PL
W artykule podjęty jest problem zastosowania derywacyjnej koncepcji wykładni prawa do interpretacji regulacji pochodzących od prawodawcy europejskiego. Choć założenia tej koncepcji opierają się na szerokich podstawach metodologicznych, które zbudowane zostały na dorobku wielu przedstawicieli poznańskiego ośrodka teorii i filozofii prawa (obecnie kontynuowanym w Szczecinie), to jednak zasadniczy wpływ na obecny kształt tej koncepcji miał prof. Maciej Zieliński. Derywacyjną koncepcję wykładni prawa uznać należy za jedno z większych osiągnięć polskiej analitycznej teorii (filozofii) prawa. Koncepcja ta zbudowana została na dwóch filarach: dorobku klasycznej logiki zaadaptowanej – głównie dzięki pracom naukowym prof. Z. Ziembińskiego – do potrzeb prawoznawstwa oraz dominującej w dwudziestowiecznej lingwistyce koncepcji języka (tzw. strukturalizm, niereferencjalna koncepcja znaczenia). W niniejszym opracowaniu postawiono pytanie, czy (i w jakim ewentualnie stopniu) ten ciągle jeszcze nowy w polskiej teorii wykładni obszar regulacji może mieć wpływ na teoretyczne (metodologiczne) założenia leżące u podstaw tej koncepcji. W opracowaniu nie podjęto analizy samych tekstów prawa Unii Europejskiej, lecz jedynie próbę ustalenia adekwatności samych założeń derywacyjnej koncepcji wykładni z perspektywy szczególnych właściwości, jakie przypisywane są przez doktrynę prawniczą prawu europejskiemu. Spośród założeń badawczych przyjmowanych przez koncepcję derywacyjną analizie poddano trzy: 1. o potrzebie pojęciowego rozróżniania przepisów i norm prawnych, 2. o racjonalności prawodawcy – przy czym chodzi tu o racjonalność w tzw. wersji instrumentalnej, oraz 3. o ujmowaniu norm jako wypowiedzi jednoznacznie scharakteryzowanych. Z kolei do wyzwań, które przed koncepcją derywacyjną stawia praktyka interpretacyjna prawa UE, zalicza się przede wszystkim: 1. wielość podmiotów pełniących funkcje prawodawcze, 2. wymóg wykładni jednolitej, uwzględniającej teksty prawa europejskiego i krajowego (tzw. wykładnia obustronnie przyjazna), 3. technicyzację większości regulacji prawa UE oraz 4. wielojęzyczność przepisów prawa unijnego. Wnioski, do jakich prowadzą wywody ujęte w artykule, są dla teorii derywacyjnej bardzo korzystne.
EN
The article concerns application of the derivative concept of law interpretation for the interpretation of the regulations originating in the European Union law. Although the assumptions of this concept are based on broad methodological foundations built on the achievements of many representatives of the Poznań centre of theory and philosophy of law (now continued in Szczecin), it is Professor Maciej Zieliński who is largely responsible for the current shape of this concept. The derivative concept of interpretation of the law should be regarded as one of great achievements of Polish analytical theory (philosophy) of law. This concept was built on two pillars: (i) the heritage of classical logic adapted – mainly thanks to the work of Professor Z. Ziembiński – to the needs of jurisprudence and (ii) the dominant in the twentieth-century linguistics concept of language (i.e. structuralism, non-referential concept of the meaning). In this paper a question was posed whether (and possibly to what extent) this, still new for the Polish theory of interpretation area of regulations, might affect the theoretical (methodological) assumptions underlying this concept. There was no attempt in the study to analyse the European Union law texts themselves, but only to determine the adequacy of the very assumptions of the derivative concept of interpretation from the perspective of specific properties which are attributed to the legal doctrine of the European Union law. Among the research assumptions adopted by the concept of derivation there were three analyzed here: 1. the need to distinguish laws and legal norms conceptually, 2. the rationality of the legislator – i.e. rationality in the so-called instrumental version, and 3. the recognition of norms as clearly characterized expressions. In turn, the challenges that the practice of interpretation of the European Union law puts before the concept of derivation include mainly: 1. multiplicity of the subjects performing legislative functions, 2. a requirement of a uniform interpretation, taking into account texts of the EU and national legislation (the so-called mutually friendly interpretation), 3. technicality of most of EU regulations, and 4. multilingualism of EU regulations. Conclusions reached in the study support the derivative theory.