Sens w maszynie – Buster Keaton i „Generał”

• Authors: Masłoń Sławomir

Title variants

EN

The Sense in the Machine: Buster Keaton and “The General”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W swym artykule Masłoń argumentuje przeciwko takim interpretacjom „Generała” (1926) Bustera Keatona, które przedstawiają ten film jako krytykę mechanizacji, a co za tym idzie – dehumanizacji ludzkiego życia w nowoczesnym świecie. Wychodząc od definicji Bergsona, dla którego esencją komedii jest „mechaniczność powlekająca życie”, i uwzględniając romantyczną proweniencję tej definicji (idee organicznego dzieła sztuki, sentymentalnej wewnętrzności itp.), autor stara się pokazać, że wbrew tej tradycji to właśnie „bezduszne” ciało jest przedstawione w filmie jako interesujące oraz że owo ciało, a nie spontaniczna duchowość, jest źródłem autonomii głównego bohatera i jego poetyckiego uroku. Co więcej, jeśli wziąć pod uwagę formę filmu, tylko „mechanicznie” skonstruowany slapstickowy wątek – oparty na pogoni, ukazujący stawanie się Johnny’ego maszyną – można uznać za samowystarczalny, choć zostaje on „zanieczyszczony” przez narzucone mu, rzekomo organiczne, sentymentalne i heroiczne konwencje. W ten sposób (zarówno w treści, jak i formie) film ten nie tylko odnosi się do uroszczeń spontaniczności i sentymentalnej organiczności, lecz także może być uznany za ocenę tej strony walczącej w wojnie secesyjnej, której tożsamość odwołuje się do tego rodzaju wartości.

EN

In his article, Masłoń argues against such interpretations of Buster Keaton’s “The General” (1926), that portray the film as a criticism of mechanization, and thus the dehumanization of human life in the modern world. Starting with Bergson’s definition, for whom the essence of comedy is “the mechanics of life”, and taking into account the romantic origins of this definition (ideas of organic art, sentimental interior, etc.), the author tries to show that, contrary to the tradition, it is precisely “soulless” body presented in the film that is of interest, and that that very body, rather than spontaneous spirituality, is the source of the autonomy of the main character and his poetic charm. Moreover, taking into the account the form of the film, only the “mechanically” constructed slapstick theme – based on the chase, and the process of Johnny becoming a machine– can be considered self-sufficient, even though it is “polluted” by the allegedly organic, sentimental and heroic conventions. In this manner (both in content and form) the film refers to simplifications of spontaneity and organic sentimentality, and can also be considered as an evaluation of this side fighting in the American civil war whose identity refers to this type of values.

Keywords

EN

Buster Keaton; Henri Bergson

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2017
• Issue: 99 Triki, numery specjalne, atrakcje
• Pages: 172-180

Contributors

author

Masłoń Sławomir

• Instytut Kultur i Literatur Anglojęzycznych, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• ”To a Locomotive in Winter”. In: W. Whitman, Leaves of Grass, red. J. Loving, 1990, Oxford University Press.
• Bergson, Henri. Śmiech. Esej o komizmie, tłum. S. Cichowicz, Warszawa, Wydawnictwo KR, 1995.
• Carroll, Noell, Comedy Incarnate: Buster Keaton, Physical Humor, and Bodily Coping,
• Coleridge, Samuel. T. Biographia Literaria, red. J. Engel, W. J. Bate, Princeton. Princeton University Press, 1985.
• Dale, Alan. Comedy Is a Man in Trouble: Slapstick in American Movies, Minneapolis, University of Minnesota Press, 2000.
• Gunning, Tom. “Buster Keaton or the Work of Comedy in the Age of Mechanical Reproduction”, Cineaste t. 21, nr 3.
• Keaton, Buster, Samuels, Charles. My Wonderful World of Slapstick, London, George Allen and Unwin, 1960.
• Królikiewicz, Grzegorz. Wielka kamienna twarz – próba analizy filmu „Generał” Buster Keatona, Łódź, Studio Filmowe N, 1996.