Służbowo i prywatnie. znani i nieznani goście w bocheńskiej Żupie Solnej (do 1995 r.)

• Authors: Wszołek Piotr

Title variants

EN

Professional and private visits. well-known and unknown guests in the bochnia saltworks (until 1995)

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This is the first academic study of this type pertaining to the history of tourist traffic in the area of the Bochnia Salt Mine. In contrast to the Wieliczka Salt Mine, no general academic or popular science studies have been prepared with respect to this issue to date. Prior works devoted to the Bochnia Salt Mine did not deal with this issue. The objective of this article is an attempt at describing, throughout the history of the Bochnia Salt Mine, the gradual process of emergence and development of tourist traffic. The author of the work makes use of the existing manuscripts and printed sources, along with academic studies devoted directly or indirectly to the subject matter pertaining to the content of the article. Interviews conducted with the present and retired employees of the Bochnia Salt Mine also turned out to be helpful, both directors and traffic supervision employees, as well as persons directly involved in the tourist traffic servicing. Thanks to this, the gaps existing in the source materials and academic or popular science studies pertaining to the subject matter of the study were supplemented or filled. The history of tourist traffic described in the article was closely related to the history of the Bochnia Salt Mine. The reader is going to find out that this process was not easy, whereas its history is replete with obstacles and threats during various stages of development, including a complete disappearance of tourist activity, which was finally reinstated and which has been pursued to date. Therefore, the issue deserves a detailed study. In medieval sources, it is possible to find traces of princes’ and kings’ (and their officials’) stays in the mine. Such visits were purely official. Their objective was direct or indirect control over all aspects of operation of the subordinate enterprise. Visits of representatives of commerce and handicraft in the Bochnia Salt Mine, whose enterprises were closely and durably related to the current operation of the mine, had a more “economic” character The situation was similar with holders of permits and privileges from the group of contemporary wealthy people, both clerics and secular. The ongoing necessity of taking care of their economic interest was the most important for this group. Sources between the 16th and the 18th century offer new data. New categories of guests supplemented the above list of visitors in the Bochnia Salt Mine. The first one includes various travellers who, in their accounts or descriptions, offer the first experiences accompanying visits in the underground section of the mine. Another category are poets. Their works, preserved in the modern times, have a similar character, yet by their nature they are more filled with emotions. Therefore, all these authors were, in a certain way, “pioneers” – the first tourists in the modern sense of the word. The third category includes representatives of science, testifying to the growing interest in the Bochnia Salt Mine from a scientific perspective. They also form a part of the previously described group of travellers, who were testing their talents in the new area. These were predominantly people connected to the Bochnia Salt Mine who implemented their ideas, plans and intentions for its benefit. There was also yet another special category – the so-called “unwanted guests.” This group includes both “locals” and “foreigners”, whose activities had an adverse impact on the situation of the Bochnia Salt Mine. At the end of the 18th century, a certain fundamental change occurred in the above-described group of “guests” at the Bochnia Salt Mine. The owner of the mine changed – the Polish king was replaced by the Austrian emperor and royal officials were substituted by the imperial bureaucratic apparatus. Simultaneous abolishment of former permits and privileges resulted in absence of visits of clerics and lay people. What is more, the former system of connections of the mine with trade and municipal handicraft also ceased to exist. Representatives of such professions disappeared almost completely from the area of the Bochnia Salt Mine. The 19th century, especially its second half, brought development of initially disorganised tourist traffic in the form of individual and collective groups. Visits in the mine, hitherto a privilege reserved for the chosen few, suddenly became a very fashionable pastime for a broader group of people. This situation was intensified by development of communication and dissemination of press information, as well as popularity of local sightseeing associations. Such groups included local people, as well as guests from other countries, officials, teachers, clerics, military men, young people and children. The number of descriptions and travellers’ accounts, resulting from visits in the underground pits of the Bochnia Salt Mine, also soared. The Bochnia Salt Mine has become a more attractive place for the conduct of scientific studies by outstanding researchers and specialists from various areas of knowledge. The Bochnia Salt Mine was also a venue for didactic activities for the future practitioners of science, who pursued classes, internships and professional practice here. However, the described century and the beginning of the 20th century were not free from negative activities and decisions of the group known from earlier centuries as the “unwanted guests.” The inter-war period was a time of constant struggle with the governmental plans of liquidation of the Bochnia Salt Mine. In spite of the difficult situation, the unorganised tourist traffic of numerous groups and individuals (from the country and abroad) continued to flourish in the mine. The mine was also visited by scientists and young graduates who were acquiring the necessary knowledge and professional skills. What is more, middle school pupils and college students followed the example of their senior friends and attended special classes in the mine and visited it as part of activities of school sightseeing groups. It is also worth remembering that the outbreak of WWII halted the plans of establishing a sanatorium at the Bochnia Salt Mine. The period of Nazi occupation brought an end to popular visits in the Bochnia Salt Mine. At this time, the mine was only open for German people – ordinary citizens and military men. However, traces of stay of Polish people in the mine from this period have also been preserved – obviously, such visits were only possible upon the approval of the occupation authorities. Throughout the communist period, the idea of making the Bochnia Salt Mine available for tourists was not popular and it resurfaced only in the form of sporadic initiatives. In the 1950s, a visit in the mine formed a part of subsequent historical anniversaries celebrated in the city and the local saltworks. Similar initiatives, even though planned, were not implemented in the 1960s - they were going to form a part of the celebrations of the 1,000th anniversary of the Polish state. Nevertheless, plans pertaining to the visits in the Bochnia Salt Mine in the 1970s were successful – they were included in the extensive programme of the “Days of Bochnia” inaugurated at that time. The last activity in the described period took place in the 1980s, when sightseeing in the mine was included in the celebrations of another historical anniversary of the city. The 1980s were also a time of clear increased interest in the Bochnia Salt Mine as a historical facility. Inclusion of the most valuable pits and surface development of the mine in the list of national monuments definitely contributed to it. Simultaneously, next to the gradual process of limiting the industrial operation of the mine, former plans of establishing a sanatorium were brought back. This very difficult process of building a tourist and spa centre commenced at that time was halted by the political transformations of 1989. After 1990, it was continued for a long time until the middle of the 1990s. The author of the work adopted the year 1995 as the end for the study; it constitutes the opening of a completely new chapter in the history of the Bochnia Salt Mine. The unorganised tourist traffic was provided with durable legal and organisational framework in the form of a newly-established entity: Uzdrowisko Kopalnia Soli Bochnia Sp. z o.o. Between 1995 and 2014, the company has been servicing numerous groups of tourists and patients who come to the Bochnia Salt Mine every year. Traditional sightseeing in the historical mining pits has been gradually supplemented by educational, health and entertainment activities. In 2014, “Kopalnia Soli Bochnia Sp. z o.o.” took over the organisation and servicing of the tourist traffic, continuing the long-term tradition of the Bochnia Salt Mine in this respect.

Keywords

PL

Turyści; kopalnia; Bochnia; Goście; kopalnia soli

EN

tourists; mine; Bochnia; Guest; Salt mine

• Publisher: Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
• Journal: Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce
• Year: 2016
• Volume: 31
• Pages: 291-335
• Physical description: Artykuł naukowy

Contributors

author

Wszołek Piotr

• Muzeum im. S. Fischera w Bochni

References

• 1. Źródła : a) maszynopisy i rękopisy archiwalne Archiwum Narodowe w Krakowie – Oddział w Bochni Zespoły : Akta Miasta Bochni ( sygn. 30/1/0 ) Miejska Rada Narodowa w Bochni ( sygn. 30/247/0 ) Państwowe Gimnazjum i Liceum im. króla Kazimierza Wielkiego w Bochni ( sygn. 30/39/0 ) Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Bochni ( 30/53/0 ) Prywatne Seminarium Nauczycielskie im. Klementyny Tańskiej Hoffmanowej w Bochni ( sygn. 30/160/0 ) Urząd Miejski w Bochni ( sygn. 30/248/0 ) Żupa Solna w Bochni ( sygn. 30/35/0 ) Archiwum Kopalni Soli Bochnia : sygn. 5/8 , 23/1 , 11/1. b) źródła drukowane Brevis et accurata regiminis ac status Zupparum Vieliciensium et Bochnensium sub annum Christi 1518 descriptio, wstęp Józef Piotrowicz, opracowanie Wacław Walecki, Collumbinum, Kraków 2000 Kodeks Dyplomatyczny Katedry Krakowskiej Św. Wacława, wyd. i przypisami objaśnił Franciszek Piekosiński, cz. 2, nakł. Akademii Umiejętności w Krakowie, Kraków 1883. Kodeks Dyplomatyczny Klasztoru Tynieckiego, wyd. Wojciech Kętrzyński i Stanisław Smolka, cz. 1, nakł. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Lwów 1875. Kodeks Dyplomatyczny Małopolski, wyd. i przypisami objaśnił Franciszek Piekosiński, T. 1-3, nakł. Akademii Umiejętności w Krakowie, Kraków 1876–1887. Metriculum Regni Poloniae Scriptores, wyd. Teodor Wierzbowski, T. 1,4; Oficyna Wydawnicza C. Kowalewskiego, Warszawa 1905, 1910. Monumenta Poloniae Historica. Pomniki Dziejowe Polski, wyd. August Bielowski, T. II, nakładem własnym, Lwów 1872. Opis Żup Krakowskich z roku 1518, wyd. Anna Keckowa, Adam Wolff, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, R. IX, 1961, nr 3, zeszyt dodatkowy. Starodawne Prawa Polskiego Pomniki, wyd. Antoni Helcel, T. I, nakł. Księgarni G. Sennewalda, Warszawa 1856. Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782 wydanego, T.1, wyd. Ohryzko Jozafat, Petersburg 1859. c) akty prawne Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, nr 83, 2000, poz. 938; d) czasopisma ,,Biblioteka Warszawska” z lat 1841 - 1859 ,,Kronika Bocheńska” z lat 1992 - 2013 ,,Wiadomości Bocheńskie” z lat 1989 - 2013 ,,Ziemia Bocheńska” z lat 1991 – 2013 2. Opracowania : U. Augustyniak: Historia Polski 1572 - 1795, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008. Bochnia naszych dziadków i pradziadków w latach 1900-1945, wyd. Archiwum Państwowe w Krakowie, Bochnia-Kraków 2008. S. Bradetzky: Wrażenia z podróży po Galicji, ,,Wiadomości Bocheńskie”, R. XXVI, 2015, nr 2. Cz. Brzoza, A. L. Sowa: Historia Polski 1918 – 1945, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006. F. Bujak: Galicja. Leśnictwo, górnictwo, przemysł, T. II, nakł. Księgarni H. Altenberga oraz E. Wende i Spółka, Lwów-Warszawa 1910. J. Charkot, W. Jaworski: Charakterystyka zabytkowych wyrobisk kopalni soli w Bochni, ,,Studia i  Materiały do Dziejów Żup Solnych w  Polsce” (dalej cyt. SMDŻ), T. XVII, 1992. J. Charkot: Mapy górnicze kopalni bocheńskiej, SMDŻ, T. XV, 1990. J. Chrobaczyński, J. Gołębiewski: Eksploatacja ekonomiczna i położenie materialne ludności powiatu bocheńskiego w okresie okupacji hitlerowskiej 1939-1945, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny Wyższej Szkoły Pedagogicznej w  Krakowie”, z. 59, Prace Historyczne, nr 8, Kraków 1977. J. Chrobaczyński, J. Gołębiewski: Polityka okupanta wobec ludności, (w:) Bochnia. Dzieje Miasta i Regionu, pod. red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. A. Chwalba: Historia Polski 1795 – 1918, wyd. II, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2006. A. Chwalba: Historia powszechna. Wiek XIX, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008. S. Czarniecki: Bochnia i Bochnianie w dziejach polskiej geologii, ,,Rocznik Bocheński”, T. V, 2001. S. Czarniecki: Łabęcki Hieronim Hilary, (w:) ,,Polski Słownik Biograficzny” (dalej cyt. PSB), T. XVIII, 1973. M. Czeppe, Z. Wójcik: Staszic Stanisław Wawrzyniec, (w:) PSB, T. XLII, 2003 – 2004. P. Daszkiewicz, R. Tarkowski: Zasoby mineralne i kopalnie Galicji w opisie Marcela de Serres z początków XIX wieku, ,,Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej”, Nr 117, Studia i Materiały, Nr 32, 2006. J. Dobosz: Cystersi małopolscy, ich miejsce w gospodarce i kulturze Polski w XIII wieku, ,,Rocznik Bocheński”, T. V, 2001. Dwie najstarsze relacje łacińskie o żupach krakowskich z XVI w., tłum. Anna Smaroń, SMDŻ, T. XI, 1982. K. Dziwik: Katalog dokumentów Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, Wieliczka 1979. K. Dziwik: Katalog rękopisów Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, Wieliczka 1988. K. Dziwik: Saliny Krakowskie w latach 1772-1918, (w:) Dzieje Żup Krakowskich, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 1988. K. Dziwik: Zagadnienie nierentownych salin i koncentracji produkcji soli w Polsce międzywojennej, SMDŻ, T. XI, 1982. K. Dziwik: Żupy krakowskie w czasie II Rzeczypospolitej, (w:) Dzieje Żup Krakowskich, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 1988. S. Fischer: Dzieje bocheńskiej żupy solnej, ,,Państwowa Rada Górnictwa. Materiały z prac Rady”, z. 36, seria E (3) Historyczna, Warszawa 1962. S. Fischer: Losy kazimierzowskiej fundacji (w:) ,,Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Bochni za rok szkolny 1926/1927 ”, Drukarnia ,,Secesja”, Bochnia 1927. J. Flasza: Bochnia. Przewodnik po mieście, nakł. Miejskiego Domu Kultury w Bochni, Bochnia 2015. J. Flasza: Pierwsi Bocheńscy Krajoznawcy, ,,Biblioteka Czwartkowych Spotkań Muzealnych”, T. XIII, Bochnia 2007. J. Flasza: Powiat Bocheński. Miejsca, Ludzie, Zdarzenia, nakł. Starostwa Powiatowego w Bochni, Bochnia 2010. J. Flasza: Rynek bocheński. Szkice o dziejach i zabytkach, ,,Biblioteka Czwartkowych Spotkań Muzealnych”, T. V, Bochnia 1989. J. Flasza: Stanisław Fischer - odkrywca i miłośnik ziemi bocheńskiej, nakł. Starostwa Powiatowego w Bochni, Bochnia 2009. T. Florczyk: Innowacyjny produkt turystyczny szansą na rozwój na przykładzie Uzdrowiska Kopalnia Soli Bochnia,(w:) II Konferencja Muzeów Górniczych i Skansenów Podziemnych w Polsce (materiały), pod red. A. Jodłowskiego, Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 2012. M. Gawęda: Bochnia i Wiśnicz w czasie Potopu, ,,Krakowski Rocznik Archiwalny”, T. 10, 2004. S. Gawęda: Wiadomości o żupach krakowskich w ,,Rocznikach” i ,,Księdze Uposażeń” Jana Długosza, SMDŻ, T. IX, 1980. R. Grodecki: Ordynacja Kazimierza Wielkiego dla krakowskich zup solnych z 1368 r., SMDŻ, T.III, 1974. S. Grodziski, A. Partyka: Bochnia i bocheńskie w latach 1772 – 1848, (w:) Bochnia. Dzieje Miasta i Regionu, pod. red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. J. Hampel, J. Zawistowski: Stosunki gospodarcze i społeczne w latach 1919-1939, (w:) Bochnia. Dzieje miasta i regionu, pod red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. A. Hirschberg: O życiu i pismach Justa Ludwika Decjusza (1485-1545), ,,Przewodnik Naukowy i Literacki” [dodatek do ,,Gazety Lwowskiej”], Lwów 1874 Historyczny Opis Miasta Krakowa i jego okolic, oprac. A. Grabowski, nakładem i drukiem J. Mateckiego, Kraków 1822. A. Jodłowski: Technika produkcji soli na terenie Europy w pradziejach i wczesnym średniowieczu, SMDŻ, T.V, 1976. A. Jodłowski: Archeologia o początkach warzelnictwa i górnictwa solnego na terenie Bochni, ,,Rocznik Bocheński”, T.V, 2001. A. Jodłowski: Ogólna charakterystyka stanu badań, źródeł i opracowań,(w:) Dzieje Zup Krakowskich, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 1988. A. Jodłowski: Początki eksploatacji soli na terenie żup krakowskich do połowy XIII wieku,(w:) Dzieje Żup Krakowskich, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 1988. A. Jodłowski, S. Skowronek: Pradzieje Bochni i Regionu, (w:) Bochnia. Dzieje Miasta i Regionu, pod. red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. T. Jurek, E. Kizik: Historia Polski do 1572 r., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013. R. Kaczmarek: Historia Polski 1914-1989, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010. D. Kałwa: Polska doby rozbiorów i  międzywojenna (w:) Obyczaje w  Polsce. Od średniowiecza do współczesności, pod red. A. Chwalby, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005. A. Kastory: Przemiany gospodarcze i społeczne w latach 1949-1972, (w:) Bochnia. Dzieje miasta i regionu, pod red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. A. Keckowa: Żupy Krakowskie w XVI – XVII wieku,(w:) Dzieje Żup Krakowskich, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 1988. A. Keckowa: Żupy Krakowskie w XVI – XVIII wieku (do 1772), wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969. A. Keckowa: Żupy Krakowskie w XVIII w. (do 1772),(w:) Dzieje Żup Krakowskich, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 1988. J. Kęsek: Z dziejów fotografii bocheńskiej, ,,Biblioteka Czwartkowych Spotkań Muzealnych”, T. VII, Bochnia 1998. F. Kiryk: Bochnia do połowy XVII wieku, (w:) Bochnia. Dzieje miasta i regionu, pod red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. F. Kiryk: Wokół lokacji miasta Bochni na tle urbanizacji Małopolski w XIII w., (w:) Miasta. Ludzie. Instytucje. Znaki. Księga jubileuszowa ofiarowana prof. Bożenie Wyrozumskiej z okazji 75 rocznicy urodzin, pod red. Z. Piecha, wyd. Societas Vistulana, Kraków 2008. S. Kreutz: Alojzy Alth, (w:) PSB , T. I, 1935. H. Łabęcki: Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego pod względem technicznym, historyczno-statystycznym i prawnym, T. I-II, nakładem i drukiem J. Kaczanowskiego, Warszawa 1841, 1856. H. Łabęcki: Początki nauki kopalnictwa, nakładem Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu, Warszawa 1843. H. Łabęcki: Słownik Górniczy, nakładem i drukiem K. Kowalewskiego, Warszawa 1868. J. Mager: Żupy krakowskie i saliny alpejskie w świetle dawnych opracowań naukowych i sprawozdań z podróży. Studium nad źródłami saskimi i pruskimi, SMDŻ, T. XIX, 1996. M. Markiewicz: Historia Polski 1492-1795, wyd. II, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004. M. Marynowski, L. Rzepka: Inwentarz akt salinarnych Wieliczki i Bochni z lat 1772- 1918, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 2004. K. Maślańkiewicz: Z dziejów górnictwa solnego w Polsce, Wydawnictwo Naukowo- -Techniczne, Warszawa 1965. S. Mateszew: Osadnictwo i stosunki własnościowe do końca XV w., (w:) Bochnia. Dzieje miasta i regionu, pod red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. T. Migdas: Specyfika atrakcji turystycznych kopalni bocheńskiej,(w:) I Konferencja Muzeów Górniczych i Skansenów Podziemnych w Polsce (materiały), pod red. Antoniego Jodłowskiego, Wieliczka 2010. Muzeum w Bochni. Przewodnik po zbiorach i ekspozycjach, praca zbiorowa pod red. Jana Flaszy, Bochnia 2001. U. Mróz: Zasługi Johanna Gottfrieda Borlacha dla rozwoju górnictwa i warzelnictwa solnego na terenie Saksonii i Małopolski, SMDŻ, t.XXX, 2015. M. Orłowski: Ilustrowany przewodnik po Galicji, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim, wyd. ,,Książnica Polska”, Lwów 1919. I. Pajdak: Katalog mikrofilmów Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, Wieliczka 1987. I. Pajdak: Zamek Żupny w Bochni (Zarys dziejów), SMDŻ, T. VIII, 1979. F. Piestrak: Saliny w Galicji i na Bukowinie, ,,Przegląd Górniczo-Hutniczy”, T.VII, 1910. F. Piestrak: Szyby kopalni soli w Bochni, ,,Czasopismo Techniczne”, R. 20, 1902. J. Piotrowicz: Bochnia i jej pierwsi mieszkańcy w świetle przywileju lokacyjnego z 1253 r., ,,Rocznik Bocheński”, T. I, 1993. J. Piotrowicz: Górnictwo solne w Małopolsce w czasach księżnej Kingi, jego legendarne i historyczne początki, SMDŹ, T. XVIII, 1994. J. Piotrowicz: Początki kopalni soli w Bochni, ,,Wiadomości Bocheńskie”, R.XVI : 2009/2010, nr 4. J. Piotrowicz: Żupa bocheńska w okresie staropolskim,,,Wiadomości Bocheńskie”, R.XXV: 2014, nr 2. J. Piotrowicz: Żupa Solna (w:) Bochnia. Dzieje miasta i regionu, pod red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. J. Piotrowicz: Żupy krakowskie w pierwszych wiekach rozwoju od połowy XIII do początków XVI wieku, (w:) Dzieje Żup Krakowskich, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 1988. J. Poborski: Złoże solne Bochni na tle geologicznym okolicy, ,,Biuletyn Polskiego Instytutu Geologicznego”, T. 78, 1952. W. Pociecha: Decjusz Jost, (w:) PSB, T. V, 1939-1946. K. Polek: Przemiany polityczne i gospodarcze w krajach Europy Środkowej w XIII stuleciu, ,,Rocznik Bocheński”, T. V, 2001. Romantyczne wędrówki po Galicji, wyb., oprac. i przedm. A. Zieliński, wyd. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1987. L. Rzepka: Bocheński szpital górniczy (1357-1792), SMDŻ, T. XIV, 1985. S. Schnur–Pepłowski: Cudzoziemcy w Galicji (1787 – 1841), nakładem i drukiem Drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1898. F. Siarczyński: Słownik historyczno-statystyczno-geograficzny Królestwa Galicji, T. II, rkps z 1828 r.,(Zakład Narodowy im. Ossolińskich: sygn. 1828/III). Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wyd. F. Sulmierski, B. Chlebowski, W. Walewski, T. I, Warszawa 1880. A. Smaroń: Żupy krakowskie w poezji polsko- łacińskiej od XV – XVII w., SMDŻ, T. XII , 1983. I. Sobas: Kopalnia Soli, (w:) Bochnia w latach 1979-1989. Szkice do portretu miasta, wyd. Stowarzyszenie Europa Lingua, Bochnia 2010. S. Staszic: O solach i łączących się z nimi w całym ciągu Karpatów pewnych ciałach, a szczególnie o solach warzonkach w Polsce, „Roczniki Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk”, T. X, Warszawa 1817. S. Staszic: O Ziemiorodztwie Karpatów i innych gór i równin Polski, nakładem i drukiem Drukarni Rządowej, Warszawa 1816. Statut Kazimierza Wielkiego dla krakowskich żup solnych, wyd. J. Krzyżanowski, ,,Rocznik Krakowski”, T. 25, 1934. H. Stupnicki: Geograficzno - Historyczny Opis Królestwa Galicji i Lodomerii, nakładem i drukiem K. Pillera, Lwów 1864. W. Szajnocha: Płody kopalne Galicji, cz. 2, nakładem autora i drukiem W. Łozińskiego, Lwów 1894. S. Szczur: Historia Polski. Średniowiecze, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2000. D. Śladecki: Kaplica bł. Kingi w bocheńskiej kopalni soli , SMDŻ, T.XV, 1989. D. Śladecki: Podziemne miejsca kultu w zwyczaju bocheńskich górników, ,,Rocznik Bocheński”, T.V, 2001. A. Truś-Bakalarz: Od Hanusza do Kasprzyka. Bocheńskie pracownie malarskie, ,,Biblioteka Czwartkowych Spotkań Muzealnych”, T. XI, Bochnia 2006. S. Warcholik: Kopalnia Soli Bochnia. Monografia turystyczna, ,,Popularna Biblioteka Krajoznawcza”, Spółdzielcza Oficyna Wydawnictwa ,,Kraj”, Warszawa 1952. J. Wiewiórka: Warunki geologiczne eksploatacji soli w  żupach krakowskich,(w:) Dzieje Żup Krakowskich, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 1988. Z. Wojas: Bocheńskie od połowy XVII w. do schyłku epoki staropolskiej, (w:) Bochnia. Dzieje miasta i regionu, pod red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. T. Wojciechowski: Jubileusz Stulecia Orkiestry Salinarnej Bocheńskiej 1880-1980 (rys historyczny), Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków 1980. T. Wojciechowski: Kopalnia Soli w Bochni, Profit-Media, Bochnia 2005. T. Wojciechowski: Kościelne Dzieje Bochni 1772-1985, Brzeska Oficyna Wydawnicza, Bochnia 2013 T. Wojciechowski: Kościelne Dzieje Bochni w czasach staropolskich, Mała Poligrafia Redemptorystów, Tuchów 2003. T. Wojciechowski: Przewodnik po Bochni, wyd. Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Bochnia 1979. T. Wojciechowski: Żupa solna a rozwój miasta, (w:) Bochnia. Dzieje miasta i regionu. Suplement, pod red. F. Kiryka, wyd. Urząd Miejski w Bochni, Kraków 1986. J. Wyrozumski: Sól krakowska w życiu gospodarczym dawnej Polski,(w:) Dzieje Żup Krakowskich, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka 1988. J. Zdrada: Historia Polski 1795-1914, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005. J. Zdrada: W latach I wojny światowej, (w:) Bochnia. Dzieje miasta i regionu, pod red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980. H. Żaliński, M. Ptak: Ruchy społeczne i polityczne, (w:) Bochnia. Dzieje miasta i regionu, pod red. F. Kiryka i Z. Ruty, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980.

Identifiers

ISSN

0137-530X

EISSN

2450-792X