie z rzetelną wiedzą mające niewiele wspólnego) promowane w popularnonaukowej literaturze stanowią podstawę szkoleń dla nauczycieli i programów kształcenia. W artykule wskazano kryteria rzetelnej oceny skuteczności metod nauczania oraz przedstawiono powszechnie obecne w nauczaniu szkolnym mity na temat mózgu, dokonując ich krytycznej analizy.

Progress in neuroscience and cognitive psychology has raised parent and teacher expectations about possible applications in education. Teaching methods claiming to be based on understanding of the brain are perceived as more efficient. Unfortunately, application of neuroscience to teaching methods and its strictly controlled evaluation is very difficult. Therefore, there is scope for oversimplification and misinterpretation of data leading to the introduction of teaching methods without proper scientific support. „Innovative” methods are especially popular in teacher training and books on the subject. Here we present the evaluation criteria for teaching methods which need to be met for their acceptance. Myths about brain function relevant to education are reviewed and analysed.

Keywords

PL

psychologia; edukacja; kształcenie; nauczanie; neuromity; psychomity

EN

psychology; education; teaching; neuro-myths; psycho-myths

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2014
• Issue: 2(127)
• Pages: 53–66

Dates

published

2014-06-30

Contributors

author

Monika Szczygieł

• Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński

author

Krzysztof Cipora

• Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński

References

• Alferink, L. A. i Farmer-Dougan, V. (2010). Brain-(not) Based education: dangers of misunderstanding and misapplication of neuroscience research. Exceptionality, 18(1), 42–52.
• Beyerstein, B. L. (1999a). Pseudoscience and the brain: tuners and tonics for aspiring superhumans. W: S. Della Sala (red.), Mind myths: Exploring popular assumptions about the mind and brain (s. 59–82). Chichester: John Wiley & Sons.
• Beyerstein, B. L. (1999b). Whence cometh the myth that we only use 10% of our brains? W: S. Della Sala (red.), Mind myths: Exploring popular assumptions about the mind and brain (s. 3–24). Chichester: John Wiley & Sons.
• Bąbel, P. i Wiśniak, M. (2008). Jak uczyć żeby nauczyć? Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Borowiecka, R. (2008). Kinezjologia edukacyjna w Polsce. Wybrane aspekty metody i zasięg działania ruchu. W: K. Korab, R. Borowiecka i E. Petrykiewicz (red.), Kinezjologia edukacyjna – nauka, pseudonauka czy manipulacja (s. 13–40). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Cassidy, S. (2004). Learning styles: an overview of theories, models, and measures. Educational Psychology, 24(4), 419–444.
• Coffield, F., Moseley, D., Hall, E. i Ecclestone, K. (2004). Learning styles and pedagogy in post-16 learning. A systematic and critical review. London: Learning and Skills Research Centre.
• Druckman, D. i Swets, J. A. (red.). (1988). Enhancing human performance: issues, theories and techniques. Washington, DC: National Academy Press.
• Fischer, U., Moeller, K., Cress, U. i Nuerk, H-Ch. (2013). Interventions supporting children’s mathematics school success. A meta-analytic review. European Psychologist, 18(2), 89–113.
• Fix, J. D. (1997). Neuroanatomia. Wrocław: Urban & Partner.
• Franco, L. i Sperry, R. W. (1977). Hemisphere lateralization for cognitive processing of geometry. Neuropsychologia, 15(1), 107–114.
• Freeberg, L. (2006). Discovering biological psychology. Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.
• Gabrieli, J. D. E. (2009). Dyslexia: a new synergy between education and cognitive neuroscience. Science, 324(5938), 233–356.
• Garrett, B. (2008). Brain and behavior: an introduction to biological psychology (wyd. 2). Los Angeles, CA: Sage Publications.
• Gazzaniga, M. (1972). The split brain in man. W: R. Held i W. Richards (red.), Perception: Mechanism and models (s. 29–34). San Francisco, CA: W. H. Freeman.
• Gazzaniga, M. S. i Sperry, R. W. (1967). Language after section of the cerebral commissures. Brain, 90(1), 131–148.
• Geake, J. (2008). Neuromythologies in education. Educational Research, 50(2), 123–133.
• Geshwind, N. i Levitsky, W. (1968). Left-right asymmetries in temporal speech region, Science, 161(3837), 186–187.
• Goswami, U. (2006). Neuroscience and education: from research to practice? Nature Reviews Neuroscience, 7, 406–411.
• Grabowska, A. (2008). Kinezjologia edukacyjna w świetle najnowszej wiedzy o mózgu. W: K. Korab, R. Borowiecka i E. Petrykiewicz (red.), Kinezjologia edukacyjna – nauka, pseudonauka czy manipulacja (s. 41–52). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Griffin, S. i Case, E. (1999). Rethinking the primary school math curriculum: an approach based on cognitive science. Issues in Education, 3(1), 1–49.
• Grzywniak, C. (2004). Badania nad wpływem ćwiczeń z kinezjologii edukacyjnej na rozwój funkcji wzrokowo-przestrzennych u dzieci w wieku wczesnoszkolnym. W: Materiały III Krajowej Konferencji Kinezjologów, Warszawa.
• Hardiman, M. M. (2003). Connecting brain research with effective teaching: the brain-targeted teaching model. Lanham, MD: The Scarecrow Press.
• Herzyk, A. (2006). Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Hinton, C. i Fischer, K. W. (2008). Research schools: grounding research in educational practice. Mind, Brain and Education, 4(2), 157–160.
• Honey, P. i Mumford, A. (2000). The learning styles questionnaire: 80 item version. Maidenhead, Berkshire, UK: Peter Honey Publications.
• Howard-Jones, P. (2009). Introducing Neuroeducational Research. New York, NY: Routledge.
• Jagodzińska, M. (2008). Psychologia pamięci. Badania, teorie, zastosowania. Gliwice: Helion.
• Jensen, E. (2008). Brain-based learning: the new paradigm, of teaching (wyd. 2). Thousand Oaks, CA: Corwin Press.
• Jung, R. E., Mead, B. S., Carrasco, J. i Flores, A. (2013). The structure of creative cognition in the human brain. Frontiers in Human Neuroscience, 7. Pobrano z: http://journal.frontiersin.org/Journal/55190/pdf
• Kertesz, A. (1997). Recovery of aphasia. W: T. E. Feinberg i M. J. Farah (red.), Behavioral neurology and neuropsychology. Nowy Jork: McGraw-Hill.
• Korab, K. (2008). Kinezjologia edukacyjna: nauka, pseudonauka czy manipulacja? Analiza z zakresu socjologii i komunikacji społecznej. W: K. Korab, R. Borowiecka i E. Petrykiewicz (red.), Kinezjologia edukacyjna – nauka, pseudonauka czy manipulacja (s. 117–132). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Korab, K., Borowiecka, R. i Petrykiewicz, E. (red.), (2008). Kinezjologia edukacyjna – nauka, pseudonauka czy manipulacja? Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Kratzig, G. P. i Arbuthnott, K. D. (2006). Perceptual learning style and learning proficiency: a test of the hypothesis. Journal of Educational Psychology, 98(1), 238–246.
• Linksman, R. (2001). W jaki sposób szybko się uczyć. Warszawa: DIOGENES.
• Lord, C., Wagner, A., Rogers, S., Szatmari, P., …, i Yoder, P. (2005). Challenges in evaluating psychosocial interventions for autistic spectrum disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders, 35(6), 695–708.
• Mercer, J. (2010). Child development: myths and misunderstandings. New York, NY: Sage.
• McCrone, J. (1999). Left brain Right brain. New Scientist, 2193. Pobrano z: http://www.newscientist.com/article/mg16321934.600-left-brain-right-brain.html
• Nęcka, E., Orzechowski, J. i Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN/ Academica.
• OECD (2007). Understanding the brain: the birth of a learning science. Paris: OECD Publishing.
• Paivio, A. (1986). Mental representations. Dual coding approach. New York, NY: Oxford University Press.
• Pisula, E. (2008). Kontrowersje wokół stosowania kinezjologii edukacyjnej w terapii dzieci z autyzmem. W: K. Korab, R. Borowiecka i E. Petrykiewicz (red.) Kinezjologia edukacyjna – nauka, pseudonauka czy manipulacja (s. 63–74). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Rosenthal, R. (2000). Expectancy effects. W: A. E. Kazein (red.), Encyclopedia of Psychology (t. 3, s. 294–296). New York, NY: Oxford University Press.
• Sibley, B. A. i Etnier, J. L. (2003). The relationship between physical and cognition in children: a meta-analysis, Paediatric Excersise Science, 15, 243–256.
• Sobczak-Edmans, M. (2011). Neuromity w nauczaniu szkolnym. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 24(1), 77–82.
• Springer, S. P. i Deutsch, G. (2004). Lewy mózg, prawy mózg z perspektywy neurobiologii poznawczej. Warszawa: Prószyński.
• Stahl, S. A. (2002). Different strokes for different folks? W: L. Abbeduto (red.), Taking sides: Clashing on controversial issues in educational psychology (s. 98–107). Guilford, CA: McGraw– Hill.
• Walsh, K. i Darby, D. (2008). Neuropsychologia Kliniczna Walsha. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Wiesberg, D. S., Keil, F. C., Goodstein, J., Rawson, E. i Gray, J. R. (2008). The seductive allure of neuroscience explanations. Journal of Cognitive Neuroscience, 20(3), 470–477.
• Zaidel, E. (1998). Language in the right hemisphere following callosal disconnection. W: H. Whitaker i B. Stemmer (red.), Handbook of neurolinguistics. San Diego: Academic Press.
• Zhang, L. (2008). Teachers’ styles of thinking: an exploratory study. The Journal of Psychology, 142(1), 37–55.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2014/2-4-szczygiel-cipora-neuromity-i-psychomity-w-edukacji.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858