Komunistyczna agitka czy jednak coś więcej? O powieści Brunona Jasieńskiego „Palę Paryż”

• Authors: Cyzman Marzenna

Title variants

EN

A Communist Propaganda Leaflet or Something Else? On Bruno Jasieński’s “Palę Paryż” (“I Burn Paris”)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Opublikowana po raz pierwszy w 1928 roku powieść Brunona Jasieńskiego „Palę Paryż” jest wciąż żywa w dyskursie literaturoznawczym, cieszy się też nadal zainteresowaniem czytelniczym, co poświadczają koleje jej wydania (ostatnie w 2005 r.), a także nowe tłumaczenia na języki obce (na język angielski w 2012 r.). Dotychczas sformułowane interpretacje operują jednak dość powierzchownymi jej deskrypcjami, nie problematyzując szerzej ich zasadności. W artykule autorka poddaje rozważaniom niektóre z tez bezdyskusyjnie najczęściej przyjmowanych, zwłaszcza zaś kwestię utopijności powieści „Palę Paryż” i jej aluzyjności względem noweli Paula Moranda „Palę Moskwę”. Fabuła utworu Jasieńskiego rozpatrywana jest w kategoriach eksperymentu myślowego, dokonana też została jej aktualizująca interpretacja jako powieści o mechanizmach przemocowych funkcjonujących w społeczeństwie. Zawartość ideologiczną powieści ujęto natomiast z perspektywy kilku wersji tekstu zmienionych przez samego autora. Wskazano, że przedstawiona w finalnej części utworu wizja komunistycznego raju nie osłabia semantycznej nośności utworu „Palę Paryż”, podkreślono także jego stylistyczne bogactwo i zwartość kompozycyjną.

EN

“Palę Paryż” (“I Burn Paris”), a novel by Bruno Jasieński, published for the first time in the year 1928, is still vivid in literary discourse, and continuously enjoys reader interest, the evidence of which is the novel’s new editions (the latest from the year 2005) as well as new translations into foreign languages (in 2012 into English). The novel’s interpretations formulated so far are somewhat superficial and do not further validate their plausibility. The author of the article considers some of the theses most often unarguably adopted, especially the issue of the novel’s utopianism and its allusiveness to Paul Morand’s novel “Je brûle Moscou” (“I Burn Moscov”). The plot of Jasieński’s piece is researched within the categories of an intellectual experiment; the paper also includes the novel’s updating interpretation as a text about violence mechanisms in a society. The ideological matter of “I Burn Paris” is viewed from the perspective of a few versions of the text modified by the author himself. The article indicates that the vision of communist paradise presented in the final part of the novel does not diminish its semantic potential, as well as highlights the stylistic richness and compositional content of “I Burn Paris”.

Keywords

EN

Bruno Jasiński's “I Burn Paris”; Paul Morand’s “Je brûle Moscou”; viosion of communist paradise

• Publisher: Instytut Badań Literackich PAN
• Journal: Pamiętnik Literacki
• Year: 2019
• Volume: 110
• Issue: 3
• Pages: 15-32

Dates

printed

2019-09-30

Contributors

author

Cyzman Marzenna

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń

Identifiers

ISSN

0031-0514

DOI

10.18318/pl.2019.3.2