Zachowania prozdrowotne a satysfakcja z życia byłych zawodników uprawiających kolarstwo

• Authors: Kosiba Grażyna , Wojtowicz Agnieszka , Bentkowska Magdalena

Title variants

EN

Health-promoting behaviours and perceived life satisfaction of ex-cyclists

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Cel badań. Celem pracy była ocena poziomu zachowań prozdrowotnych i satysfakcji z życia byłych zawodników uprawiających kolarstwo oraz wskazanie ewentualnych zależności między ww. zmiennymi. Starano się również dociec, czy wiek badanych, okres ich aktywności sportowej oraz czas, jaki upłynął od zakończenia kariery sportowej różnicują satysfakcję z życia badanych. Materiał i metody. Badania przeprowadzono na przełomie 2016 i 2017 r. wśród byłych zawodników uprawiających kolarstwo. Objęto nimi 51 osób: 17 kobiet (33%) i 34 mężczyzn (67%) w wieku 22–66 lat (średnia wieku: 33 lata). Na podstawie Inwentarza Zachowań Zdrowotnych (IZZ) Juczyńskiego oceniono zachowania zdrowotne badanych. Do pomiaru ogólnego zadowolenia z życia wykorzystano Skalę Satysfakcji z Życia (SWLS) Dienera i współautorów w adaptacji Juczyńskiego. Wyniki. Najwięcej badanych (47,1%) przejawiało zachowania zdrowotne w stopniu przeciętnym. Nie stwierdzono statystycznie istotnego związku między poszczególnymi kategoriami zachowań prozdrowotnych a satysfakcją z życia respondentów. Zaobserwowano natomiast istotne statystycznie zależności między satysfakcją z życia a wiekiem badanych, okresem aktywności sportowej oraz czasem, jaki upłynął od zakończenia kariery zawodniczej. Wnioski. Wraz z wiekiem, okresem zawodowo uprawianego sportu oraz czasem od zakończenia kariery zawodniczej wzrastał u badanych poziom satysfakcji z życia.

EN

Background. The aim of the paper was to assess health-promoting behaviours and life satisfaction among ex-cyclists and to specify the potential relations between them. The study was also to determine if the participants’ age, time of their sports career, and time since sports career completion were related to the life satisfaction of the research group. Material and methods. The study was conducted at the turn of 2016 and 2017 among 51 ex-cyclists: 17 women (33%) and 34 men (67%) aged 22–66 years (average age: 33 years). The Health Behaviour Inventory by Juczyński was used to assess the subjects’ health-promoting behaviours. The Satisfaction with Life Scale by Diener et al. in the Polish adaptation by Juczyński served to measure the general life satisfaction. Results. The majority of the studied group (47.1%) undertook health-promoting behaviours at an average level. There was no statistically significant relationship between particular categories of health-promoting behaviours and the level of life satisfaction. However, statistically significant relationships were observed between life satisfaction and the participants’ age, time of their sports career, and time since sports career completion. Conclusions. The level of life satisfaction increased with age, time of sports career, and time since sports career completion.

Keywords

PL

zachowania prozdrowotne; satysfakcja z życia; sport; kolarstwo; byli zawodnicy

EN

health-promoting behaviours; satisfaction with life; sport; cycling; ex-athletes

• Publisher: Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Journal: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
• Year: 2019
• Volume: 65
• Pages: 59-67

Dates

published

2019-09-26

Contributors

author

Kosiba Grażyna

• Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie

author

Wojtowicz Agnieszka

• Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie

author

Bentkowska Magdalena

• Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie

References

• Bailey, R., Hillman, C., Arent, S., Petitpas, A. (2013). Physical activity: an underestimated invest­ment in human capital? J Phys Ac Health, 10(3), 289–308, doi: 10.1123/jpah.10.3.289.
• Bartoszewicz, R., Gandziarski, K., Lewandowska, M., Szymańska, K. (2014). Zachowania prozdrowotne i poczucie koherencji osób późnej dorosłości objętych wsparciem społecznym instytucji edukacyjnej w obszarze kultury fizycznej. Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu, 47, 108–116.
• Bąk-Sosnowska, M., Kołodziej, S., Gojdź, K., Skypulec-Plinta, V. (2015). Podmiotowe czynniki ryzyka zachowań antyzdrowotnych w grupie lekarzy medycyny. Medycyna Środowisko, 18(3), 17–24.
• Boguszewski, D., Andersz, N., Janicka, M., Mrozek, N., Nowakowski, P., Adamczyk, J., Białoszewski, D. (2014). Ocena zachowań zdrowotnych kobiet i mężczyzn uprawiających koszykówkę. Journal of Health and Science, 4(5), 41–46.
• Byra, S. (2011). Satysfakcja z życia osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w pierwszym okresie nabycia niepełnosprawności – funkcje wsparcia oczekiwanego i otrzymywanego. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 17(2), 64–70.
• Diener, E., Lucas, R.E., Oishi, S. (2004). Dobrostan psychiczny. Nauka o szczęściu i zadowoleniu z życia. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka (ss. 35–50). Warszawa: WN PWN.
• Eime, R., Harvey, J., Payne, W. (2014). Dose-response of women’s health-related quality of life (HRQoL) and life satisfaction to physical activity. Journal of Physical Activity Health, 11(2), 330–338, doi: 10.1123/jpah.2012-0073.
• Finogenow, M. (2011). Zadowolenie z życia w okresie przejścia na emeryturę– uwarunkowania socjo-demograficzne. W: E. Bielawska-Batorowicz, L. Golińska (red.), Rodzina i praca w warunkach kryzysu (ss. 335–347). Łódź: UŁ.
• Gacek, M. (2011a). Zachowania żywieniowe i aktywność fizyczna w grupie lekarzy. Problemy Higieny i Epidemiologii, 92(2), 254–259.
• Gacek, M. (2011b). Wybrane zachowania zdrowotne grupy kobiet w środowisku wiejskim i miejskim w świetle statusu socjoekonomicznego i stanu odżywienia. Problemy Higieny i Epidemiologii, 92(2), 260–266.
• Gacek, M. (2013). Selected individual determinants of cereal, fruit and vegetable consumption among menopausal women in view of potential health risks. Przegląd Menopauzalny, 5, 385–391, doi: 10.5114/pm.2013.38591
• Gacek, M. (2016). Poczucie własnej uogólnionej skuteczności a wybory żywieniowe młodych kobiet rekreacyjnie uprawiających fitness. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 22(3), 227–231.
• Juczyński Z. (2009). Narzędzia pomiaru w promocji zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
• Kosiba, G., Gacek, M., Wojtowicz, A., Bogacz-Walancik, A. (2016a). Health-related behaviours, physical activity and perceived life satisfaction in the academic youth of pedagogical subjects in Cracow. Studies in Sport Humanities, 20, 6–15.
• Kosiba, G., Gacek, M., Wojtowicz, A., Bogacz-Walancik, A. (2016b). The lifestyle of students – future teachers. Antropomotoryka. Journal of Kinesiology and Exercise Sciences, 74(26), 83–94, doi: 10.5604/01.3001.0009.5616.
• Kropornicka, B., Baczewska, B., Dragan, W., Krzyżanowska, E., Olszak, C., Szymczuk, E. (2015). Zachowania zdrowotne studentów Uniwersytetu Medycznego w Lublinie w zależności od miejsca zamieszkania. Rozprawy Społeczne, 9(2), 58–64.
• Langlois, M.W., Cramer, K.M. (2005). The relationship between household composition and retirement stress. Guidance & Counseling, 20(2), 89–98.
• Laudańska-Krzemińska, I., Wierzejska, E., Jóźwiak, P., Klimas, N. (2015). Zachowania zdrowotne nauczycieli w Wielkopolsce – poszukiwanie mocnych i słabych stron. W: R. Stemplewski, R. Szeklicki J. Maciszek (red.), Aktywność fizyczna i żywienie w trosce o zdrowie i jakość życia (ss. 243–252). Poznań: Bogucki Wyd. Naukowe.
• Lewko, J., Polityńska-Lewko, B., Sierakowska, M., Krajewska-Kułak, E. (2005). Zachowania zdrowotne wśród studentów pielęgniarstwa. Ann Univ UMCS, 60(16), 260–264.
• Lubrańska, A., Wochna, M. (2015). Jakość życia w okresie późnej dorosłości. Edukacja Dorosłych, 1(72), 145–159.
• MacCosham, B., Patry, P., Beswick, C., Gravelle, F. (2015). Leisure Lifestyle and Dropout: Exploring the Experience of Amateur Athletes in Competitive Sport. International Journal of Sport Management, Recreation and Tourism, 20, 20–39, doi: 10.5199/ijsmart-1791-874X-20b.
• Maher, J.P., Pincus, A.L., Ram, N., Conroy, D.E. (2015). Daily physical activity and life satisfaction across adulthood. Developmental Psychology, 51(10), 1407–1419, doi: 10.1037/dev0000037.
• Palacz, J. (2014). Zachowania zdrowotne studentów w świetle wybranych uwarunkowań. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 20(3), 301–306.
• Pedišić, Z., Rakovac, M., Titze, S., Jurakić, D., Oja, P. (2014). Domain-specific physical activity and health-related quality of life in university students. Eur J Sports Sci, 14(5), 492–499, doi: 10.1080/17461391.2013.84486.1.
• Prusik, K., Zaporozhanov, V., Prusik, K., Gorner, K. (2010). Rekreacyjne uprawianie Nordic walking a jakość życia osób w wieku 60–70 lat. Problemy Fizycznogo Wychowannia i Sportu, 9, 115–117.
• Rasińska, R. (2012). Nawyki żywieniowe studentów w zależności od płci. Nowiny Lekarskie, 81(4), 354–359.
• Rezende, L.H., Maciel, L.H.R., Carvalho, M., Cappelle, A., Campos, R.C. (2015). Continuando a jornada: explorando a recolocacao professional de ex-atletas de alto rendimento. RECADM, 14(2), 78–91.
• Schnettler, B., Lobos, G., Orellana, L., Grunert, K. (2015). Analyzing food-related life satisfaction and other predictors of life satisfaction in central Chile. Spanish Journal of Psychology, 18, E38, doi: 10.1017/sjp.2015.32.
• Sęk, H. (2000). Zdrowie behawioralne. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 3, Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej (ss. 533–552), Gdańsk: GWP.
• Sormunen, J., Bäckmand, H.M., Sarna, S, Kujala, U.M., Kaprio, J., Dyba, T., Pukkala, E. (2014). Lifetime physical activity and cancer incidence- a cohort study of male former elite athletes in Finland. J Sci Med Sport, 17(5), 479–484.
• Stefani, L., Di Tante, V.D.T., Matan, M.Y., Galanti, G.G. (2015). Metabolic and psychological aspects as consequences of sports interruption in ex-elite athletes. European Journal of Preventive Cardiology, Abstract Book, 1, 66–98.
• Steuden, S. (2011). Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: WN PWN.
• Straś-Romanowska, M. (2005). Późna dorosłość. Wiek starzenia się. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka (ss. 263–292). Warszawa: WN PWN.
• Ströhle, A. (2009). Physical activity, exercise, depression and anxiety disorders. J Neural Transm, 116(6), 777–784, doi: 10.1007/s00702-008-0092-x.
• Świerżewska, D. (2010). Satysfakcja z życia aktywnych i nieaktywnych osób po 60. roku życia. Psychologia Rozwojowa, 15(2), 89–99.
• Trzebiatowski, J. (2011). Jakość życia w perspektywie nauk społecznych i medycznych – systematyzacja ujęć definicyjnych. Hygeia Public Health, 46(1), 25–31.
• Woynarowska, B. (1995). Edukacja zdrowotna w szkole. Warszawa: Polski Zespół ds. projektu SzPZ.
• Wróbel, M., Finogenow, M. (2012). Emocje i motywacja. W: E. Bielawska-Batorowicz (red.), Człowiek i ludzie (ss. 52–89). Warszawa: PWE.