Porządek i wolność liturgii w popkulturze

• Authors: Tomasz Sałatka

Title variants

EN

Order and freedom of liturgy in pop culture

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Liturgia to żywy organizm, w którym Bóg wychodzi do człowieka i zaprasza go do zaangażowanego w zbawczy dialogu. Tajemnica wolności Boga i wolności człowieka spotykają się w niej i osadzone na porządku i prawie tworzą wyjątkową przestrzeń, w której uczestniczący człowiek jest w wstanie wyrazić siebie w pełni i zrealizować drogę zbawienie. Przez to spotkanie tworzy się kultura wyrazu nowego człowieka, który doświadczając Boga opisuje świat, siebie i inne osoby w Bożym kluczu. Człowiek nie tylko tworzy ale i jest również tworzony w przestrzeni swojego życia religijnego, społecznego i domowego, czyli prze kulturę. Ale kiedy ten człowiek zaczyna odrzucać Boga i zaczyna tworzyć wszystko po swojemu, to wówczas ten zbawczy, liturgiczny dialog jest utrudniony a czasem nawet niemożliwy. Twórczość w takich wypadkach często już nie ma w sobie znamienia boskości ale totalne zabarwienie antropocentryczne. Trudno wówczas szukać w niej przestrzeni liturgicznej, a czasami nawet można wyczuć jakąś wrogą, agresywnie kontestującą aurę. Wydaje się, że dziś przychodzi nam żyć w rozwiniętym świecie, który już nie żyje kulturą, ale popkulturą o intensywnym antropocentrycznym kształcie. W tekście artykułu możemy odnaleźć refleksję dotyczącą relacji liturgii, jej porządku i wolności do popkultury, w której przychodzi nam żyć. Jest to też próba odpowiedzi na pytanie, bez uzurpowania sobie praw do ostatecznych wyjaśnień i rozwiązań, jaką postawę powinien podjąć Kościół w relacji do tej mało transcendentnej przestrzeni twórczości człowieka jaką jest popkultura.

EN

Liturgy is a living thing, in which God reaches people, and invites them to engage in a dialogue aimed at salvation. During the liturgy, the mystery of human and God’s freedom meet, and are based on law and order. Furthermore, they constitute an exceptional space, in which people are able to wholly express themselves and follow the way leading to salvation. This uncanny meeting initiates the creation of man’s cultural expressions. In fact, people who experience God describe themselves, the world around them and others through the prism of „God’s key”, and therefore they discern values and qualities praised by God. Moreover, not only do people create, but they are also created by culture in their religious, social, and family lives. Nevertheless, when someone starts to reject God and begins to devise everything by himself, the liturgical dialogue aimed at salvation becomes aggravated or even impossible. In that case, the act of creating is not influenced by God’s will, but becomes a purely anthropocentric act, which means that a person regards himself as if he was in the centre of the universe. Thereby, in such an act of creating, it is hardly possible to find an exceptional liturgical space in which God meets with a human. What is more, a hostile aura can be sensed, and it seems to call into question the almightiness of God. Hence, by looking at today’s developed world, it can be said that rather than being dominated by culture, it is controlled by pop culture, which is an expression of the contemporary people’s belief in their anthropocentricity. This article is a reflection concerning the relationship between pop culture and the liturgy, including its order and freedom. Without providing the readers with a definite answer, it also constitutes an attempt to cogitate on what the attitude of the church towards pop culture should be, considering the fact that it permeates the lives of contemporary people.

Keywords

PL

liturgia; popkultura; wolność; porządek; inkulturacja

EN

liturgy; pop culture; freedom; order; inculturation

• Publisher: Wyższe Seminarium Duchowne w Gościkowie-Paradyżu
• Journal: Studia Paradyskie
• Year: 2015
• Issue: 25
• Pages: 181-200

Contributors

author

Tomasz Sałatka

References

• Augustino, De Baptismo, [w:] CSEL (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum). [ed.] M. Petschenig, vol. 51, Wiedeń 1908.
• Benedykt XVI, Sacramentum caritatis, Poznań 2007.
• Chupungo N. J., Liturgia e Inculturaczione, [w:] N. J. Chupungo [red.], Scientia Litur-gica. Manuale do Liturgia. Liturgia Fundametala II, Roma 1998.
• Daquino P., Staria del matrimonio Cristiano, Torino 1984.
• Didache, Malino 2002.
• Duda S., Liturgia a kondycja kościoła. Konsekwencje złamania decorum, „Więź” 657 (2014), nr 3, s. 178-188.
• Dyrektorium Duszpasterstwa Służby Liturgicznej, Kraków 2009.
• Farnicka M., Sałatka T., Rytuał religijny w życiu młodzieży, „Studia Paradyskie” 23 (2013), s. 43-57.
• Greenberg C., Awangarda i kicz, [w:] C. Miłosz [red.], Kultura masowa, Paryż 1959, s. 400-409.
• Grelot P., Lud, [w]: Słownik teologii biblijnej, X. Leon – Dufour [ i in.] [red.], Poznań 1994, s. 425-435.
• Janicki J J., Prezbiter i przewodniczący Eucharystii do Soboru Trydenckiego, „Studia Liturgiczne”, t. 7, Lublin 2011.
• Kongregacja do spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium o Po-bożności Ludowej i Liturgii, Zasady i wskazówki, Poznań 2003.
• Kongregacja do Spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentu, IV instrukcja Kongre-gacji do Spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentu, [w:] „Varietatem Legitime”, dla poprawnego wprowadzenia soborowej konstytucji o Liturgii, Anamnesis 2002 (29), s. 11-46.
• Macdonald D., Teoria kultury Masowej, http://filspol.files.wordpress.com/2012/10/d-macdonald-teoria-kultury-masowej.pdf (15.10.2014).
• Mazza E, La Celebrazione Eucaristica, Genesi del Rito e sviluppodell’interpretazione, Bologna 2003.
• Mazza E., L’uso di „sacramentum” nella lettera 10,96 di Plinio il Giovane, „Ephemeri-des Liturgicae” 113 (1999), s. 466-480.
• Mokrzycki B., Droga chrześcijańskiego wtajemniczenia, Warszawa 1983.
• Neunheuser B., Storia della Liturgia per epoche culturali, Roma 1999.
• Obrzęd Chrześcijańskiego Wtajemniczenia Dorosłych, Katowice 1988.
• Panek W., Podręcznik Wiedzy o Kulturze dla Szkół Średnich, Wołomin 2012.
• Ratzinger J., Nowa Pieśń dla Pana, Kraków 2005.
• Rowland T., Hermeneutyka reformy według Josepha Ratzingera, „Ethos” 100 (2012), s. 205-223
• Sławiński H., Nowoczesne technologie a liturgia, historia i współczesne wyzwania, „Studia Włocławskie” 14 (2012), 302-318.
• Sobeczko H J., Na marginesie rzymskiej instrukcji o inkulturacji, „Liturgia sacra” 1-2 (1996), s. 33-40.
• Sobór Watykański II, Konstytucja o Liturgii Świętej Sacrosanctum concilium, [w:] Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, Poznań 1967, s. 40-70.
• Sosonowski J., Decorum i dzikość, „Więź” 657 (2014), z. 3, s. 157-167.
• Spidlic T., Rupnik M I., Teologia Pastorale. A partire dalla bellezza, Roma 2005.
• Synod Plenarny (1991-1999), Poznań 2010.
• Szczur P., Urząd prezbitera w świetle pism Klemensa z Aleksandrii, „Roczniki Teolo-giczne” 51 (2004), z. 4, s. 65-79.