Upoważnienia habitualne (facultates habituales) - wprowadzenie do problematyki

• Authors: Skonieczny Piotr

Title variants

EN

Habitual faculties (facultates habituales) - an introduction to the problematic

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This article presents the problematic concerning habitual faculties (facultates habituales). The Author applies the concept of power-conferring norms or norms of competence from legal theory. There follows a presentation of the evolution of habitual faculties from a privilege (cf canon 66 of the 1917 Code) to the power of governance (cf canon 132 of the 1983 Code). According to the Author, the term facultates is ambiguous. He distinguishes facultates in a strict sense (only these are power-conferring and “habitual” in the sense of canon 132), from facultates in a larger sense (e.g. faculties to hear confessions). There are two structural elements: the existing hierarchical relationship between the higher and lower instances, and the objective, i.e. the enlargement of the competence of the lower instance. The Author comments on these elements and, nally, presents some di culties to be solved.

Artykuł przedstawia problematykę dotyczącą upoważnień habitualnych (facultates habituales). Autor odwołuje się do koncepcji norm kompetencyjnych z teorii prawa. Następnie ukazuje ewolucję upoważnień habitualnych od przywileju (por. kan. 66 kodeksu z 1917 roku) do władzy rządzenia (por. kan. 132 kodeksu z 1983 roku). Według autora termin facultates jest niejednoznaczny. Odróżnia on facultates w sensie ścisłym (tylko te są kompetencyjne i „habitualne” w rozumieniu kan. 132) od facultates w sensie szerokim (np. uprawnienie do słuchania spowiedzi). Są dwa elementy konstrukcyjne upoważnień habitualnych – uprzedni stosunek hierarchiczny między podmiotem wyższym i niższym w strukturze oraz cel, tj. poszerzenie kompetencji podmiotu niższego. Autor komentuje te elementy, a w końcu przedstawia pewne trudności, które domagają się rozwiązania.

Keywords

PL

uprawnienia habitualne; can. 132; kodeks prawa kanonicznego 1983

EN

habitual faculties; can. 132; Code of Canon Law 1983

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Annales Canonici
• Year: 2016
• Volume: 12
• Pages: 155-182

Dates

printed

2016-11-01

Contributors

author

Skonieczny Piotr

References

• Źródła
• Codex Iuris Canonici, Pii X P.M. iussu digestus, Benedicti P. XV auctoritate promulgatus, AAS 9 (1917/II), s. 1–521.
• Sacra Congregatio Consistorialis, Decretum Proxima sacra circa quasdam Ordinariorum facultates, 25.04.1918, AAS 10 (1918), s. 190–192.
• Sacra Congregatio Consistorialis, Responsum de facultate applicandi missas in favorem seminariorum, 1.07.1918, AAS 10 (1918), s. 325.
• Pius XI, Motu proprio Post datam de Ordinariorum facultatibus quinquennalibus, 20.04.1923, AAS 15 (1923), s. 193–194.
• Secretaria Status, Rescriptum ponti cium Cum admotae Supremis Moderatoribus Religionum clericalium iuris Ponti cii atque Abbatibus Praesidibus Con- gregationum Monasticarum facultates quaedam ab Apostolica Sede delegantur, 6.11.1964, AAS 59 (1967), s. 374–378.
• Sacra Congregatio de Religiosis, Decretum Religionum laicalium de facultatibus, quae Supremis Moderatoribus Religionum laicalium iuris Ponti cii tribuun- tur, 31.05.1966, AAS 59 (1967), s. 362–364.
• Paulus VI, Litterae apostolicae motu proprio datae Ecclesiae Sanctae Normae ad quaedam exsequenda SS. Concilii Vaticani II Decreta statuuntur, 6.08.1966, AAS 58 (1966) s. 757–787; tłumaczenie z łaciny na polski w: Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Lublin 2006, s. 138–155.
• Coetus studiorum recognoscendis Normis Generalibus Codicis, Sessio III (die- bus 19–23 februarii 1968 habita), „Communicationes” 19 (1987) nr 1, s. 19–67.
• Coetus studii „De Personis physicis et moralibus” (olim: „De Quaestionibus specialibus Libri II”), Sessio VII (diebus 26–30 aprilis 1971 habita), „Communicationes” 22 (1990) nr 1, s. 12–35.
• Coetus studiorum recognoscendis Normis Generalibus Codicis, Canones approbati a Coetu „De Normis Generalibus”, aprile 1973, „Communicationes” 22 (1990) nr 2, s. 259–275.
• Coetus studii „De Normis generalibus deque Personis physicis et iuridicis”, Schema Canonum Libri Primi: Normae generales, Romae 1974, także w: „Communicationes” 23 (1993) nr 1, s. 72–107.
• Coetus studii « De Normis generalibus deque Personis physicis et iuridicis », Sessio XIII (diebus 13–17 maii a. 1974 habita), Comm 23 (1993) nr 1, s. 22–71.
• Pontifcia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Schema canonum Libri I De Normis Generalibus (Reservatum), Città del Vaticano 1977.
• Coetus studiorum „De Normis generalibus”, Series Altera – Sessio II (dd. 23– 27 octobris a. 1979 habita), „Communicationes” 23 (1991) nr 2, s. 166–210.
• Coetus studiorum „De Normis generalibus”, Series Altera – Sessio III (dd. 26 nov. – 1 dec. 1979 habita), „Communicationes” 23 (1991) nr 2, s. 211–243.
• Pontifcia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Schema Codicis Iuris Canonici iuxta animadversiones S.R.E. Cardinalium, Episcoporum Conferentiarum, Dicasteriorum Curiae Romanae, Universitatum Facultatumque ecclesiasti- carum necnon Superiorum Institutorum vitae consecratae recognitum (Patribus Commissionis reservatum), Città del Vaticano 1980.
• Pontifcia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Relatio complectens synthesim animadversionum ab Em.mis et Exc.mis Patribus Commissionis ad novis- simum schema Codicis Iuris Canonici exhibitarum, cum responsionibus a Secretaria et Consutoribus datis (Patribus Commissionis stricte reservata), Città del Vaticano 1981.
• Pontifcia Commissio Codici Iuris Canonici Recognoscendo, Codex Iuris Canonici. Schema novissimum iuxta placita Patrum Commissionis emendatum atque Summo Ponti ci praesentatum, E Civitate Vaticana 25 martii 1982.
• Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, AAS 75 (1983/ II) III–XXX, s. 1–317.
• Congregatio pro Episcopis, Index Facultatum Legatis Ponti ciis tributarum, Città del Vaticano 1986, tłum. z łaciny na włoski on-line: http://www.documen- tacatholicaomnia.eu/03d/sine-data,_Absens,_Index_Facultatum_Legatis_Ponti- ciis_Tributarum,_IT.pdf (26.03.2016).
• Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 18.10.1990, AAS 82 (1990), s. 1045–1364.
• Ioannes Paulus II, Litterae apostolicae motu proprio datae Sacramentorum sanctitatis tutela quibus Normae de gravioribus delictis Congregationi pro Doctri- na Fidei reservatis promulgantur, 30.04.2001, AAS 93 (2001), s. 737–739.
• Congregazione per il Clero, Lettera circolare In data 30 gennaio, Prot. N. 2009 0556, sulle alcune potestà ricevute dal Sommo Ponte ce, 18.04.2009, [w:] Enchiri- dion Vaticanum, vol. 26: Documenti u ciali della Santa Sede (2009–2010), a cura di L. Grasselli, Bologna 2012, s. 286–297, nb. 407–450.
• Segreteria di Stato, Rescritto „ex audientia SS.mi” Il Santo Padre di approvazione dell’art. 126 bis del „Regolamento Generale della Curia Romana”, 7.02.2011, AAS 103 (2011) s. 127–128.
• Congregazione per il Clero, Lettera circolare Facendo seguito sulle linee procedurali per la trattazione dei casi oggetto delle Facoltà speciali, unitamente all’elen- co dei documenti necessari al completamento dell’istruttoria nella fase locale, 17.03.2010, [w:] Enchiridion Vaticanum, vol. 26: Documenti u ciali della Santa Sede (2009–2010), a cura di L. Grasselli, Bologna 2012, s. 1173–1181, nb. 1717–1734; tłumaczenie polskie w: „Prawo Kanoniczne” 54 (2011) nr 3–4, s. 68–76.
• Congregatio pro Doctrina Fidei, Normae de gravioribus delictis, 21.05.2010, AAS 102 (2010), s. 419–434.
• Ioannes Paulus II, Constitutio apostolica Universi dominici gregis de Sede Apostolica vacante deque Romani Ponti cis electione, 22.02.1996, AAS 88 (1996), s. 305–343; zmiany: Benedictus XVI, Literae apostolicae motu proprio datae Con- stitutione apostolica de aliquibus mutationibus in normis de electione Romani Ponti cis, 11.06.2007, AAS 99 (2007), s. 776–777; Benedictus XVI, Literae aposto- licae motu proprio datae Normas nonnullas de nonnullis mutationibus in normis ad electionem Romani Ponti cis attinentibus, 22.02.2013, AAS 105 (2013), s. 253–257. 28. Francesco, Rescritto „ex audientia” L’entrata in vigore sul compimento e l’osse- rvanza della nuova legge del processo matrimoniale, 7.12.2015, „Bollettino – Sala Stampe della Santa Sede” nr 0981 z 11.12.2015; „L’Osservatore Romano” z 12.12.2015, s. 8. Literatura
• Canosa J., Nota: Segretario di Stato: Rescritto „ex audientia Sanctissimi” di conferma di alcune „facoltà straordinarie” al Decano della Rota Romano, 30 settembre 1995, „Ius Ecclesiae” 9 (1997) nr 1, s. 377–381.
• De Poalis V., D’Auria A., Le norme generali. Commento al Codice di Diritto Canonico. Libro Primo, Città del Vaticano 2008.
• García Martín J., Facultades concedidas a los legados ponti cios per la „Congregación para la evangelización de los pueblos”, „Commentarium pro Religiosis et Missionariis” 82 (2001) nr 3–4, s. 317–343.
• García Martín J., Le facoltà abituali secondo la disciplina canonica, „Apollinaris” 74 (2001), s. 659–687.
• García Martín J., Le norme generali del Codex Iuris Canonici, Venezia 2015.
• González Ayesta J., La speci cità delle “facoltà abituali” all’interno della delega (can. 132 CIC ’83), „Ius Ecclesiae” 12 (2000) nr 1, s. 187–208.
• Huels J. M., Permissions, authorizations and faculties in canon law, „Studia Canonica” 36 (2002) nr 1, s. 25–58.
• Huels J. M., Privilege, faculty, indult, derogation. Diverse uses and disputed questions, „The Jurist” 63 (2003) nr 2, s. 213–252.

Identifiers

DOI

dx.doi.org/10.15633/acan.1825