Ideomotoryczna teoria działania w ujęciu Williama Jamesa

• Authors: Schetz Adriana

Title variants

EN

William James’ Ideomotor Theory of Action

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł omawia stanowisko Williama Jamesa odnośnie do udziału woli w podejmowa-niu decyzji o działaniu. Według Jamesa działanie wolitywne (voluntary action), wiązane przez niego z intencją zrobienia czegoś (with intention of doing something), ma miejsce wówczas, gdy działający podmiot (the subject who is doing the action) zna sensomotoryczne efekty podjętego działania (knows sensorimotor effects of her action). Szczególny nacisk położono na próbę obrony stanowiska Jamesa przed popularną krytyką podważającą rolę tej wiedzy w działaniu wolitywnym. Końcowa część artykułu zawiera propozycję znalezienia współczesnego kontekstu dla ideomotorycznej teorii działania. Ma nim być enaktywna teoria percepcji (enactive theory of perception).

EN

The paper discusses the view of William James on the contribution of will to our decisions to act. According to James, our voluntary action, which for him is strongly connected with an intention to do something, occurs when the subject of the action knows its sensorimotor effects. An attempt has been made to defend James’ view and rebut popular criticisms aiming to undermine the role of knowledge in voluntary action. The paper also offers to identify a contemporary context for the ideomotor theory of action. It is argued that such a context is provided by the enactive theory of perception.

Keywords

PL

William James; ideomotoryczna teoria działania; wolitywne i niewolitywne działanie; działanie, sensomotoryczne efekty, enaktywizm; teoria Jamesa-Langego; Edmund Rolls; Piotr Gutowski; Antonio Damasio; Shaun Gallagher

EN

William James; the ideomotor theory of action; voluntary and involuntary action; action; sensorimotor effects; enactivism; James-Lange theory; Edmund Rolls; Piotr Gutowski; Antonio Damasio; Shaun Gallagher

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2015
• Issue: Diametros 43
• Pages: 137-157

Dates

published

2015-03

Contributors

author

Schetz Adriana

• Institut of Philosophy University of Szczecin

References

• J. Bauer, Empatia: Co potrafią lustrzane neurony, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• B.I. Bertenthal, M.R. Longo, Motor Knowledge and Action Understanding: A Developmental Perspective, [w:] Klatzky, MacWhinney, Behrmann (eds.), Embodiment, ego-space, and action: 34th Carnegie symposium on cognition, Erlbaum, Mahwah, NJ 2008, s. 323-368.
• F.H. Burkhardt, F. Bowers, I.K. Skorupskelis (eds.), The Works of William James, vol. 1–19, Harvard University Press, Cambridge/London 1988.
• W.B. Carpenter, On the Influence of Suggestion in Modifying and Directing Muscular Movement, Independently of Volition, “Proceedings of the Royal Institution of Great Britain” (March) 1852, s. 147–153; URL = http: //www.sgipt.org/medppp/ psymot/ carp1852.htm [26.06.2013].
• A. Damasio, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, przeł. M. Karpiński, Rebis, Poznań 1999.
• S. Gallagher, How the Body Shapes the Mind, Clarnedon Press, Oxford 2005.
• J.J. Gibson, The Ecological Approach to Visual Perception, Houghton Mifflin, Boston 1979.
• C.C. Goren, M. Sarty, P.Y.K. Wu, Visual Following and Pattern Discrimination of Face-Like Stimuli by Newborn Infants, „Pediatrics” (56/4) 1975, s. 544–549.
• J. Gray, The neuropsychology of anxiety, Oxford University Press, Oxford 1987.
• P. Gutowski, Nauka, Filozofia i życie. U podstaw myśli Williama Jamesa, Wydawnictwo Naukowe KUL, Lublin 2011.
• G. Hole, V. Bourne, Face Processing: Psychological, Neuropsychological, and Applied Perspectives, Oxford University Press, Oxford 2010.
• W. James, The Principles of Psychology, Burkhardt, Bowers, Skorupskelis (eds.) [1975–1988], t. 1–3.
• W. James, Psychologia. Kurs skrócony, przeł. M. Zagrodzki, PWN, Warszawa 2002.
• W. James, Psychology (Briefer Course), University of Notre Dame Press, Notre Dame 1985.
• A.D. Millner, M.A. Goodale, Mózg wzrokowy w działaniu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006/2008.
• E. Rolls, Emotion explained, Oxford University Press, Oxford 2005.
• A. Schetz, Percepcja bez wrażeń zmysłowych. Nowa psychologia J.J. Gibsona, „Roczniki Psychologiczne” (1) 2012, s. 31–53.
• A. Schetz, Minimalistyczny reprezentacjonizm ekologicznej teorii percepcji / Minimalist Representationalism of the Ecological Theory of Perception, „Roczniki Psychologiczne” / „Annals of Psychology” (17/1) 2014, s. 197–215.
• D. Schetz, Hipotonia ortostatyczna i zespół zamknięcia a fizjologia świadomości, „Analiza i Egzystencja” (16) 2011, s. 41–49.

Identifiers

DOI

dx.doi.org/10.13153/diam.43.2015.721