Praca zawodowa a zmiana tożsamości uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Badanie podłużne

• Authors: Brzezińska Anna I. , Rękosiewicz Małgorzata , Syska Weronika , Piotrowski Konrad

Title variants

EN

Work experiences and identity change among upper secondary school students: longitudinal study

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje problem wpływu podejmowania aktywności zawodowej w toku nauki w szkole ponadgimnazjalnej na proces formowania się tożsamości osobistej i kapitału tożsamości: poczucia dorosłości i poczucia integracji społecznej. Badaniem podłużnym objęto 1322 uczniów z zasadniczych szkół zawodowych, techników i liceów. Na początku i pod koniec roku szkolnego 2014/2015 przeprowadzono pomiary za pomocą Skali rozwoju wymiarów tożsamości w polskiej adaptacji (DIDS/PL) oraz Indeksu rozwiązania kryzysu tożsamości w polskiej adaptacji (ISRI/PL). Analiza wyników ujawniła wzrost natężenia wymiaru podejmowania zobowiązań wśród uczniów, którzy podjęli pracę w trakcie roku szkolnego. Efekt ten nie zależał od rodzaju szkoły. Stwierdzono również, że wśród uczniów liceów i techników nastąpił istotny wzrost poczucia dorosłości w ciągu roku. Wśród uczniów liceum oba wskaźniki kapitału tożsamości, czyli poczucie dorosłości i poczucie integracji ze społecznością, wzrosły zarówno u tych, którzy nie podjęli pracy, jak i u tych, którzy ją podjęli w trakcie tego roku szkolnego.

EN

The article discusses the problem of the influence of vocational activity in the course of learning in upper secondary school on the process of identity formation in two areas: the dimensions of personal identity development and identity capital – a sense of adulthood and a sense of integration with the community. Two questionnaires were used: the Polish adaptations of the Dimensions of Identity Development Scale (DIDS/PL), and the Identity Stage Resolution Index (ISRI/PL). Measurements were taken twice – at the beginning and end of the 2014/2015 school year. The longitudinal study included 1322 students of all years of: basic vocational school, upper secondary vocational school and upper secondary general school. The analysis of the results revealed an increase of commitment making among those students who began to work during the school year, which occurred between the first and second round of measurements. This effect was not dependent on the type of school. It was also found that among upper secondary general school students and upper secondary vocational school students, there was a significant increase in the sense of adulthood during the year. Among upper secondary general school students, both indicators of identity capital (a sense of adulthood and a sense of integration with the community) increased among those who did not begin to work, as well as in those who began to work during the school year, in which the research was conducted.

Keywords

PL

dorastanie; doświadczenia zawodowe; poczucie dorosłości; poczucie integracji ze społecznością; szkoła ponadgimnazjalna; wymiary rozwoju tożsamości

EN

adolescence; community identity; dimensions of identity development; sense of adulthood; upper secondary school; work experiences

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2016
• Volume: 4(139)
• Pages: 26–41

Dates

published

2016-12-31

Contributors

author

Brzezińska Anna I.

• Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

author

Rękosiewicz Małgorzata

• Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

author

Syska Weronika

• Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

author

Piotrowski Konrad

• SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, Wydział Zamiejscowy w Poznaniu

References

• Beyers, W. i Luyckx, K. (2016). Ruminative exploration and reconsideration of commitment as risk factors for suboptimal identity development in adolescence and emerging adulthood. Journal of Adolescence, 47, 169–178.
• Brzezińska A. I., Czub T., Hejmanowski Sz., Kaczan R., Piotrowski K. i Rękosiewicz M. (2012). Determinants of identity formation during the transition from adolescence to adulthood. Kultura i Edukacja, 5, 5–27.
• Brzezińska, A. I., Czub, T. i Piotrowski, K. (2014). Statusy tożsamości a style tożsamości i funkcjonowanie emocjonalne uczniów szkół zawodowych. Psychologia Rozwojowa, 19(4), 51–71
• Brzezińska, A. I. (2016a). Uwarunkowania rozwoju tożsamości uczniów szkół ponadgimnazjalnych (program badań). W: A. I. Brzezińska, W. Syska (red.), Ścieżki wkraczania w dorosłość (s. 49–72). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
• Brzezińska, A. I. (2016b). Tożsamość u progu dorosłości. Wizerunek uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
• Brzezińska, A. I. i Piotrowski, K. (2010a). Polska adaptacja Skali wymiarów rozwoju tożsamości (DIDS). Polskie Forum Psychologiczne, 15(1), 66–84.
• Brzezińska, A. I. i Piotrowski, K. (2010b). Formowanie się tożsamości a poczucie dorosłości i gotowość do tworzenia bliskich związków. Czasopismo Psychologiczne, 16(2), 265–274.
• Brzezińska, A. I. i Piotrowski, K. (2016). Zmiana poczucia tożsamości w kontekście edukacyjnym: badania podłużne uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Roczniki Psychologiczne, 19(2), 257–276.
• Cieciuch, J. (2013). Kształtowanie się systemu wartości od dzieciństwa do wczesnej dorosłości. Warszawa: Liberi Libri.
• Côté, J. E. (1997). An empirical test of the identity capital model. Journal of Adolescence, 20(5), 577–597.
• Côté, J. E. i Schwartz, S. J. (2002). Comparing psychological and sociological approaches to identity: identity status, identity capital, and the individualization process. Journal of Adolescence, 25(6), 571–586.
• Dubis, M. (2014). Wartości i style życia młodzieży. Jagiellońskie Studia Socjologiczne, 1, 35–45.
• Erikson, E. H. (1950). Childhood and society. New York: Norton.
• Hatano, K., Sugimura, K. i Crocetti, E. (2016). Looking at the dark and bright sides of identity formation: new insights from adolescents and emerging adults in Japan. Journal of Adolescence, 47, 156–168.
• Jarmakowski, T. (2011). Rola myślenia ruminacyjnego w podatności na wyuczoną bezradność. Studia Psychologiczne, 49(1), 61–72.
• Kaczan, R., Brzezińska, A. I. i Wojciechowska, J. (2013). Social participation, identity style and identity dimensions in late adolescence among students of three types of vocational schools. Polish Psychological Bulletin, 44(3), 310–321.
• Karaś, D., Kłym, M., Wasilewska, Ż. M., Rusiak, D. i Cieciuch, J. (2012). Wymiary tożsamości a satysfakcja z życia u studentów i pracujących. Studia Psychologica, 12, 25–45.
• Luyckx, K., Goossens, L. i Soenens, B. (2006). A developmental contextual perspective on identity construction in emerging adulthood: change dynamics in commitment formation and commitment evaluation. Developmental Psychology, 42(2), 366–380.
• Luyckx, K., Schwartz, S. J., Berzonsky, M. D., Soenens, B., Vansteenkiste, M., Smits, I. i Goossens, L. (2008). Capturing ruminative exploration: extending the four-dimensional model of identity formation in late adolescence. Journal of Research in Personality, 42(1), 58–82.
• Luyckx, K., Schwartz, S. J., Goossens, L. i Pollock, S. (2008). Employment, sense of coherence and identity formation: contextual and psychological processes on the pathway to sense of adulthood. Journal of Adolescent Research, 23(5), 566–591.
• Luyckx, K., Seiffge-Krenke, I., Schwartz, S. J., Crocetti, E. i Klimstra, T. A. (2014). Identity configurations across love and work in emerging adults in romantic relationships. Journal of Applied Developmental Psychology, 35(3), 192–203.
• Marcia, J. E. (1966). Development and validation of ego-identity status. Journal of Personality and Social Psychology, 3(5), 551–558.
• Marsh, H. i Kleitman, S. (2005). Consequences of employment during high school: character building, subversion of academic goals, or a threshold? American Educational Research Journal, 42(2), 331–369.
• Mazur, J., Małkowska-Szkutnik, A. i Tabak, I. (2012). Związek między dorywczą pracą zarobkową a używaniem substancji psychoaktywnych oraz problemami szkolnymi uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Przegląd Lekarski, 69, 867–871.
• Morsunbul, U., Crocetti, E., Cok, F. i Meeus, W. (2016). Identity statuses and psychosocial functioning in Turkish youth: a person-centered approach. Journal of Adolescence, 47, 145–155.
• Negru-Subtirica, O., Pop, E. I. i Crocetti, E. (2015). Developmental trajectories and reciprocal associations between career adaptability and vocational identity: a three-wave longitudinal study with adolescents. Journal of Vocational Behavior, 88, 131–142.
• Piotrowski, K. (2013). Tożsamość osobista w okresie wkraczania w dorosłość. Sytuacja młodych osób z ruchowym ograniczeniem sprawności i ich sprawnych rówieśników. Wielichowo: Wydawnictwo Tipi.
• Piotrowski, K. (2015) Kapitał tożsamości uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Studia Psychologiczne, 53(3), 47–61.
• Piotrowski, K. i Brzezińska, A. I. (2015). Polska adaptacja kwestionariusza Indeks rozwiązania kryzysu tożsamości Jamesa Côté. Studia Psychologiczne, 53(3), 33–45.
• Piotrowski, K., Brzezińska, A. I. i Pietrzak, J. (2013). Four statuses of adulthood: adult roles, psychosocial maturity and identity formation in emerging adulthood. Health Psychology Report, 1, 52–62.
• Piotrowski, K., Kaczan, R. i Rękosiewicz, M. (2013). Off-time higher education as a risk factor in identity formation. Polish Psychological Bulletin, 44(3), 299–309.
• Schwartz, S. J. (2001). The evolution of Eriksonian and neo-Eriksonian identity theory and research: a review and integration. Identity: an International Journal of Theory and Research, 1(1), 7–58.
• Smolbik-Jęczmień, A. (2013). Podejście do pracy i kariery zawodowej wśród przedstawicieli generacji X I Y – podobieństwa i różnice. Nauki o Zarządzaniu. Management Sciences, 14(1), 90–97.
• Smykowski, B. (2016). Efekty kryzysów rozwojowych dzieciństwa i dorastania jako kapitał psychologiczny u progu dorosłości. W: A. I. Brzezińska i W. Syska (red.), Ścieżki wkraczania w dorosłość (s. 75–104). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM.
• Steinberg, L. i Dornbusch, S. (1991). Negative correlates of part-time employment during adolescence: replication and elaboration. Developmental Psychology, 27(2), 304–313.
• Sugimura, K., Niwa, T., Takahashi, A., Sugiura, Y., Jinno, M. i Crocetti, E. (2015). Cultural self-construction and identity formation in emerging adulthood: a study on Japanese University students and workers. Journal of Youth Studies, 18(10), 1326–1346.
• Tagliabue, S., Crocetti, E. i Lanz, M. (2015). Emerging adulthood features and criteria for adulthood: variable- and person-oriented approaches. Journal of Youth Studies, 19(3), 374–388.
• Yeung, W-J. i Rauscher, E. (2014). Youth early employment and behavior problems: human capital and social network pathways to adulthood. Sociological Perspectives, 57(3), 382–403.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2016/4-2-brzezinska-i-in-praca-zawodowa-a-zmiana-tozsamosci-uczniow.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858