Talent „umniczy” Leszka Dunina Borkowskiego — perspektywa autorska i czytelnicza.

• Authors: Tadeusz Półchłopek

Title variants

EN

Talent for “umnictwo” of Leszek Dunin Borkowski — from the Author’s and Reader’s Perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Leszek Dunin Borkowski in his creative practice, artistic programmes and criticism preached the postulate of “umnictwo”. This was the term used for censorship reasons and meant the art that pursued the cultural discourse with the social and political environment. Therefore, an artist should be a priest of divine ideas and as a prophet should promote democratic and freedom-inspiring programmes.

Keywords

PL

Borkowski Leszek Dunin; idee; Galicja; manifest romantyczny; poezja; romantyzm; talent

EN

Borkowski Leszek Dunin; ideas; Galicia; romantic manifesto; poetry; romanticism; talent

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Prace Polonistyczne
• Year: 2014
• Volume: 69
• Pages: 21-33

Dates

published

2014

Contributors

author

Tadeusz Półchłopek

• Zakład Metodyki Nauczania Literatury i Języka Polskiego, Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Rzeszowski

References

• Beauvois Daniel (1978). Inteligencja bez wyjścia: wiedza a przywileje społeczne w Wileńskim Okręgu Szkolnym (1803–1832). W: Inteligencja polska pod zaborami. Studia. Red. Ryszarda Czepulis-Rastenis. Warszawa: PWN. ISBN: 8301002174.
• Beauvois Daniel (2008). Inteligencja polska na zachodnich kresach cesarstwa rosyjskiego w XIX wieku. „Echa Przeszłości” 2008. ISNN: 1509-9873. S. 121–142.
• Beauvois Daniel (2010). Wilno — polska stolica kulturalna zaboru rosyjskiego 1803–1831. Przeł. Ireneusz Kania. Wrocław: Wydawnictwo UWr. ISBN: 9788322930854.
• Biernacki Andrzej (1988). Betyzyany. „Blok Notes Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza” 1988, nr 9. ISSN: 0324-8925. S. 165–193.
• Borowski Leon (1820a). Porównanie życia Szurłowskiego i Baki na wzór Plutarcha. „Tygodnik Wileński” 1820, t. 9, nr 154. S. 14–20.
• Borowski Leon (1820b). Porównanie życia Szurłowskiego i Baki na wzór Plutarcha. „Tygodnik Wileński” 1820, t. 9, nr 155. S. 33–42.
• Chmielowski Piotr (1886). Adam Mickiewicz. Zarys biograficzno literacki. T. 1. Warszawa: Gebethner i Wolff.
• Czernianin Wiktor, Czernianin Halina (2011). Wokół „Tygodnika Wileńskiego” 1815–1822. Studia i szkice. Wrocław: Atut. ISBN: 9788374326889.
• Horain Julian (1886). Z życia poety. Wspomnienia o Władysławie Syrokomli. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt.
• Jankowski Placyd (1854). Książeczka in 16mo bez tytułu i nazwiska autora. Wilno: Nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego.
• Kraszewski Józef Ignacy (1872). Poeta i świat. Wyd. 3 przejrzane i popr. przez Autora. T. 2. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt.
• Malinowski Mikołaj (1907). Księga wspomnień. Wyd. Józef Tretiak. Kraków: Akademia Umiejętności.
• Morawski Franciszek (1981). Nowy Parnas. W: Świat poprawiać — zuchwałe rzemiosło”. Antologia poezji polskiego oświecenia. Oprac. Teresa Kostkiewiczowa i Zbigniew Goliński. Warszawa: PIW. ISBN: 8306001036.
• Morawski Stanisław (1959). Kilka lat młodości mojej w Wilnie (1818––1825). Warszawa: PIW.
• Ochmański Jerzy (1982). Historia Litwy. Wyd. 2 popr. i uzup. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. ISBN: 8304008866
• Odyniec Antoni Edward (1884). Wspomnienia z przeszłości opowiadane Deotymie. Warszawa: Gebethner i Wolff.
• Poklewska Krystyna, Kowalczykowa Alina (2009). Salon literacki. W: Słownik literatury polskiej XIX wieku. Red. Józef Bachórz i Alina Kowalczykowa. Wrocław: Ossolineum. ISBN: 9788304046160.
• Pusz Wiesław (1979). „Nowy Parnas” przedromantycznej Warszawy. Bruno Kiciński i grono jego współpracowników. Warszawa: PAN. ISBN: 830400058X.
• Siomkajło Alina (1984). W sztambuchu jak w salonie. „Roczniki Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. Nauki Filozoficzne i Humanistyczne” 1984, vol. 2, 10. S. 191–205.
• Skwarczyński Zdzisław (2003). „Wiadomości Brukowe”. Wybór artykułów. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. ISBN: 8304046695.
• Smuszkinówna Betty (1930). Wergiliusz w czasopismach wileńskich pierwszej połowy w. XIX. Wilno: Odbitka z „Księgi Jubileuszowej” Alma Mater Vilnensis Biblioteka Zeszyt 1.
• Stankiewicz-Kopeć Monika (2009). Pomiędzy klasycznością a romantycznością. Młodzi autorzy Wilna, Krzemieńca i Lwowa wobec przemian w literaturze polskiej lat 1817–1828. Kraków: Księgarnia Akademicka. ISBN: 9788371884719.
• Turkowski Tadeusz (1931). Nieznane materiały historyczno literackie w archiwum Zawadzkich w Wilnie. T. XXXVI, nr 10. Warszawa: Osobne odbicie ze Sprawozdań Polskiej Akademii Umiejętności.
• Witkowska Alina (1998). Rówieśnicy Mickiewicza. Życiorys jednego pokolenia. Wyd. 2. Warszawa: Rytm. ISBN: 8386678909.
• Wyjątki z „Georgików” Wergiliusza, przekładania uczniów szkoły humańskiej (1817). „Dziennik Wileński” 1817, t. 5, nr 25. S. 27–31.
• Załuska Apolonia (1934). Poezja opisowa Delille’a w Polsce. Kraków: W.L. Anczyc i Spółka.
• Tadeusz Półchłopek
• [Anonim] (1896). Kronika Lwów, czwartek 3 grudnia. „Kurier Lwowski” 1896, nr 336. S. 3.
• [Anonim] K.T. (1844). Parafiańszczyzna. W: Rok 1844 pod względem oświaty, przemysłu i wypadków czasowych. Poznań: N. Kamieński i Spółka. S. 52–77.
• [Anonim] Lm (1885). Pierwszy sejm słowiański we Lwowie 1865–1866. „Dodatek Miesięczny” nr 2 do Przeglądu Tygodniowego” 1885, nr 2, S. 386–391.
• [Anonim] (1830). Wspomnienie o Klemensie Boguckim, „Haliczanin” 1830, t. 2. S. 356–362.
• Autor „Parafiańszczyzny”(1844). Do E.J*. „Dziennik Domowy” 1844, nr 10. S. 73–74.
• Bartoszewicz Antonina (1963). Polska terminologia literacka. „Pamiętnik Literacki” 1963, z. 3. S. 133–180.
• Berwiński Ryszard (1953). Księga życia i śmierci. (Wybór pism). Oprac. Maria Janion, Warszawa: PIW.
• Biegeleisen Henryk (1885). Aleksander(Leszek) Dunin hrabia Borkowski. W: Złota przędza poetów i prozaików polskich. Red. Piotr Chmielowski, Warszawa: Wydawnictwo Władysława Maleszewskiego oraz Teodora Paprockiego. S. 751–752.
• Cef. (1896). Echa. „Słowo Polskie” 1896, nr 286. S. 1.
• [Chłędowski Walenty] Ł. (1843a). Od Dukli — w połowie listopada. „Gazeta Lwowska” 1843, nr 150. S. 959.
• [Chłędowski Walenty] (1843b). Teatr polski, (nadesłane). „Gazeta Lwowska” 1843, nr 71. S. 468–469.
• [Dobrzański Jan] D. (1842). Korespondencja. „Tygodnik Literacki” 1842, nr 11. S. 88.
• Dembowski Edward (1844). Sprawozdanie z piśmienności polskiej w roku 1843. W: Rok 1844 pod względem oświaty, przemysłu i wypadków czasowych. T. 1. Poznań: Kamieński i Spółka. S. 57–86.
• Dębicki Ludwik (1903). Z dawnych wspomnień. Kraków: Spółka Wydawnicza Polska w Krakowie.
• Dmitruk Krzysztof (1980). Literatura — społeczeństwo — przestrzeń. Przemiany układu kultury literackiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo PAN. ISBN: 8304005131.
• [Dunin Borkowski Leszek] ADB (1824). O handlu książek w czasach starożytnych. „Rozmaitości” (lwowskie) 1824, nr 23. S. 180–183.
• [Dunin Borkowski Leszek], N. (1840a). „Orły z Herbutów” i gminna cudowność. „Tygodnik Literacki” 1840, nr 5. S. 39–40.
• [Dunin Borkowski Leszek], LDB (1840b). Teatr. „Dziennik Mód Paryskich” 1840, nr 21. S. 147–148.
• [Dunin Borkowski Leszek] Anonim (1842). Uwagi ogólne nad literaturą w Galicji. (Ciąg dalszy). „Tygodnik Literacki” 1842, nr 50. S. 396–398.
• [Dunin Borkowski Leszek] (1843a). Parafiańszczyzna. Wrocław: Drukarnia Grassa, Bartha i Kompanii.
• [Dunin Borkowski Leszek] L.D.B. (1843b). Teatr. „Dziennik Mód Paryskich” 1843, nr 21. S. 168.
• Dunin Borkowski Leszek (1843c). List do J.I. Kraszewskiego z dnia 2 grudnia 1843 roku. Autografy BJ sygn. 6456, k. 55.
• [Dunin Borkowski Leszek] L.D-B (1843d). Nowe dramata na teatrze lwowskim, „Dziennik Mód Paryskich” 1843, nr 12, s. 94.
• [Dunin Borkowski Leszek] (1845). Cymbalada. Poema heroiczne wypadków naszego czasu. Wrocław: Drukarnia H. Richtera.
• [Dunin Borkowski Leszek] Anonim (1848a). Cymbalada. Poema heroiczne na cały tydzień. Wrocław: Drukarnia H. Richtera.
• [Dunin Borkowski Leszek] (1848b). Wieszczenia Lechowe, które Bóg dał na początku roku chrystusowego 1835, b.m. i r. [Kraków]: Drukarnia Łukaszewicza.
• [Dunin Borkowski Leszek] (1849). Parafiańszczyzna przez Leszka. Poznań: Księgarnia J.K. Żupańskiego
• [Dunin Borkowski Leszek] (1850a). Odpowiedź na krytykę „Parafiańszczyzny” umieszczoną w „Przeglądzie Poznańskim”. Poznań: Księgarnia J.K. Żupańskiego.
• [Dunin Borkowski Leszek] J. Aleksander (1850b). List pierwszy. Przegląd literatury pięknej. „Gazeta Polska” 1850, nr 13. S. 51–52
• [Dunin Borkowski Leszek] J. Aleksander (1850c). List pierwszy. Przegląd literatury pięknej. Dokończenie. „Gazeta Polska” 1850, nr 14. S. 57–58.
• [Dunin Borkowski Leszek] J. Aleksander (1850d). List drugi. Przegląd literatury pięknej (list drugi). „Gazeta Polska” 1850, nr 27. S. 117–118.
• [Dunin Borkowski Leszek] J. Aleksander (1850e). List drugi. Przegląd literatury pięknej (list drugi). Dokończenie. „Gazeta Polska” 1850, nr 28. S. 121–123.
• [Dunin Borkowski Leszek] J. Aleksander (1850f ). Przegląd sztuk pięknych. List trzeci. „Gazeta Polska” 1850, nr 40. S. 173–174.
• [Dunin Borkowski Leszek] J. Aleksander (1850g). Przegląd sztuk pięknych. List trzeci. „Gazeta Polska” 1850, nr 41. S. 177–178.
• [Dunin Borkowski Leszek] J. Aleksander (1850h). Przegląd literatury pięknej. List trzeci. „Gazeta Polska” 1850, nr 47. S. 201–202.
• [Dunin Borkowski Leszek] J. Aleksander (1850i). Przegląd literatury pięknej. List trzeci. „Gazeta Polska” 1850, nr 48. S. 211–212.
• [Dunin Borkowski Leszek] Oleś (1850j). Pogląd zezowatego na rzeczy ludzkie. Szkic dwoma ostrymi ołówkami narysowany przez Olesia. „Gazeta Polska” 1850, nr 44. S. 189–190.
• [Dunin Borkowski Leszek] Oleś (1850k). Pogląd zezowatego na rzeczy ludzkie. Szkic dwoma ostrymi ołówkami narysowany przez Olesia. „Gazeta Polska” 1850, nr 45. S. 193–194.
• [Dunin Borkowski Leszek] Oleś (1850l). Testament Felietonisty. „Gazeta Polska” 1850, nr 66. S. 283–284.
• [Dunin Borkowski Leszek] Oleś (1850ł). Testament felietonisty. (Dokończenie). „Gazeta Polska” 1850, nr 67. S. 287–288.
• [Dunin Borkowski Leszek] (1850m). Urywek z pamiętnika kałamarza. Opowiadanie Józia. „Gazeta Polska” 1850, nr 69. S. 295–296.
• [Dunin Borkowski Leszek] (1850n). Urywek z pamiętnika kałamarza. Opowiadanie Józia. „Gazeta Polska” 1850, nr 70. S. 299–300.
• [Dunin Borkowski Leszek] Anonim (1857). Pisma Dominika Magnuszewskiego. „Dziennik Literacki” 1857, nr 55. S. 482–483.
• Dunin Borkowski Leszek. List do K.W. Wójcickiego. Rkps. Bibl. PAN w Krakowie 714. K.
• Dunin Borkowski Leszek. „Świat i poeta” Józefa Kraszewskiego, Poznań 1839. W: Rękopisy Aleksandra Borkowskiego związane z działalnością literacką, publicystyczną i naukową. Rkps. Ossol., 13115/III. S. 46–47.
• Dunin Borkowski Leszek. Wyjątek z powieści „Obrona Trembowli”. Rkps. Ossol. 1021/II. S. 60–63.
• Dunin Borkowski Leszek (1893). Fraszki. W: Upominek. Książka zbiorowa na cześć Elizy Orzeszkowej (1866–1891). Kraków: Gustaw Gebethner i Spółka. S. 2.
• Dwaj hrabiowie Borkowscy. Józef i Aleksander (1850). „Czas” 1851, nr 173. S. 2.
• Feldman Wilhelm (1907). Stronnictwa i programy polityczne w Galicji 1846–1906. Kraków: „Książka”.
• Głowiński Michał (1971). Wokół powieści Norwida. „Pamiętnik Literacki” 1971, z. 3. S. 3–31.
• Grabowski Michał (1838). „Prace Literackie”. Wiedeń 1838. „Tygodnik Petersburski’ 1838, nr 70. S. 402–404.
• Grabowski Michał (1847). O nowszych powieściach polskich. „Tygodnik Petersburski” 1847, nr 59. S. 376–378.
• Grabowski Michał (1851). Pamiętniki o literaturze polskiej między 1830 a 1848. Literatura galicyjska.
• „Dziennik Warszawski” 1851, nr 104. S. 1–2.
• Janion Maria (1976). Literatura i spisek. „Pamiętnik Literacki” 1976, z. 4. S. 23–61.
• Janion Maria (1967). Świadomość polskiego romantyzmu. W: Proces historyczny w literaturze i sztuce. Red. Maria Janion i Aniela Piorunowa. Warszawa: PIW. S. 116–142.
• Janion Maria (1963). Zmierzch romantyzmu. „Pamiętnik Literacki” 1963, z. 3. S. 313–332.
• [Jaszowski Stanisław] Anonim (1839). Słów kilka wydawcy do recenzentów tomu pierwszego „Słowianina”. „Słowianin” 1839, t. 2. S. 224–226.
• Kamiński Jan Nepomucen (1830). Myśli o umnictwie dramatycznym. „Haliczanin” 1830, t. 2. S. 233–254.
• Knot Antoni (1960). Aleksander Borkowski i niedoszła odbitka „Parafiańszczyzny”. „Roczniki Biblioteczne” 1960, z 3/4. S. 447–475.
• Koźmian Kajetan (1972). Pamiętniki. T. 3.Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Krajewski Józef (1903). Tajne związki polityczne w Galicji (od r. 1833 do r. 1841). Lwów: Nakładem „Słowa Polskiego”.
• L.W. (1850). Korespondencja. „Gazeta Wielkopolska Niedzielna” 1850, nr 9. S. 38.
• Łapiński Henryk (1973). U początków działalności wydawniczej Ossolineum 1817–1834. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Łempicki Zygmunt (1933). Oblicze duchowe wieku dziewiętnastego. Warszawa: odbitka z „Kultura i Wychowanie”, rok 1, z. 1.
• Łoziński Bolesław (1898). Mowy Leszka Dunina Borkowskiego (1867–1887). Przedmowę napisał Stanisław Schnür Pepłowski. We Lwowie 1897. „Kwartalnik Historyczny” 1898, t. 12. S. 178–182. Mowa Leszka Dunina Borkowskiego na Zgromadzeniu Członków Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie, dnia 3 listopada 1872 roku (1872). Lwów: Drukarnia K. Pillera.
• Nekrolog Leszka Dunina Borkowskiego (1896). „Dziennik Polski” 1896, nr 336. S. 2.
• Nowiny literackie, W Poznaniu „Zemsta Wandy”. Poema satyryczno żartobliwe w pięciu księgach przez Józefa
• Kalasantego z Sidorowa. 1846. „Przyjaciel Ludu” 1846, nr 34. S. 271.
• Nadolski Bronisław (1936). Lwowskie czasopiśmiennictwo literackie w XIX wieku. W: Księga referatów. Red. Ludwik Bernacki. Lwów: Nakład l. Komitetu Organizacyjnego Zjazdu.
• Ostrogski Wincenty (1850). Ocenienie „Parafiańszczyzny” Leszka. Budziszyn: Czcionkami K.G. Hiki.
• [Pajgert] Józef Kalasanty z Sidorowa (1846). Zemsta Wandy. Poznań: N. Kamiński.
• Pecold Kazimierz (1967). „Cymbalada” Leszka Dunina Borkowskiego. „Acta Uniwersitatis Wratislaviensis”, nr 40, „Prace Literackie” 1967, nr 9. S. 145–162.
• Pigoń Stanisław (1985). U kolebki polskiej poezji mesjanistycznej. (Proroctwo ks. Marka). W: Przez stulecia. Studia z dziejów literatury i kultury. Wybór i oprac. Julian Maślanka. Warszawa: PWN. ISBN: 8301049901.
• Poklewska Krystyna (1962). W kręgu Ziewonii i „Dziennika Mód Paryskich”. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, Nauki Humanistyczno-Społeczne”, seria I, z. 25. S. 35–57.
• Romanowski Mieczysław (1972). Do Józefy Skwarczyńskiej. W: W promieniu Lwowa, Żukowa, Medyki. Listy Mieczysława Romanowskiego. Oprac. Bolesław Gawin i Zbigniew Sudolski. Warszawa: PIW.
• Schnür-Pepłowski Stanisław (1898). Ludzie z czterdziestego ósmego roku, cz. V. Leszek Dunin-Borkowski. „Kurier Lwowski” 1898, nr 273. S. 2–3.
• Siemieński Lucjan (1871). Religijność i mistyka w życiu i poezjach Adama Mickiewicza. Kraków: Drukarnia Władysława Jaworskiego.
• Sikora Adam (1970). Lamennais czyli dramat konsekwencji. W: Hugues Felicite Robert de Lamennais. Wybór pism. Warszawa: Książka i Wiedza. S. 7–116.
• Stefanowska Zofia (1962). Historia i prefacja. Studium o „Księgach narodu i pielgrzymstwa”. Warszawa: PIW. Oświeceniowe przesłanki problemu. S. 6–32.
• [Świętochowski Aleksander] Anonim (1879). Z Galicji. „Nowiny” 1879, nr 39. S. 2–3.
• Tomasik Józef (1901). Przyczynek do biografii Ujejskiego. „Tygodnik Literacki i Artystyczny” [dodatek do] „Słowa Polskiego” 1901, nr 598.
• Ujejski Kornel. List do Aleksandra Dunin Borkowskiego z 14 grudnia 1866. Rkps BN 7209, k. 288.
• Ujejski Kornel (1901). List do Leszka Borkowskiego. W: Józef Tomasik, Przyczynek do biografii Ujejskiego. „Tygodnik Literacki i Artystyczny” [dodatek do] „Słowa Polskiego” 1901, nr 598. S. 1.
• Widman Karol (1867). Leszek Dunin Borkowski. „Tygodnik Lwowski” 1867, nr 4–5. Cyt. za: odbitka. S. 2–25.
• Wójcicki Kazimierz Władysław (1865). Wspomnienie o Józefie Dzierzkowskim. „Tygodnik Ilustrowany” 1865, nr 284. S. 77–78.
• [Wróblewski Kazimierz] J.A. Sierpniak (1897). Mowy Leszka Dunina Borkowskiego. „Tydzień” (dodatek literacki „Kuriera Lwowskiego”) 1897, nr 45. S. 353–354.
• Wyka Kazimierz (1951). Teka Stańczyka na tle historii Galicji w latach 1849–1869. Wrocław: Wydawnictwo Zakładu im. Ossolińskich.
• Zakrzewski Bogdan (1957). Z problematyki „Tygodnika Literackiego”. „Pamiętnik Literacki” 1957, nr 3–4. S. 423–466.
• [Zawadzki Władysław] (1872). Leszek Dunin Borkowski. „Tygodnik Ilustrowany” 1872, nr 223. S. 177–178.
• Zoografia wielkiego-świata wytłumaczona za pomocą „Parafiańszczyzny” (1844). „Pszonka” 1844. Oddział VI, półarkusz 11 i 12. S. 41–45

Identifiers

ISSN

0079-4791