Wolność sumienia i religii jako „constitutional essentials” w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego

• Authors: Włoch Wojciech

Title variants

EN

Freedom of conscience and religion as “constitutional essentials” in the rulings of the Polish Constitutional Tribunal

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule stawiam tezę, iż można wyróżnić dwa sposoby rozumienia Rawlsow-skich constitutional essentials – uniwersalne i partykularne. Celem artykułu jest od-powiedź na pytanie, czy istnieje taka forma partykularnej interpretacji, która nie naruszałaby współwystępowania z uniwersalną. Odpowiedzi udzielam na podsta-wie analizy sposobu rozumienia wolności sumienia i religii zawartej w orzecznic-twie polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Zidentyfikować można dwie formy par-tykularnej interpretacji. Pierwsza wzmacnia pozycję mniejszości, druga natomiast pozycję większości. Pierwsza forma może współistnieć z uniwersalistycznym con-stitutional essentials jeżeli niweluje faktyczne istniejące nierówności. Partykular-na interpretacja constitutional essentaials jest dopuszczalna, gdy pozwala na lepszą realizację idei autonomii.

EN

In the paper I put forward a thesis that it is possible to distinguish two different ways of understanding Rawls’ constitutional essentials – universal and particularistic. The aim of the article is to provide an answer to the question whether there exists such a form of particularistic interpretation that does not compromise its coexistence with the univer-sal interpretation. The answer is based on an analysis of the understanding of freedom of conscience and religion contained in the judgments of the Polish Constitutional Tri-bunal. Two forms of particularistic interpretation may be identified. The first strength-ens the position of minorities, while the second of the majority. The first form may co-exist with the universalist constitutional essentials, provided that it eliminates the actual existing inequalities, whereas particularistic interpretation of constitutional essentials is acceptable when it allows for a better implementation of the idea of autonomy.

Keywords

PL

constitutional essentials, partytularne i uniwersalne constitutional es-sentials, wolność sumienia i religii

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2019
• Issue: 1(47)
• Pages: 171-188

Dates

published

2019-02-28

Contributors

author

Włoch Wojciech

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

References

• Arystoteles, Metafizyka, tłum. K. Leśniak, Warszawa 1983.
• Borecki P., Respektowanie polskiego Konkordatu z 1993 roku – wybrane problemy, Warszawa 2012.
• Dworkin R., Freedom’s Law. The Moral Reading of American Constitution, New York 1997.
• Dworkin R., Religia bez Boga, tłum. B. Baran, Warszawa 2014.
• Forst R., Das Recht auf Rechtfertigung. Elemente einer konstruktivistischen Theorie der Gerechtigkeit, Frankfurt am Main 2007.
• Habermas J., Tolerancja religijna jako stymulator praw kulturowych, [w:] J. Habermas, Między naturalizmem a religią. Rozprawy filozoficzne, tłum. M. Pańków, Warszawa 2012.
• Habermas J., Über den inneren Zusammenhang von Rechtsstaat und Demokratie, [w:] Zum Begriff der Verfassung. Die Ordnung des Politischen, Hrsg. U.K. Preuß, Frankfurt am Main 1994.
• Kant I., Krytyka czystego rozumu, tłum. R. Ingarden, Kęty 2001.
• Kant I., Metafizyczne podstawy nauki prawa, tłum. J. Galewicz, [w:] I. Kant, Dzieła zebrane, t. V, red. W. Włoch, Toruń 2011.
• Kant I., Spór fakultetów, tłum. M. Żelazny, [w:] I. Kant, Dzieła zebrane, t. V, red. W. Włoch, Toruń 2011.
• Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, tłum. M. Wartenberg, Kęty 2001.
• Kelsen H., Foundations of Democracy, „Ethics” 1955, vol. 66, No. 1.
• Kelsen H., O istocie i wartości demokracji, tłum. F. Turynowa, Warszawa–Wrocław 1985.
• Kelsen H., Reine Rechtslehre (zweite Auflage) mit einem Anhang Das Problem der Gerechtigkeit, Wien 1967.
• Locke J., List o tolerancji, tłum. L. Joachimowicz, Warszawa 1963.
• Maclure J., Taylor Ch., Secularism and Freedom of Conscience, tłum. J.M. Todd, Cambridge-London 2011.
• Michelman F.I., Constitutional Authorship, [w:] Constitutionalism. Philosophical Foundations, red. L. Alexander, Cambridge 1998.
• Michelman F.I., Rawls on Constitutionalism and Constitutional Law, [w:] The Cambridge Companion to Rawls, red. S. Freeman, Cambridge 2003.
• Müller J.-W., Constitutional Patriotism, Princeton–Oxford 2007.
• Nussbaum M., Nowa nietolerancja religijna. Przezwyciężyć politykę strachu w niespokojnych czasach, tłum. S. Szymański, Warszawa 2018.
• Rawls J., Liberalizm polityczny, tłum. A. Romaniuk, Warszawa 1998.
• Rogowska A., Wolność sumienia i wyznania w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2015
• Rosenfeld M., Constitutional Identity, [w:] The Oxford Handbook of Comparative Constitutional Law, red M. Rosenfeld, A. Sajó, Oxford 2012.
• Sager L.G., The Why of Constitutional Essentials, „Fordham Law Reviev” 2004, vol. 72.
• Sobczak J., Gołda-Sobczak M., Wolność sumienia i wyznania jako prawo człowieka, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2012, nr 1.
• Spinoza B., Traktat teologiczno-polityczny, [w:] B. Spinoza, Traktaty, tłum. I. Halpern-Myślicki, Kęty 2003.

Identifiers

ISSN

2082-1212