Internet w życiu społecznym – nadzieje, obawy, krytyka

• Authors: Marta Juza

Title variants

EN

The Internet in Social Life: Expectations, Concerns, Critique

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Upowszechnienie się Internetu w życiu społecznym budziło wielkie oczekiwania. Z Internetem wiązano nadzieje na demokrację procesu tworzenia i dostępu do informacji oraz na wzmocnienie aktywności ludzi w kwestiach społecznych i politycznych. Oczekiwania te jednak się nie spełniły. Wynika to z tego, że znaczna część komunikacji internetowej została zapośredniczona przez prywatne firmy. Dążą one przede wszystkim do osiągnięcia zysku finansowego. W tym celu mogą zbierać dane na temat różnych osób, naruszać dobra innych ludzi, ograniczać użytkownikom dostęp do informacji, utrudniać mobilizację społeczną i protesty wobec władzy. Współczesny Internet wygląda zatem inaczej niż wyobrażano sobie w początkach jego popularności. Refleksja na ten temat ujawnia istnienie ważkich problemów społecznych, takich jak: komercjalizacja życia publicznego, rozproszenie i fragmentaryzacja społeczeństwa, inwigilacja i rozbudowany nadzór nad jednostkami. Pojawia się w związku z tym pytanie, czy współczesne społeczeństwo potrzebuje nowego podejścia teoretycznego, które miałoby charakter krytyczny.

EN

Proliferation of the Internet in social life aroused great hopes. The Internet was expected to democratize the process of creating and accessing information, as well as to enhance the activity in social and political matters. These expectations were not fulfilled, because a large part of communication on the Web was mediated by private businesses, whose main goal is financial gain. To this purpose, they may collect data regarding their users, infringe on their goods, limit the users’ access to information and make the social mobilization and protests against power more difficult. Contemporary Internet is, therefore, different from what had been imagined in the beginning of its popularity. This brings to light many important social problems, such as commercialization of public life, fragmentation and dispersion of societies, invigilation and elaborate surveillance over individuals. A question arises, whether contemporary society does not need a new, critical theoretical approach.

Keywords

PL

Internet; kultura Internetu; sieć komunikacyjna; indywidualizm; nadzór

EN

Internet; culture of the Internet; communication network; individualism; surveillance

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2016
• Issue: 1(220)
• Pages: 199-221

Contributors

author

Marta Juza

• Instytutu Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków

References

• Aboujaoude, Elias. 2012. Wirtualna osobowość naszych czasów. Mroczna strona e-osobowości. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Barabási, Albert-László i Eric Bonabeau. 2003. Scale-Free Networks. „Scientific American” 288: 50–59.
• Batorski, Dominik. 2013. Polacy wobec technologii cyfrowych – uwarunkowania dostępności i sposobów korzystania. http://ce.vizja.pl/en/issues/volume/7/issu- e/4#art316 [dostęp 30.06.2015].
• Battelle, John. 2006. Szukaj. Jak google i konkurencja wywołali biznesową i kulturową rewolucję. Warszawa: WN PWN.
• Bauman, Zygmunt i David Lyon. 2013. Płynna inwigilacja. Rozmowy. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Benkler, Yochai. 2008. Bogactwo sieci. Jak produkcja społeczna zmienia rynki i wolność. Warszawa: WAiP.
• Bollier, David. 2001. Public Assets, Private Profits. Reclaiming the American Commons in the Age of Market Enclosure. Washington DC: New America Foundation.
• Castells, Manuel. 2003. Galaktyka Internetu. Refleksje nad biznesem, Internetem i społeczeństwem. Tłum. T. Hornowski. Poznań: Rebis.
• Castells, Manuel. 2013a. Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze internetu. Tłum. O. Siara. Warszawa: WN PWN.
• Castells, Manuel. 2013b. Władza komunikacji. Tłum. P. Tomanek, J. Jedliński. Warszawa: WN PWN.
• Dyson, Esther. 1999. Wersja 2.0. Przepis na życie w epoce cyfrowej. Warszawa: Prószyński i S-ka.
• Filiciak, Mirosław. 2013. Media, wersja beta. Film i telewizja w czasach gier komputerowych i internetu. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
• Foucault, Michel. 1998. Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Tłum. T. Komendant. Warszawa: Aletheia.
• Foucault, Michel. 2002. Porządek dyskursu. Tłum. M. Kozłowski. Gdańsk: Słowo, obraz, terytoria.
• Friedman, Thomas L. 2001. Lexus i drzewo oliwne. Zrozumieć globalizację. Tłum. T. Hornowski. Poznań: Rebis.
• Friedman, Thomas L. 2006. Świat jest płaski. Krótka historia XXI wieku. Tłum. T. Hornowski. Poznań: Rebis.
• Gillmor, Dan. 2004. We the Media. Grassroots Journalism By the People, For the People. O’Reilly Media.
• Habermas, Jürgen. 1989. The Structural Transformation of the Public Sphere. An Inquiry into a Category of Bourgeois Society. Cambridge.
• Heil, Bill i Jan Mikolaj Piskorski. 2009. New Twitter Research. Men Follow Men and Nobody Tweets. „Harvard Business Review”, June 2009. https://hbr.org/2009/06/ new-twitter-research-men-follo [dostęp 03.07.2015].
• Himanen, Pekka. 2001. The Hacker Ethic and the Spirit of the Information Age. New York: Random House Trade Publishers.
• Horkheimer, Max i Theodor Adorno. 1994. Dialektyka Oświecenia. Fragmenty filozoficzne. Tłum. M. Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Innis, Harold. 1991. The Bias of Communication. University of Toronto Press.
• Jawłowska, Aldona. 1975. Drogi kontrkultury. Warszawa: PIW.
• Jemielniak, Dariusz. 2013. Życie wirtualnych dzikich. Netnografia Wikipedii, największego projektu współtworzonego przez ludzi. Warszawa: Poltext.
• Jenkins, Henry. 2007. Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów. Tłum. M. Bernatowicz, M. Filiciak. Warszawa: WAiP.
• Kerckhove, Derrick de. 2001. Inteligencja otwarta. Narodziny społeczeństwa sieciowego. Tłum. A. Hildebrandt. Warszawa: MIKOM.
• Kim, Jin. 2012. The Institutionalization of YouTube: From user-generated content to professionally generated content. „Media Culture Society” vol. 34, nr 1: 53–67.
• Krzysztofek, Kazimierz. 2014. Społeczeństwo w XXI wieku: rozproszenie I nadzór. Analiza dwóch trendów. „Studia Socjologiczne” nr 1: 19–44.
• Lanier, Jaron. 2013. Who Owns the Future?. New York: Simon & Schuster.
• Lasch, Christopher. 1976. The Culture of Narcissism: American Life in an Age of Diminishing Expectations. New York: Norton & Company Inc.
• Leigh, David, Luke Harding. 2013. WikiLeaks Inside Julian Assange’s War on Secrecy. London: Guardian Books and Faber&Faber.
• Levine, Robert. 2012. Free Ride. How Digital Parasites Are Destroying the Culture Business and How the Culture Business Can Fight Back. New York: Anchor Books.
• Lévy, Pierre. 2000. Collective Intelligence: Mankind’s Emerging World in Cyberspace. New York.
• Lyon, David. 2007. Surveillance Studies. An Overview. Cambridge: Polity.
• Marcuse, Herbert. 1991. Człowiek jednowymiarowy. Badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego. Tłum. W. Gromczyński. Warszawa: PWN.
• Marody, Mirosława. 2015. Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Scholar.
• Merton, Robert. 2002. Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Tłum. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski. Warszawa: WN PWN.
• Morozov, Evgeny. 2011. The Net Dilusion. The Dark Side of Internet Freedom. London: Penguin Books.
• Morozov, Evgeny. 2013. To Save Everything, Click Here. Technology, Solutionism and the Urge to Fix Problems that Don’t Exist. London: Penguin Books.
• Naím, Moisés. 2013. The End of Power: From Boardrooms to Battlefields and Churches to States, Why Being In Charge Isn’t What It Used to Be. Basic Books.
• Nielsen, Jakob. 2006. Participation Inequality: Encouraging More Users to Contribute, http://www.useit.com/alertbox/participation_inequality.html [dostęp 30.06.2015].
• Olcoń-Kubicka, Marta. 2009. Indywidualizacja a nowe formy wspólnotowości. Warszawa: Scholar.
• O’Reilly, Tim. 2007. What Is Web 2.0: Design Patterns and Business Models for the Next Generation of Software. „Communications & Strategies” 65: 17–37.
• Orliński, Wojciech. 2013. Internet. Czas się bać. Warszawa: Agora SA.
• Pariser, Eli. 2012. The Filter Bubble: How the New Personalized Web Is Changing How We Read and What We Think. Penguin Books.
• Rheingold, Howard. 1993. The Virtual Community. Homesteading on the Electronic Frontier. Cambridge.
• Rheingold, Howard. 2002. Smart Mobs. The Next Social Revolution. Transforming Cultures and Communities in the Age of Instant Access. Cambridge: Basic Books.
• Roszak, Theodore. 1995. The Making of the Counter Culture. University of California Press.
• Rothert, Agnieszka. 2001. Demo-net. Wirtualna projekcja rzeczywistości. Warszawa: Scholar.
• Szacki, Jerzy. 2002. Historia myśli socjologicznej. Warszawa: WN PWN.
• Szlendak, Tomasz. 2006. Nefemerydy w Morzu Sieciowym. Ucieczka emocji z klatki postprywatności. „Kultura i Społeczeństwo” 1–2: 105–128.
• Tapscott, Don, Anthony D. Williams. 2008. Wikinomia. O globalnej współpracy, która zmienia wszystko. Warszawa: WAiP.
• Thompson, Clive. 2014. Smarter Than You Think: How Technology Is Changing Our Minds for the Better. New York: Penguin Books.
• Touraine, Alain. 2013. La Fin des Sociétés. Paris: Seuil.
• Turkle, Sherry. 2013. Samotni razem. Dlaczego oczekujemy więcej od zdobyczy techniki, a mniej od siebie nawzajem. Tłum. M. Cierpisz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Shirky, Clay. 2010. Cognitive Surplus. How Technology Makes Consumers into Collaborators. New York.
• Stoll, Clifford. 2000. Krzemowe remedium. Garść rozważań na temat infostrady. Tłum. T. Hornowski. Poznań: Rebis.
• Wellman, Barry i Lee Rainie. 2012. Networked. The New Social Operating System. Massachusetts: The MIT Press.
• Wu, Tim. 2011. The Master Switch. The Rise and Fall of Information Empires. New York: Vintage Books.
• Zybertowicz, Andrzej. 2015. Technonauka i przyszłość władzy. W: A. Zybertowicz i in. (red.). Samobójstwo Oświecenia? Jak neuronauka i nowe technologie pustoszą ludzki świat. Kraków: Wydawnictwo Kasper, s. 357–410.
• Żakowski, Jacek. 2009. Chamstwo hula w internecie. „Gazeta Wyborcza” 10.08.2009. http://wyborcza.pl/1,75968,6910142,Chamstwo_hula_w_internecie.html [dostęp 18.11.2015].