Para obrazów retabulum ołtarzowego ze scenami legend o św. Mikołaju w zbiorach Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie

• Authors: Chełmecka Paulina

Title variants

EN

The paintings involving scenes from the legends about St. Nicholas in the repertory of The Princes Czartoryski Museum in Krakow. The issue of provenance and authorship

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W kolekcji Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie znajduje się para skrzydeł retabulum ołtarzowego przedstawiających wątki hagiograficzne związane ze św. Mikołajem z Bari. Do zbiorów trafiły z miejscowości Rzepiennik Biskupi, położonej w okolicach Krosna. Stanowią przykład późnogotyckiego malarstwa tablicowego powstającego w prowincjonalnych warsztatach małopolskich w pierwszej połowie XVI wieku. Sceny Ocalenie rozbitków na tonącym statku oraz Biczowanie posągu św. Mikołaja ukazane na owych skrzydłach, odnoszą się do cudotwórczej działalności św. Mikołaja. Ich pierwowzorem był zapewne tekst Złotej Legendy Jakuba de Voragine, cieszący się od XIII wieku wielką popularnością i stanowiący źródło częstych inspiracji ikonograficznych. Obrazy, pochodzące najprawdopodobniej z nieistniejącego retabulum św. Mikołaja, pod względem stylowym przyporządkować można kręgowi Warsztatu Mistrza Tryptyku z Klimkówki, którego działalność związana jest z Krosnem i okolicami. Twórcą łączonym z tą pracownią jest malarz Andrzej działający w Krośnie w pierwszej połowie XVI wieku. Jego dorobek charakteryzują wpływy między innymi malarstwa i grafiki południowoniemieckiej, z którymi najprawdopodobniej zetknął się w środowisku krakowskim.

EN

The collection of The Princes Czartoryski Museum in Krakow includes a pair of wings form a winged retable depicting hagiographical threads connected with the person of St. Nicholas of Bari. The artwork was brought to the museum from Rzepiennik Biskupi, a village situated near Krosno. The wings constitute an example of late Gothic tabular painting, manufactured in provincial workshops of Little Poland in the 1st half of the 16th century. The scenes Salvaging the castaways from the shipwreck and Whipping of the statue of St. Nicholas depicted on the aforementioned wings refer to the miracle-working activity of St. Nicholas. Most probably the author drew inspiration from the text of The Golden Legend by Jacob de Voragine – the text, which was very popular from the 13th century and which was frequently a source of hagiographical inspirations. The paintings, most probably deriving from the nonexistent retable of St. Nicholas, in terms of stylistics can be assigned to the circle of the Workshop of the Master of Triptych from Klimkówka, whose work is connected with Krosno and its neighbourhood. Andrzej, working in Krosno in the 1st half of the 16th century, is a painter consociated with this workshop. His works typify, among others, influences of the South-German painting and engraving, which he encountered most probably in the Krakow community.

Keywords

PL

poliptyk; tryptyk; Św. Mikołaj z Bari; malarstwo tablicowe; Warsztat Mistrza Tryptyku z Klimkówki; cuda św. Mikołaja; Ocalenie rozbitków; Biczowanie figury św. Mikołaja

EN

polyptych; triptych; St. Nicholas of Bari; tabular painting; the Workshop of the Master of Triptych from Klimkówka; miracles of St. Nicholas; Salvaging the castaways; Whipping of the statue of St. Nicholas

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Folia Historica Cracoviensia
• Year: 2017
• Volume: 23/2
• Pages: 121-156

Dates

published

2017-12-31

Contributors

author

Chełmecka Paulina

• Muzeum Narodowe w Krakowie

References

• B. Dąbrówna, Warsztat malarza cechowego w Polsce, w: Studia renesansowe, red. M. Walicki, t. IV, Warszawa—Wrocław—Kraków 1964, s. 331—377.
• J. Gadomski, Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1420—1470, Warszawa 1988.
• J. Gadomski, Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1500—1540, Kraków 1995.
• M. Goetel-Kopfowa, Michał Lancz z Kitzingen a krakowska grafika książkowa, „Rozprawy i Sprawozdania MNK" 1955, s. 36—58.
• K. Künstle, Ikonographie der christlichen Kunst, Freiburg im Breisgau 1926.
• F. Leśniak, Rzemieślnicy i kupcy w Krośnie, XVI — pierwsza połowa XVII wieku, Kraków 1999.
• P. Łopatkiewicz, Malarstwo w Krośnie w pierwszej połowie XVI wieku, Krosno 2007.
• K. Meisen, Nikolauskult und Nikolausbrauch im Abendlande: eine kultgeographisch-volkskundliche Untersuchung, Düsseldorf 1931.
• W. Mezger, Sankt Nikolaus: zwischen Kult und Klamauk, Ostfildern 1993.
• M. Ołdakowska, Mikołaj jako Imago Dei i Vir Dei. Prezentacja wizerunku świętego na wybranych przykładach, „Zeszyty Naukowe KUL" 51 (2008) nr 2, s. 57—73.
• L. Réau, Iconographie de l'art chrétien, vol. 3, Paris 1958.
• M. Walczak, Alter Christus, studia nad obrazowaniem świętości w sztuce średniowiecznej na przykładzie św. Tomasza Becketa, Kraków 2001.
• B. Wyrozumska, Czy Jan Olbracht wygnał Żydów z Krakowa?, „Rocznik Krakowski" 59 (1993), s. 5—11.

Identifiers

ISSN

0867-8294

DOI

10.15633/fhc.2236

URI

http://czasopisma.upjp2.edu.pl/foliahistoricacracoviensia/article/view/2236