Słabości eksplanacyjne teorii inteligentnego projektu

• Authors: Adam Grobler

Title variants

EN

Explanatory Weaknesses of Intelligent Design

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł powstrzymuje się od polemiki merytorycznej z teorią inteligentnego projektu, dalej TIP, a jedynie wskazuje na jej niedostatki metodologiczne. Dowodzi, że wbrew twierdzeniom jej zwolenników TIP nie jest falsyfikowalna. W odróżnieniu od teorii ewolucji nie może pełnić nawet roli metafizycznego programu badawczego w sensie Poppera. Co jednak ważniejsze, TIP nie pełni żadnych funkcji eksplanacyjnych. W grę wchodzą jedynie wyjaśnienia intencjonalne, TIP zaś nie jest w stanie zidentyfikować motywów domniemanego projektanta. Argument jest zilustrowany przykładami zaczerpniętymi od Stanisława Lema, które pokazują, że możliwych jest wiele alternatywnych hipotez na temat celów domniemanego projektu i nie ma żadnych wskazówek na temat wyboru między nimi. Ponadto artykuł podważa argument probabilistyczny na korzyść TIP oraz argument z nieredukowalnej złożoności, wskazując, za S. Lemem, że artefakty charakteryzują się względną prostotą w porównaniu z obiektami naturalnymi.

EN

Instead of arguing against the content of ID, the paper points at its methodological deficiencies. In the first place, it is argued, against its followers, that ID is not falsifiable. Contrary to Evolution, ID cannot even play a role of a metaphysical research program in the Popperian sense of the word. More importantly, ID is devoid of any explanatory power. The only kind of explanation for ID to offer is an intentional explanation. This, however, ID is not able to do, for it cannot identify any intentions on the part of the putative Designer. The argument is illustrated by examples from Stanislav Lem’s prose, that present a handful of alternative hypotheses about the Designer’s ends without any hint concerning the choice between them. In addition, the paper puts into doubt the probabilistic argument in favor of ID as well as the argument from irreducible complexity, pointing at the relative simplicity of artefact in comparison to natural objects.

Keywords

PL

teoria inteligentnego projektu; teoria ewolucji; argument probabilistyczny; wyjaśnienie intencjonalne; złożoność i prostota

EN

Intelligent Design; Evolution; argument from low probability; intentional explanation; complexity and simplicity

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
• Journal: Filozoficzne Aspekty Genezy
• Year: 2013
• Volume: 10
• Pages: 7-16

Contributors

author

Adam Grobler

• Uniwersytet Opolski

References

• Phillip E. JOHNSON, Darwin on Trial, InterVarsity Press, Downers Grove 1993.
• Kazimierz JODKOWSKI, „W poszukiwaniu twardego jądra ewolucjonizmu”, Filozofia Nauki 2001, nr 2 (34), s. 7-18.
• Karl R. POPPER, Realism and the Aim of Science. Postscript to the Logic of Scientific Discovery, Hutchinson, London 1982.
• Peter LIPTON, Inference to the Best Explanation, Routledge, New York 1991.
• Adam GROBLER, Metodologia nauk, Aureus — Znak, Kraków 2006.
• Kazimierz JODKOWSKI, „Rozpoznawanie genezy: istota sporu ewolucjonizm-kreacjonizm”, Roczniki Filozoficzne 2002, t. 50, z. 5, s. 187-198.
• Adam GROBLER, Prawda i racjonalność naukowa, Inter Esse, Kraków 1993.
• Stanisław LEM, Ze wspomnień Ijona Tichego I, w różnych wydaniach, m.in. Księga robotów, Iskry, Warszawa 1961.
• Stanisław LEM, Kobyszczę, w różnych wydaniach, m.in. Cyberiada, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978.
• Stanisław LEM, Non serviam, w różnych wydaniach, m.in. Bezsenność, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1971.
• Daniel C. DENNETT, Intentional Stance, MIT Press, Cambridge, Massachusetts 1987.
• Stanisław LEM, Uranowe uszy, w: Bajki robotów, w: Cyberiada.
• Stefan AMSTERDAMSKI, Między historią a metodą, PIW, Warszawa 1983.
• Larry LAUDAN, Science and Values, University of California Press, Berkeley 1984.