Z zagadnień leksyki ekspresywnej – syc, czyli skąpiec

• Authors: Renata Kucharzyk

Title variants

EN

Issues in expressive lexicon – syc, or miser

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper examines the word syc, which in its primary meaning denotes a mean, stingy person. A member of the group of expressive designations for people, this lexical unit can be found in the speech of the inhabitants of south-eastern Poland. It is unknown to standard Polish; contemporary dictionaries do not contain a similar entry, but its presence in the language is confirmed by historical sources. It belongs to the colloquial variant of Polish and occurs almost exclusively in those linguistic contacts which emerge in casual situations. The word is well established in the vocabulary of the inhabitants of south-eastern Poland, as is witnessed by its rich lexical family: sycowaty, sycowski ‘miserly’, sycostwo ‘miserliness’, sycować ‘to act miserly’. The lexeme syc is an example of a unit which has survived since the Old Polish period thanks to dialects, and then penetrated into the colloquial variant of Polish, even if restricted to a limited territory.

• Publisher: Księgarnia Akademicka
• Journal: LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
• Year: 2012
• Issue: 2(14)
• Pages: 163-173

Contributors

author

Renata Kucharzyk

References

• Cieślikowa A. [przy współudziale J. Szymowej i K. Rymuta], 2000, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 1: Odapelatywne nazwy osobowe, Kraków. Czesak A., 2004, Ekspresywizmy osobowe w gwarach Małopolski górzystej (od Żywiecczyzny po Pieniny) na tle kultury ludowej, Kraków (niepublikowana rozprawa doktorska). Grabias S., 1981, O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo, Lublin. Grzenia J., 2006, Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa. Kaczmarczyk K., 1904, Podania ludowe w Wiśniczu i okolicy, „Materiały Antropologiczne, Archeologiczne i Etnograficzne AU” VII/2, s. 122–140. Karaś M., 1968, Nazwa miejscowa Szyce (i przyrostek zdrabniający -c), „Język Polski” XLVIII, s. 7–12. Kąś J., 1994, Kulturowy stereotyp mężczyzny i kobiety w środowisku wiejskim (na materiale gwar orawskich), [w:] J. Anusiewicz, K. Handke (red.), Język a kultura, t. 9: Płeć w języku i kulturze, Wrocław, s. 119–130. Kąś J., 2002, Wizerunek mężczyzny i kobiety w tradycyjnej społeczności wiejskiej (na materiale gwar orawskich), [w:] M. Skarżyński, M. Szpiczakowska (red.), Rozmaitości językowe ofiarowane prof. dr. hab. Januszowi Strutyńskiemu z okazji Jego jubileuszu, Kraków, s. 101–109. Kowalska A., 2001, Ludowe słownictwo ekspresywne a polszczyzna ogólna, [w:] A. Kowalska, Studia nad dialektem mazowieckim, Warszawa, s. 291–297. Kucharzyk R., 2010, Słownictwo odantroponimiczne w gwarach polskich, Kraków. Machek V., 1968, Etymologický slovník jazyka českého, Praha. Masłowska E., 1988, Derywacja semantyczna rzeczowników ekspresywnych, Wrocław. Piechnik A., 2009, Wizerunek kobiety i mężczyzny w językowym obrazie świata ludności wiejskiej (na przykładzie gminy Zakliczyn nad Dunajcem), Kraków. Rejter A., 2006, Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo-komunikacyjne konteksty potoczności, Katowice. Rospond S., 1969, O leksykografii nazewniczej, „Język Polski” XLIX, s. 50–57. Rospond S., 1984, Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław. Rymut K., 1994, Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych, t. IX (St–T), Kraków. Rymut K., 2001, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków. SGPPAN: Słownik gwar polskich, t. I, red. M. Karaś, J. Reichan, t. II–V, red. J. Reichan, S. Urbańczyk, t. VI, red. J. Okoniowa, J. Reichan, t. VII, red. J. Okoniowa, J. Reichan, B. Grabka, t. I–III, Wrocław, t. IV–VII, Kraków 1977–. SKarł: J. Karłowicz, Słownik gwar polskich, Kraków 1900–1911. SW: J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, Warszawa 1900–1927. Smoczyński P., 1969, Jeszcze o nazwach Mazowsze i Szyce, „Język Polski” XLIX, s. 135–136. SSJČ: B. Havránek (red.), Słowník spisovného jazyka českého, Praha 1966. Urbańczyk S., 1971, Jeszcze jedna etymologia Szyc, „Język Polski” LI, s. 146–147. M. Grzegórzek, Słownik gwary Woli Rzędzińskiej, www.polonline.pl/index.php?action=gwara, 8.11.2011. T. Czesak, Słownik gwary miejscowości Uszew www.gimnazjum.uszew.pl/gimnazjum_uszew_2/prace_nauczycieli/slownik_gwary.php, 8.11.2011. H. Karaś, Słowniczek wyrazów gwarowych typowych dla Bugaja i okolic www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=mapa-serwisu&l2=&l3=&l4=ziemia-biecka-slowniki-mwr, 8.11.2011. mportalik.net.pl/viewtopic.php?p=172414&sid=08c381f40a8f37ceaffcb30eb6e74ef3, 20.01.2012. www.pcsp.pl/forum/index.php?topic=68.15, 26.10.2011. chan.polfurs.org/p/res/16–100.html, 20.01.2012. migotka-16.blog.pl/archiwum/?rok=2004&miesiac=9=, 20.01.2012. www.parkiet.com/forum/viewtopic.php?t=53333&postdays=0&postorder=asc&start=480&sid=0d45f2eaf719542765c3475c3cc9b8b7, 20.01.2012. www.sportfan.pl/artykul/14715/znany-pilkarz-to-gapa-pomylil-koszulki, 20.01.2012. www.intarnet.pl/www1.atlas.okay.pl/index_full.html?action=full&id=1745, 20.01.2012. www.sportowefakty.pl/zuzel/2008/11/18/rafal-okoniewski-bylem-zszokowany/, 20.01.2012. www.hej.mielec.pl/sport2/pilka-nozna/go::2:kpage/art519.html, 20.01.2012. peace-4-all-friends.blog.pl/nocka,5262653,n, 20.01.2012. strych.wordpress.com/, 20.01.2012. www.tpi.poznan.pl/fora/index.php?topic=822.15, 20.01.2012. www.sprstal.mielec.pl/archiwum/comment.php?what=news&id=341, 06.03.2012. www.sjp.pl/syc, 8.11.2011. bron.iweb.pl/printview.php?t=56032&start=0&sid=f66ddcd29d4e0da9cd06d359850805b7, 20.01.2012. www.aparaty.tradycyjne.net/51337-diafine___wieczny_wywolywacz.html, 20.01.2012. www.forum.e-mama.pl/viewtopic.php?p=3825912, 20.01.2012. www.oobe.pl/park/lofiversion/index.php?t1466.html, 20.01.2012.