Kościół katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego – analiza socjologiczna

• Authors: Mariański Janusz

Title variants

EN

The Catholic Church in Poland in the area of public life: A sociological analysis

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

For the last few years, a slow process of a specific “cooling down” of religious and Church commitment has been taking place in Poland. In this article we assume that religiosity with institutional protection still plays an important role in the Church landscape of Polish society and the sphere of public life. In Poland, a positive attitude vis‑à‑vis the Catholic Church is an important determinant of one’s religiosity. Individuals who do not have confidence in the Church, and who evaluate it negatively as an institution, tend to participate less in religious practices, and their faith seems to be weakening. Religiosity and commitment to the Catholic Church in Poland are very closely related to each other. There are no major discrepancies in the opinion as to the extent of the secularization of society among Polish sociologists, but there are differences in the assessment and understanding in terms of the social role of the Church. Discussions on the position and role of the Catholic Church in society still go on, and we are far from a conclusive diagnosis, especially regarding our understanding and acceptance of a “model Church” that should function in a democratic and pluralistic society. The final answers remain in the realm of hypotheses and assumptions. The majority of Poles are convinced about the Church’s influence in various spheres of public life, including the political sphere. This view is predominant among almost two thirds of adult Poles, but also among the youth (even to a somewhat greater extent). This means that the Church is perceived by part of Polish society as a quasi‑political institution, or at least one that attempts to fulfill political functions. This view, which is quite popular among Poles, has been maintained at a relatively stable level since 1989. Among those who believe that the Church takes up too much space in the public life of Poland are found those people in whom every reference to public matters results in a rejection reaction, as well as among those who take on a moderate attitude, who consider that it would be better if the Church were less involved in matters of public life, particularly political. Most Poles accepts the principle of separation of Church and state, even though close to half of those surveyed have nothing against authorities who follow the Catholic social teaching. The views of many Poles on the place and role of the Church in the public life of the nation are to a certain extent ambivalent, and even inconsistent and incoherent. A major subject of public controversy is the presence of religious symbols in public life space, although most of Polish society speaks about such symbols with approval.

Keywords

EN

Church; public life; the Church and politics; religious symbols

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: Politeja : Pismo Wydziału Studiów Miedzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Year: 2017
• Issue: 46
• Pages: 141-166

Contributors

author

Mariański Janusz

References

• Boguszewski R., Religia i religijność Polaków w zmieniającym się społeczeństwie, [w:] Życie po zmianie. Warunki życia i satysfakcje Polaków, red. K. Zagórski, Warszawa 2009.
• Boguszewski R., Zmiany w zakresie wiary i religijności Polaków po śmierci Jana Pawła II, Komunikat z badań CBOS, nr BS/49/2012, Warszawa 2012.
• Borowik I., Religijność w Polsce okresu transformacji – na tropach zmian, [w:] Polska początku XXI wieku. Przemiany kulturowe i cywilizacyjne, red. K. Frysztacki, P. Sztompka, Warszawa 2012.
• Dobrzyńska A., Gierech P., W dwadzieścia lat później. Polacy o Janie Pawle II i jego nauczaniu w rocznicę pielgrzymki do wolnej Polski, Komunikat z badań CBOS, nr BS/65/2011, Warszawa 2011.
• Drozdowski R., Demokratyczne społeczeństwo obywatelskie w Polsce w obecnych warunkach funkcjonowania państwa, [w:] Religia i Kościół w społeczeństwie demokratycznym i obywatelskim w Polsce. Między losem a wyborem, red. J. Baniak, Poznań 2012.
• Feliksiak M., Oceny instytucji publicznych, Komunikat z badań CBOS, nr BS/141/2014, Warszawa 2014.
• Gierech P., Kilka uwag o polskiej młodzieży początku XXI wieku, „Teologia Polityczna” 2009‑2010, nr 5.
• Grabowska M., Religijność i Kościół w procesie transformacji w Polsce, [w:] Pierwsza dekada niepodległości. Próba socjologicznej syntezy, red. E. Wnuk‑Lipiński, M. Ziółkowski, Warszawa 2001.
• Hipsz N., Polaków obraz rzeczywistości parafialnej, Komunikat z badań CBOS, nr BS/144/2011, Warszawa 2011.
• Inglehart R. (ed.), Changing Human Beliefs and Values, 1981‑2007. A Cross‑Cultural Sourcebook based on the World Values Surveys and European Values Studies, Chichester 2010.
• Jarosz M., Jaka Polska? [Wstęp], [w:] Polacy we wspólnej Europie. Dysproporcje materialne i społeczne, red. M. Jarosz, Warszawa 2011.
• Kerševan M., Europejczycy jutra. Chrześcijanie bez Kościoła – ludzie bez wiary, „Przegląd Powszechny” 2000, nr 11 (numer specjalny).
• Kwestionariusz wywiadu EVS 2008, [w:] Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, red. A. Jasińska‑Kania, Warszawa 2012.
• Libiszowska‑Żółtkowska M., Socjologia religii w Polsce – historia i współczesność, [w:] Studia nad życiem społeczno‑kulturalnym Polaków w Niemczech, red. W. Misiak, J. Surzykiewicz, Toruń 2012, Człowiek, Środowisko Życia, Edukacja.
• Mariański M., Kościół katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego. Studium socjologiczne, Toruń 2013.
• Marody M., Mandes S., Przemiany polskiej religijności, [w:] Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, red. A. Jasińska‑Kania, Warszawa 2012.
• Michnik A., Wściekłość i wstyd, Warszawa 2005.
• Ochocki A., Kościół katolicki a sprawy publiczne w Polsce, [w:] Kościół katolicki na początku trzeciego tysiąclecia w opinii Polaków, red. W. Zdaniewicz, S.H. Zaręba, Warszawa 2004, Studia Socjologiczno‑Religijne, nr 23.
• Opinie Polaków o Kościele 2010, Komunikat z badań TNS OBOP (grudzień 2010), Warszawa 2010.
• Pollack D., Religion und Politik in den postkommunistischen Staaten Ostmittel‑ und Osteuropas, „Aus Politik und Zeitgeschichte” 2002, Vol. B 42‑43, s. 18‑22.
• Pollack D., Das Verhältnis von Religion und Politik in den postkommunistischen Staaten Ostmittel– und Osteuropas und seine Auswirkungen auf die Vitalität des religiösen Feldes, [w:] Politik und Religion, Hrsg. M. Minkenberg, U. Willems, Wiesbaden 2003, Politische Vierteljahresschrift. Sonderheft, 33.
• Postawy Polaków wobec Kościoła i Konkordatu w lutym i marcu 1997 roku, Komunikat z badań OBOP (marzec 1997), Warszawa 1997.
• Roguska B., Opinie o działalności Kościoła, Komunikat z badań CBOS, nr BS/37/2007, Warszawa 2007.
• Roguska B., Obecność krzyża w przestrzeni publicznej, Komunikat z badań CBOS, nr BS/153/2011, Warszawa 2011.
• Sprawa obecności krzyża w Sejmie, Komunikat z badań CBOS, nr BS/141/1997, Warszawa 1997.
• Szafraniec K., Młodzi 2011, Warszawa 2011.
• Szawiel T., Kościół polski widziany z zewnątrz, „Przegląd Powszechny” 2000, nr 11 (numer specjalny).
• Wyniki badania „Aktualne problemy i wydarzenia”, Komunikat z badań CBOS, nr 258 (do użytku wewnętrznego), Warszawa 2011.
• Wyniki badania „Aktualne problemy i wydarzenia”, Komunikat z badań CBOS, nr 293 (do użytku wewnętrznego), Warszawa 2014.
• Zaręba S.H., Treści religijne w przestrzeni publicznej. Kompozycja czy dekompozycja?, [w:] Lokalna wspólnota wyobrażona. Warszawa i jej mieszkańcy 2010, red. S.H. Zaręba, Warszawa 2012.
• Żukowski T., Podsumowanie, [w:] Wartości Polaków a dziedzictwo Jana Pawła II, red. tenże, Warszawa 2009.

Identifiers

DOI

10.12797/Politeja.14.2017.46.07