Między wojną a pokojem – międzynarodowe implikacje i gwarancje pokoju oliwskiego 3 maja 1660 r.

• Authors: Józef Włodarski Wydział Historyczny Uniwersytet Gdański , Kinga Maria Kantorska Archives Nationales Paris

Title variants

EN

Between war and peace – international implications and the guaranties of Oliwa Peace, May 3rd, 1660

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wojna pomiędzy Polską a Szwecją zakończona została pokojem, który podpisano w dn. 3 maja 1660 r. w klasztorze cysterskim w Oliwie. Zawarte porozumienie z jednej strony przynosiło wyczekiwane zakończenie wojny, z drugiej zaś wyrażało się w nim niepowodzenie polityki zagranicznej Polski. W praktyce Polska i Szwecja wróciły do stanu posiadania sprzed wybuchu wojny. Szwecja zachowała Inflanty, które w jej posiadaniu znajdowały się od czasu traktatu podpisanego w Sztumskiej Wsi w 1635 r. Do zdecydowanych wygranych należała Brandenburgia. Korzyści, które odniosła, znacznie przekraczały wkład wniesiony przez nią w działania wojenne.

EN

The war between Poland and Sweden ended with peace which was signed on May 3rd, 1660 at the Cisterian Monastery in Oliwa. The reached agreement brought on one hand the expected end of the war, on the other hand it expressed the failures of Polish international policy. In practice Poland and Sweden returned to the state of possession from before the outbreak of the war: Sweden kept Livonia, which was in her possession since the treaty signed at Szumska Wieś in 1635. Brandenburg was a definite winner. The benefits it achieved were much greater than its contribution into warfare actions.

Keywords

PL

Austria; Brandenburgia; Francja; pokój; Oliwa; Polska; Szwecja; 3 maja 1660; wojna polsko-szwedzka

EN

Austria; Brandenburg; France; May 3, 1660; Oliwa; Peace; Poland; Second Northern War; Sweden

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2011
• Issue: 29
• Pages: 183-203

Contributors

author

Józef Włodarski Wydział Historyczny Uniwersytet Gdański

• Wydział Historyczny Uniwersytet Gdański

author

Kinga Maria Kantorska Archives Nationales Paris

• Archives Nationales Paris

References

• Andresson I., Dzieje Szwecji, Warszawa 1967.Archiwum francuskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych http://www.diplomatie.gouv.fr/fr/ministere; www.doc.diplomatie.gouv.fr/basis/choiseul/.
• Archiwum Państwowe w Gdańsku, Archiwum miasta Elbląga, rkps E 19, f. 302.
• Archemczyk S., Szorc A., Braniewo, Olsztyn 1995.
• Askenazy S., Wczasy historyczne, Warszawa 1904, t. 2.
• Augustynowicz S., Elbląg w czasach wojny polsko-szwedzkiej 1655‒1660, w: Księga pamiątkowa jubileuszu księdza infułata Mieczysława Józefczyka, red. J. Hochleitner, A. Kilanowski, Warszawa 2000.
• Czapliński W., Dzieje Danii nowożytnej (1500‒1975), Warszawa 1982.
• Czermak W., Ostatnie lata Jana Kazimierza, Warszawa 1972.
• Englund P., Lata wojen, Gdańsk 2003.
• Fabiani-Madeyska I., Gdzie rezydowali w Gdańsku królowie polscy? Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1976.
• Gdański G., Liber seu Matricula Conventus Ordinis Fratrum Minorum strictioris observantiae ac totius fundationis weiheropolitanae (in annis 1633‒1676), Wejherowo 1966. Groth A., Czasy Rzeczypospolitej szlacheckiej, w: Historia Pucka, red. A. Groth, Gdańsk 1998.
• Haumant E., La querre du Nord et la paix d’Oliwa 1655‒1660, Paris 1893, s. 283.
• Haus-, Hof- und Staatsarchiv Wien, Brandenburgica 1657‒1660 (16) Brandenburgica 1660 HHSAW UA.
• Hirsch F., Der österreichische Diplomat Franz von Lisowa und seine. Tätigkeit während des nordischen Krieges in den Jahren 1655‒1660, „Historische Zeitschrift NF“1888, t. 24.
• Historia Gdańska, t. 3, cz. 1, 1655‒1793, red. E. Cieślak, Gdańsk, 1993.
• Historia dyplomacji polskiej, t. 2, (1572‒1795), red. Z. Wójcik, Warszawa 1982.
• Kersten A., Hieronim Radziejowski. Studium władzy i opozycji, Warszawa 1988.
• Konopczyński W., Polska a Szwecja, Toruń 1935.
• Kubala L., Wojny duńskie i pokój oliwski 1657‒1660. Szkice historyczne seria VI, Lwów 1922.
• Lehmann M., Preußen und die katholische Kirche seit 1640, Leipzig 1878, cz. 1.
• Libiszowska Z., Żona dwóch Wazów, Warszawa 1963.
• Mast P., Ostpreußen und Westpreußen und die Deutschen aus Litauen, München 2001.
• Mączak A., W czasach „Potopu”, Wrocław 2005.
• Mincer F., Prusy Książęce, Królestwo w Prusach (od 1701 r.) i Warmia w XVI-XVIII wieku, w: Dzieje Warmii i Mazur w zarysie, t. 1, Od pradziejów do 1870 roku, red. J. Sikorski, S. Szostakowski, Warszawa 1981.
• Moerner T., Kurbrandenburgs Staatsverträge 1600‒1700, Berlin 1867.
• Pacta Olivensia anni 1660, art. XXXV, § I, w: Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782, Petersburg 1859, t. 4.
• Piwarski K., Dzieje Prus Wschodnich w czasach nowożytnych, Gdańsk – Bydgoszcz 1946.
• Piwarski, Rywalizacja francusko-austriacka o wpływy w Rzeczypospolitej w latach 1655‒1660, w: Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655‒1660, red. K. Lepszy, Warszawa 1957, t. 1.
• Piwarski K., Stosunki szwedzko-brandenburskie a sprawa polska w czasie pierwszej wojny północnej, w: Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655‒1660, red. K. Lepszy, Warszawa 1957, t. 1.
• Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655‒1660, red. K. Lepszy, Warszawa 1957, t. 1‒2.
• Rudawski W. J., Historja polska od śmierci Władysława IV aż do pokoju oliwskiego, czyli dzieje panowania Jana Kazimierza od 1648 r., Petersburg – Mohylew 1855, t. 2.
• Rzeczpospolita w latach potopu, red. J. Muszyńska, J. Wijaczka, Kielce 1996.
• Salmonowicz S., Prusy. Dzieje państwa i społeczeństwa, Poznań 1987.
• Seredyński W., Sprawa obioru następcy tronu za panowania Jana Kazimierza, „Roczniki Towarzystwa Naukowego Krakowskiego” 1864.
• Skworoda P., Wojny Rzeczpospolitej Obojga narodów ze Szwecją, Warszawa 2007.
• Tazbir J., Polskie przedmurze chrześcijańskiej Europy. Mity a rzeczywistość historyczna, Warszawa 1987.
• Urkunden und Aktenstücke zur Geschichte des Kurfürsten Friedrich Wilhelm von Brandenburg, red. B. Erdmannsdörffer, Berlin 1884, t. 8.
• Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782, Petersburg 1859, t. 4.
• Walewski A., Historya wyzwolonej Rzeczypospolitej wpadającej pod jarzmo domowe za panowania Jana Kazimierza (1655‒1660), Kraków 1870, t. 1.
• Wachowiak B., (współudz.) Kamieński A., Dzieje Brandenburgii – Prus. Na progu czasów nowożytnych (1500‒1701), Poznań 2001.
• Warmia w dobie „potopu szwedzkiego” 1654‒1660. Protokoły z posiedzeń kapituły warmińskiej korespondencja i akta, oprac. A. Szorc, I. Makarczyk, Olsztyn 2008.
• Włodarski J., Miasta warmińskie w latach 1655‒1663, Olsztyn 1993.
• Włodarski J., Stosunek elektora Fryderyka Wilhelma I do Elbląga w latach 1655‒1660, w: Z przeszłości Elbląga, red. A. Groth, Koszalin 1999.
• Wojna polsko-szwedzka 1655‒1660, red. J. Wimmer, Warszawa 1973.
• Wójcik Z., Jan Kazimierz Waza, Wrocław – Warszawa – Kraków 1997.
• Wójcik Z., Dyplomacja polska w okresie wojen drugiej połowy XVII wieku (1648‒1699), w: Historia dyplomacji polskiej, t. 2, 1572‒1795, red. Z. Wójcik, Warszawa 1982.
• Wydżga J. S., Pamiętnik… spisany podczas wojny szwedzkiej od roku 1655 do 1660, Warszawa 1852.
• Z dziejów stosunków Rzeczpospolitej Obojga Narodów ze Szwecją w XVII wieku, red. M. Nagielski, Warszawa 2007.