Niepełnosprawność i złożoność

• Authors: Seweryn Rudnicki

Title variants

EN

Disability and Complexity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest zaadaptowanie elementów tzw. teorii złożoności (complexity theory) do analizy działania systemu instytucjonalnego wsparcia osób niepełnosprawnych w Polsce. Zgodnie z główną tezą tekstu, wytwarzanie przez systemy instytucjonalne złożoności i obciążanie koniecznością jej redukowania samych osób niepełnosprawnych jest istotnym mechanizmem ich dyskryminacji. Dodatkowo, podstawowe problemy związane z efektywnością funkcjonowania instytucjonalnego wsparcia wynikają z nieumiejętnego radzenia sobie przez system instytucjonalny ze złożonością zjawiska, jakim jest niepełnosprawność. Empirycznej ilustracji do stawianych tez dostarczają dane zebrane w trakcie 60 wywiadów pogłębionych oraz 2 warsztatów, przeprowadzonych z ekspertami w dziedzinie niepełnosprawności. Przeprowadzona analiza nie tylko wzbogaca refleksję nad niepełnosprawnością o nowe wątki teoretyczne, ale także wskazuje kierunki pożądanych zmian w obszarze polityki społecznej.

EN

The purpose of the article is to adapt elements of the so-called complexity theory to analyzing the operations of the system of institutional support for disabled persons in Poland. According to the main thesis of the article, complexities produced by the institutional systems and putting the burden of reducing it on the disabled persons themselves is an important mechanism of discrimination. Additionally, the basic problems related to the effectiveness of institutional support result from lack of competence in the institutional system’s dealing with the complexity of the phenomenon of disability. An empirical illustration of the thesis is drawn from the data gathered during 60 interviews and 2 workshops, conducted with the experts in the field of disability. The analysis not only contributes new theoretical insights to the reflection on disability, but it also indicates the direction of desirable developments in social policy.

Keywords

PL

niepełnosprawność; złożoność; teoria złożoności; instytucje

EN

disability; complexity; complexity theory; institutions

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2014
• Issue: 2(213)
• Pages: 43-61

Contributors

author

Seweryn Rudnicki

• Akademia Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica, Wydział Humanistyczny, ul. Gramatyka 8a, 30-071 Kraków

References

• Aftelowicz, Łukasz i Krzysztof Piotrowicz. 2013. Maszyny społeczne. Wszystko ujdzie, o ile działa. Warszawa: WN PWN.
• Barnes, Colin. 2000. A Working Social Model? Disability, Work and Disability Politics in the 21st Century. „Critical Social Policy” 20 (4): 441–457.
• Barnes, Colin. 2012. Understanding the Social Model of Disability: Past, Present and Future. W: N. Watson, A. Roulstone i C. Thomas (red.). Routledge Handbook of Disability Studies. London and New York: Routledge, s. 12–29.
• Bartkowski, Jerzy. 2013. Położenie społeczno-ekonomiczne osób niepełnosprawnych w Polsce. Raport ekspercki na podstawie danych zastanych i najnowszych badań. Raport przygotowany w ramach projektu „Od kompleksowej diagnozy sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce do nowego modelu polityki społecznej wobec niepełnosprawności”. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica. Niepublikowany manuskrypt.
• Blumer, Herbert. 1954. What Is Wrong With Social Theory. „American Sociological Review” 18: 3–10.
• Bucholc, Marta. 2013. Złożoność nie do udźwignięcia: utopie jedności, utopie różnicy. „Studia Socjologiczne” 4 (211): 19–33.
• Byrne, David. 1998. Complexity Theory and the Social Sciences. An Introduction. London: Routledge.
• Drozdowski, Rafał i Tomasz Szlendak. 2013. Socjologia wobec złożoności współczesnego świata. „Studia Socjologiczne” 4 (211): 8–17.
• Dudzińska, Agnieszka. 2010. Życie z niepełnosprawnością w Warszawie 2010. Raport z badań diagnostycznych. Warszawa: Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Dzieci z Zespołem Downa „Bardziej Kochani”.
• French, Sally i John Swain. 2012. Working With Disabled People in a Policy and Practice. London: Palgrave Macmillan.
• Gąciarz, Barbara. 2013. Polityka społeczna w działaniu. Instytucjonalne uwarunkowania sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce. Raport przygotowany w ramach projektu „Od kompleksowej diagnozy sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce do nowego modelu polityki społecznej wobec niepełnosprawności”. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica. Niepublikowany manuskrypt.
• Gąciarz, Barbara, Antonina Ostrowska i Włodzimierz Pańków. 2008. Integracja społeczne i aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych zamieszkałych w małych miastach i na terenach wiejskich. Uwarunkowania sukcesów i niepowodzeń. Warszawa: MPiPS.
• Gell-Mann, Murray. 1997. Kwark i jaguar. Przygody z prostotą i złożonością. Warszawa: Wydawnictwo CIS.
• Krajewski, Marek. 2013. Przeciwzłożoność. Polityki prostoty. „Studia Socjologiczne” 4 (211): 36–50.
• Królewski, Jarosław. 2013. Dostępność i użyteczność w sieci. Aplikacje i serwisy internetowe w kontekście osób niepełnosprawnych. Raport przygotowany w ramach projektu „Od kompleksowej diagnozy sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce do nowego modelu polityki społecznej wobec niepełnosprawności”. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica. Niepublikowany manuskrypt.
• Kubicki, Paweł. 2013. Najlepsze praktyki instytucjonalnego wsparcia osób niepełnosprawnych na poziomie społeczności lokalnych i regionalnych, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów edukacji powszechnej, doradztwa i kształcenia zawodowego, pośrednictwa na rynku pracy. dostępu do kultury, korzystania z transportu publicznego. Raport przygotowany w ramach projektu „Od kompleksowej diagnozy sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce do nowego modelu polityki społecznej wobec niepełnosprawności”. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica. Niepublikowany manuskrypt.
• Livneh, Hanoch i Randall M. Parker. 2005. Psychological Adaptation to Disability: Perspectives From Chaos Theory and Complexity Theory. „Rehabilitation Counseling Bulletin” 49 (1): 17–28.
• Luhmann, Niklas. 2007. Systemy społeczne. Zarys ogólnej teorii. Tłum. Michał Kaczmarczyk. Kraków: Nomos.
• Manson, Steven M. 2001. Simplifying Complexity: A Review of Complexity Theory. „Geoforum” 32: 405–414.
• McKelvey, Bill. 1999. Avoiding Complexity Catastrophe in Coevolutionary Pockets: Strategies For Rugged Landscapes. „Organization Science” 10 (3): 294–321.
• Medd, Will. 2002. Complexity and the Social World. „International Journal of Social Research Methodology” 5 (1): 71–81.
• Nowak, Andrzej, Wojciech Borkowski i Katarzyna Winkowska-Nowak. 2009. Układy złożone w naukach społecznych. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Scholar.
• Olivier, Michael i Colin Barnes. 2012. The New Politics of Disablement. London, New York: Palgrave Macmillan.
• Phelan, Steven E. 2001. What Is Complexity Science, Really? „Emergence” 3 (1): 120–136.
• Rasch, William. 1991. Theories of Complexity, Complexities of Theories: Habermans, Luhmann, and the Study of Social Systems. „German Studies Review” 14 (1): 65–83.
• Room, Graham. 2011. Complexity, Institutions and Public Policy: Agile Decision-making in a Turbulent World. Cheltenham: Edward Elgar.
• Rudnicki, Seweryn. 2013. Szanse na integrację społeczną i dobrobyt osób z niepełnosprawnościami. Uwarunkowania społeczne, ekonomiczne i prawnoinstytucjonalne realizacji polityki integracyjnej w Polsce. Raport przygotowany w ramach projektu „Od kompleksowej diagnozy sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce do nowego modelu polityki społecznej wobec niepełnosprawności”. Kraków: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica. Niepublikowany manuskrypt.
• Sojak, Radosław. 2013. Socjologiczny syndrom Műnchhausena. Złożoność w teorii i praktyce. „Studia Socjologiczne” 4 (211): 51–66.
• Stein, Johan. 1997. How Institutions Learn: A Socio-Cognitive Perspective. „Journal of Economic Issues” 31 (3): 729–740.
• Szydłowski, Marek i Paweł Tambor. 2010. Złożoność. W: Encyklopedia fi lozofi i przyrody. Wyszukana 20.01.2014 na: http://www.kul.pl/hasla-nadeslane,art_20941.html.
• Urry, John. 2005. The Complexities of the Global. „Theory, Culture and Society” 22 (5): 235–254.
• Wang, Qing i Nick von Tunzelman. 2000. Complexity and the Functions of the Firm: Breadth and Depth. „Research Policy” 29: 805–818.
• Warren, Keith, Cynthia Franklin i Calvin L. Streeter. 1998. New Directions in Systems Theory: Chaos and Complexity. „Social Work” 43 (4): 357–372.
• Waszkielewicz, Aleksander. 2008. Dostęp do świadczeń w ramach funduszy strukturalnych. W: Polska droga do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych ONZ. Kraków: Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego.
• White, Leroy. 2001. ‘Effective Governance’ Through Complexity Thinking and Management Science. „System Research and Behavioral Science” 18: 241–257.
• Wojtowicz-Pomierna, Alicja. 2010. Polityka państwa wobec osób niepełnosprawnych: dylematy systemowe. W: A. I. Brzezińska, R. Kaczan i K. Smoczyńska (red.). Diagnoza potrzeb i modele pomocy dla osób z ograniczeniami sprawności. Warszawa: Scholar, s. 267–281.
• WHO. 2001. International Classifi cation of Functioning, Disability and Health. Geneva: World Health Organization.
• WHO. 2011. World Report on Disability. Geneva: World Health Organization.
• Woźniak, Zbigniew. 2008. Niepełnosprawność i niepełnosprawni w polityce społecznej. Społeczny kontekst medycznego problemu. Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.