Wychowanie i kształcenie dziewcząt w szkołach klasztornych w Krakowie w XVII i XVIII wieku

• Authors: Szylar Anna

Title variants

EN

Upbringing and education of girls in convent schools in Kraków (Cracow) in the 17 th and 18 th century

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

EN

The article deals with the upbringing and education of girls in convent pension schools in Cracow, which fulfilled the role of schools and dormitories. The paper takes into consideration the time span between the turn of the 16th and 17th centuries and the beginning of the 19th century. It has been determined by the changes in the organisation of convent schools, which took place after the Council of Trent and the third partition. The article makes use of accessible studies and source materials gath-ered in the archives of Cracow convents, the national Archive in Cracow, the Jagiel-lonian University Archives and the Library of the Polish Academy of Sciences (PAN) in Cracow. Cracow in the 17th and 18 th century constituted a centre of women’s convent life – it had the largest number of convents of all the cities of the Polish Republic and the highest number of nuns. Schools were run by nuns in several convents, only the Carmelite sisters did not teach girls. The institution constituted especially for the purpose of bringing up and educating girls was the Presentation Order. Schools were located in convents behind the enclosure, teaching was executed by nuns called the matrons of secular maidens and since the half of the 18th century also by secular women teachers. All schools attached most importance to religious education and character for-mation of girls. Education consisted in teaching reading, writing, arithmetic and the so called women’s tasks, whose scope depended on the kind of convent. Since the 1680s French language was also taught in the Visitation Convent. In most convent schools in the second half of the 18th century changes were made in teaching programmes, which were adapted to the changing social needs. Wards were girls of bourgeois and noble origin. The residence at pension school was payable, although several poor girls were admitted free of charge. Convent pension schools were in those times the only educa-tional institutions for girls.

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2012
• Volume: 117
• Pages: 105-135

Contributors

author

Szylar Anna

References

• Źródła drukowane
• Kronika fundacyjna klasztoru mniszek zakonu kaznodziejskiego na Gródku w Krakowie (1620-1639), wstęp i opr. A. Markiewicz, Kraków 2007.
• Z. Wołek, Ceremoniał przyjmowania żywota zakonnego reguły świętego ojca Augustyna biskupa Hippony i wybornego doktora świętego w klasztorze panien augustianek w Krakowie, Kraków 1872.
• [b.a], Zebranie z listów papieskich, które się bulla zowią z conciliów, wyroków, odpowiedzi i różnych praw kościelnych dla nauki ww panien zakonnych do druku podane roku Pańskiego 1710, Wilno 1710.
• [b.a], Historia krakowskiego klasztoru sióstr Nawiedzenia NMP (pp. wizytek) 1681-1931, Kraków 1931.
• Opracowania
• Antosiewicz K. Opieka nad dziećmi w Zakonie Świętego Ducha w Krakowie, [w:] Z badań nad dziejami zakonów i stosunków wyznaniowych, red. E. Wiśniowski, Lublin 1984, s. 35-79.
• Antosiewicz K., Duchaczki, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 4, Lublin 1983, kol. 303.
• Antosiewicz K., Zakon Ducha Świętego de Saxia w Polsce średniowiecznej, „Nasza Przeszłość, 1966, t. 23, s. 167-198.
• Bieniarzówna J., Małecki J., Dzieje Krakowa XVI-XVIII w., Kraków 1984.
• Borkowska M., Klasztory żeńskie Krakowa w epoce potrydenckiej: rekrutacja, [w:] Klasztor w mieście średniowiecznym i nowożytnym (red.) M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz, Wrocław-Opole 2000, s. 599-604.
• Borkowska M., Zakony żeńskie w Polsce w epoce nowożytnej, Lublin 2010.
• Chmiel A., Domy Krakowskie. Ulica św. Jana, Kraków 1924.
• Gach P. P., Kasaty zakonów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i Śląska 1773-1914, Lublin 1984.
• Gąsior R., Matuła T., Szkoła Sióstr Prezentek w Krakowie w latach 1627-1918, Lublin 1998.
• Gustaw R., Klasztor i kościół św. Józefa SS. Bernardynek w Krakowie, Kraków 1947.
• Ignaszewska F. S., Historia fundacji klasztoru SS. Nawiedzenia N.M.P. (Wizytek) w Krakowie (1681-1699), „Nasza Przeszłość”, 1982, t. 58, s. 5-94.
• Kramarska Anyszek K., Dzieje klasztoru PP. Norbertanek w Krakowie na Zwierzyńcu do roku 1840, „Nasza Przeszłość”, 1977, t. 47, s. 5-170.
• Krasnowolski B., Historia klasztoru Benedyktynek w Staniątkach, Kraków 1999.
• Krukowski J., Szkolnictwo parafialne Krakowa w XVII wieku, Kraków 2001.
• Borkowska M. , Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej. Polska Centralna i Południowa, t. 2, Warszawa 2005.
• Machay F., Działalność duszpasterska kardynała Radziwiłła biskupa krakowskiego (1591-1600), Kraków 1936.
• Pruszcz P. H. , Klejnoty Stołecznego miasta Krakowa, Kraków 1861.
• Pięta Z., Polskie klaryski pod zaborami i w Księstwie Warszawskim 1772-1815, Warszawa-Rzym 1981.
• Rybak A., Otorowska-Wrońska H., Szkoła PP. Norbertanek w Krakowie, Warszawa 1986.
• Sander E., Działalność edukacyjna i wychowawcza krakowskich klarysek, Kraków 2010.
• Szylar A., „Nasze naymilsze siestrzyczki.”.,. czyli habitki w klasztorze wizytek warszawskich w XVII wieku, „Biuletyn Historii Wychowania”, 2010, t. 26, s. 19-36.
• Szylar A., Działalność oświatowa benedyktynek sandomierskich w latach 1616-1865, Lublin 2002.
• Szylar A., Działalność wychowawczo-edukacyjno-opiekuńcza sióstr augustianek w Krakowie do schyłku XIX wieku [w:] Głodne dzieci w Polsce, red. Cz. Kępski, Lublina 2011, s. 291-308.
• Szylar A., Konwent bernardynek lubelskich w świetle kroniki klasztornej, „Nasza Przeszłość”, 2008, t. 110, s. 45-47.
• Szylar A., Konwent bernardynek lubelskich w świetle kroniki klasztornej, „Nasza Przeszłość”, 2008, t. 110, s. 35-106.
• Szylar A., O Siostrach Miłosierdzia, które „...Onemu służyć będą w osobie ubogich, chorych, więźniów, sierot lub innych...” – wybrane przykłady w ujęciu historycznym [w:] Pomoc jako zachowanie prospołeczne, red. T. Zbyrad, B. Krempa Wydawnictwo KUL, Lublin, 2012, s. 133-155.
• Uth G., Szkic historyczno-biograficzny Zakonu Augustiańskiego w Polsce, Kraków 1930.