Współczesne „obrzędy – gry – przejścia”. Analiza antropologiczna rytów inicjacyjnych ceremonii chrztu morskiego kolonii letniej

• Authors: Pietrzyk Anna

Title variants

EN

Modern “rituals – games of passage”. Anthropological analysis of the initiation rites of the hazing (“christening”) ceremonies performed at summer holiday camps

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

We współczesnej kulturze Polskiej z tradycyjnej obrzędowości ludowej pozostały jedynie okruchy dawnych mitologii i rytuałów. Brak zinstytucjonalizowanych kulturowo, ontologicznie skutecznych obrzędów o charakterze inicjacyjnym na poszczególnych etapach przechodzenia od dzieciństwa do dorosłości powoduje powstawanie różnych zachowań zastępczych o charakterze formalnym (np. ślubowanie pierwszoklasisty) i nieformalnym (np. zjawisko tzw. „fali” w szkołach i jednostkach wojskowych). Do tego typu zachowań należy ceremonia tzw. „chrztu” morskiego kolonisty. Jest ona zjawiskiem quasi-inicjalnym, współczesnym „obrzędem - grą – przejścia”. Ludyczny charakter ceremonii, nie neguje możliwości analizowania jej w kategoriach kulturowych, jako jednego ze zjawisk współczesnej obyczajowości zaspokajającego specyfi czne potrzeby kulturowe i społeczne młodego pokolenia współczesnego społeczeństwa postindustrialnego.

EN

In contemporary Polish culture, one can fi nd only some remnants of old mythologies and rituals rooted in the traditional folk ceremonial. The lack of culturally institutionalized, ontologically eff ective initiation rituals at individual stages of passing from childhood to adulthood causes diff erent secondary behaviours to appear, both formal and informal ones. These behaviours include the ceremony of a youth camp participant’s “christening”. It is a quasi-initiation ritual, a modern “rite – game of passage”. The ludic character of the ceremony does not exclude it from being analysed in cultural terms, as a phenomenon of contemporary ceremonial satisfying particular cultural and social needs.

Keywords

PL

itt es de pasage; zabawa; folklor; chrzest morski; gra; inicjacja

EN

rittes de pasage; game, folklore

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2014
• Issue: 4
• Pages: 146- 156

Dates

published

2014

Contributors

author

Pietrzyk Anna

• Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Al. Solidarności 105, 00-140 Warszawa

References

• BIBLIOGRAFIA:
• [1] Bartmiński J., Folklor- język- poetyka, Wrocław 1990.
• [2] Buchowski M., Magia i rytuał, Warszawa 1993.
• [3] Cortazar J., Opowiadania zebrane, T. 1-2, Kraków 1977.
• [4] Eliade M., Inicjacja a świat współczesny, [w:] M. Eliade, W poszukiwaniu historii i znaczenia religii, Warszawa 1997.
• [5] van Gennep A., Obrzędy przejścia. Systematyczne studium ceremonii. O bramie i progu, o gościnności adopcji, o ciąży i porodzie, o narodzinach, dzieciństwie i dojrzewaniu i inicjacji, o święceniach kapłańskich i koronacji królów, o zaręczynach i zaślubinach, o pogrzebie i porach roku i o wielu innych rzeczach, Warszawa 2006.
• [6] Huizinga J., Homo ludens- zabawa jako źródło kul tury, Warszawa 1998.
• [7] Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1999.
• [8] Kowalski P, Leksykon znaki świata. Omen przesad, znaczenie, Warszawa - Wrocław 1998.
• [9] Krawczyk-Wasilewska V., AIDS. Studium antropologiczne, Łódź 2000.
• [10] Krawczyk-Wasilewska V., Po 11. września, czyli folklor polityczny jako wyraz globalnego lęku, „Literatura Ludowa" 2003, nr 3.
• [11] Krawczyk-Wasilewska V., Perfekcjonistyczne i regulacyjne funkcje folkloru a proces wychowania dzieci w okresie przed- i wczesnoszkolnym, „Łódzkie Studia Etnograficzne", 1991, T. 30.
• [12] Maj M., Rola Daru w obrzędzie weselnym, Wrocław 1986.
• [13] Moszyński K., Kultura ludowa Słowian, T. 2, Warszawa 1967.
• [14] Olechnicki K., Załęcki R. Słownik socjologiczny, Toruń 1999.
• [15] Ong J. W., Psychodynamika oralności, [w:] Godlewski G., Mencwel A., Sulima R. (red) Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, Warszawa 2003, s. 193-194.
• [16] Robotycki C., Myślenie typu ludowego, „Etnografia Polska" 1985, nr 1.
• [17] Rożek M., Diabeł w kulturze polskiej. Szkice z dziejów motywu i postaci, Warszawa - Kraków 1993.
• [18] Sieradzan J., Ryty przejścia i inicjacje, niegdyś i teraz, [w:] J. Sieradzan (red.), Inicjacje: Społeczne znaczenie sytuacji liminalnych w rytach przejścia, Białystok 2006.
• [19] Simonides D., Folklor Słowny, [w:] M. Biernacka, M. Frankowska, W. Paprocka (red.), Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. 2, Wrocław 1981.
• [20] Stomma L., Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku, Warszawa 1986.
• [21] Tomicka J., Tomicki R. Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka, Warszawa 1975.
• [22] Zadrożyńska A., Powtarzać czas początku, O świętowaniu dorocznych świąt w Polsce, Warszawa 1985.
• NETOGRAFIA:
• [23] Biuro podróży Promotion Club, http://www.p romoclub.pl/pdf-lato/2008/wladyslawowo.pdf,17.05.2009.
• [24] Centrum Kultury Młodzieżowej ,,KANA", http://www.kana.org.pl/rel_ostrowo2004.php,17.05.2009.
• [25] Czapp W., Ceremoniał chrztu morskiego, http://www.zzkp tiof.nw.pl/CEREMONIAl%20CHRZTU%20MORSKIEGO.htm, 21.05.2009.
• [26] Czapp W., Ceremoniał chrztu morskiego, „Biuletyn Morski. Kwartalnik Krajowej Sekcji Morskiej Marynarzy i Rybaków NSZZ >>Solidarność<<", nr 2 (48), Szczecin 2008, http://www.solidamosc.nms.org.pl/pliki/solidamosc/File/BiuletynMorski/2008_02.pdf, 21.05.2009.
• [27] Dom Wczasów Dziecięcych w Wygoninie, http://www.wygonin.pł/index.php?action=content&task=view&itemid=23, 17.05.2009.
• [28] Foltyn M. Drzewo, które powinno uschnać, „Dziennik Zachodni", Gliwice 26 listopada 2004 r., nr 48, http://www.nowamowa.ccm/@media/images/articles/medium/aniaswiderska.jpg, 01.04.2014.
• [29] Foltyn M, http://www.nowamowa.com/wywiady/nadzieja-dla-ludzi-z-zaburzeniami-mowy, 01.04.2014.
• [30] Gry komputerowe: rytuały inicjacji i przynależność plemienna, Cyberkutura.pl. Cyberkulturowy blog informacyjny, http://cyberkultura.wordpress.com/2007/05/10/gry-komputerowe-rytualy-inicjacji-i-przynaleznosc-plemienna/, 25.07.2008.
• [31] Kolonia letnia w Międzywodziu, http://www.g2.i365.pl/turystyka/opisy/13.htm, 17.05.2009.
• [32] Księga Rodzaju (Gn. 2.7), Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003, http://biblia.deon.pl/rozdziaLphp?id=2 01.04.2014.
• [33] Poradnik wychowawcy kolonijnego, http:iiMonia.org.pliprogram-imprez.html , 22.05.2009.
• [34] Siudem I. Przemoc w rytuałach inicjacji szkolnej,
• [35] http://www.lcez.lublin.pl/pliki/Przemoc_w_rytualach_inicjacji_szkolnej.ppt, 27.12.2010.
• [36] Sms-y ciąg dalszy, Bambetle http://bambetle.bloog.pl/id,3571765,title,sms-y-ciag-dalszy,]index.html, 25.07.2008.
• [37] Stowarzyszenie „Okno na świat od najmłodszych lat", http://oknonaswiat.strefa.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Ite-mid=42,17.05.2009.
• [38] Wiącek J., Z certyfikatem Neptuna i Prozerpiny. Koloniści z Podkarpacia w Kołobrzegu, „Nasz Dom Rzeszów. Miesięcznik Społeczno-Kulturalny" 2008, nr 9 (35), http://www.naszdom.rzeszow.pl/pliki/Nr35.pdf, 20.05.2009.

Identifiers

ISSN

2299-2014

DOI

10.15503/onis2014-146-156